Toziholmasael
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BƏXT YOXLAMA BİLETLƏRİ (LOTOREYA BİLETLƏRİ) Məsələ 2972
- AYƏTULLAHUL-UZMA HACI ŞEYX YƏDULLAH DUZDUZANİ TƏBRİZİ CƏNABLARININ HƏYATINA QISA BAXIŞ
- İCTİMAİ VƏ DİNİ XİDMƏTLƏRİ
- RUHANİLƏRİN TƏBLİĞ MƏQSƏDİ İLƏ MÜXTƏLİF MƏNTƏQƏLƏRƏ GÖNDƏRİLMƏSİ
- ETİQADİ BAXIMDAN YOLLARINI AZANLARLA MÜBARİZƏ
- DİNİ MƏRASİMLƏRİN TƏŞKİL OLMASI
- ALİMLƏRİN SÖZÜNDƏ Ayətullahul-uzma Şəriətmədari
- Ayətullahul-uzma Gulpayqani
- AYƏTULLAHUL-UZMA DUZDUZANİNİN DƏRSLƏRİNDƏN YAZILAN KİTABLAR
İzahlı şəriət hökmləri 627
Əgər təyyarənin sürəti yerin fırlanma sürətindən iki qat artıq olsa təbiidir ki, hər on iki saatda bir dəfə yerin ətrafına fırlanacaqdır və iyirmi dörd saatda iki dəfə sübhün açılışını, iki dəfə günortanı və iki dəfə qürubu görəcəkdir. Ehtiyat-vacib budur ki, hər sübh açılanda sübh namazını, hər günorta zamanı zöhr və əsr namazını və hər qürubdan sonra məğrib və işa namazını qılsın. Əgər təyyarənin sürəti yerin fırlanma sürətindən üç qat artıq olsa hər dəfə öz vəzifəsinə əməl etsin.
sürətinə bərabər olsa və məğribdən məşriğə doğru getsə gərək beşlik namazları öz vaxtlarında qılsın. Həmçinin əgər onun sürəti yerin sürətindən az olsa da, hökm eynidir, amma əgər onun sürəti yerin sürətindən daha artıq olsa, məsələn hər üç saatda, yaxud ondan az vaxtda yerin ətrafına dolansa, onun məsələsi qeyd olunanlardan aydın olur.
sübh açılandan sonra öz şəhərində oruc niyyəti edib hava yolu ilə səfər etsə və hələ sübh açılmadığı bir şəhərə çatsa sübh açılana qədər yeyib, içib və orucu batil edən digər işlər edə bilər. Məsələ 2967: Əgər bir şəxs Ramazan ayında günortadan sonra öz şəhərindən səfər edib hələ günorta olmamış bir şəhərə çatsa ehtiyat-vacibə görə orucunu açmamalı və onu sona çatdırmalıdır. Məsələ 2968: Əgər bir şəxsin vəzifəsi səfərdə oruc tutmaq olsa və öz yerində Ramazan ayının hilalını gördükdən sonra üfüqün fərqli olmasına görə hələ hilalın görünmədiyi bir yerə getsə həmin günün orucu ona vacib deyildir. Əgər Şəvval ayının hilalını gördüyü bir ölkədə bayram keçirib sonra bir yerə getsə ki, üfüqün fərqli oluğuna görə hələlik hilal orada görünməyib, ehtiyat-vacibə görə gərək o günün qalanını orucunu açmasın onun qəzasını da yerinə yetirsin. 628 QARIŞIYA ÇIXAN YENİ MƏSƏLƏLƏR
gündüz olduğu yerdə olsa ehtiyat-vacibə görə namaz və orucunu adi şəkildə yerinə yetirə biləcək bir yerə səfər eləsin. Əgər ixtiyarlı halda səfər etməsə və ya edə bilməsə gərək namaz və oruclarını hər iyirmi dörd saatda bir gecə və gündüzü olan yerin vaxtları ilə yerinə yetirsin. Məsələ 2970: Lakin hər iyirmi dörd saatında gecə-gündüz olan bir şəhərdə olsa hətta gündüzü iyirmi üç saat, gecəsi isə bir saat, ya əksinə olsa onun namazının vaxtı xüsusi vaxtlara tabedir. Amma oruca gəldikdə isə mümkün olduğu qədər Ramazan ayının orucunu o yerin şəri saatına uyğun tutması vacibdir. Əgər oruc tutmaq onun üçün çox çətin olsa sonradan onun qəzasını yerinə yetirsin.
iyirmi dörd saatda öz namazlarını hərəkət etdiyi yerin vaxlarına uyğun qılmalıdır. Əgər səfərdə vəzifəsi oruc tutmaq olsa, gərək oruclarını tutsun. BƏXT YOXLAMA BİLETLƏRİ (LOTOREYA BİLETLƏRİ) Məsələ 2972: Bəxt yoxlama biletləri bir vərəqədir ki, bəzi şirkətlər onu müəyyən məbləğə satır və iltizam verirlər ki, bu vərəqələri alanların içərisində püşk ataraq püşk kimin adına çıxsa, ona müəyyən məbləğdə mükafat versin. Bu iş bir neçə vəch ilə təsəvvür olunur:
deyil, mədrəsə, məktəb, körpü saldırmaq kimi xeyriyyə işlərində iştirak edib maddi kömək etmək olsa, bu halda işkalı yoxdur. Bu halda əgər püşk bir adamın adına çıxsa, hədiyyənin xərcini təmin edən halda, iki cür təsəvvür edə bilərik. 1. Hədiyyənin xərcini (həqiqi və ya hüquqişəxs) məsələn: biletləri paylayan müssisə öz malından versə, onu qəbul etmək icazəlidir. İzahlı şəriət hökmləri 629
2. Hədiyyənin xərclərini biletlərin müqabilində verilən puldan ödəsələr, sahibi bilinməyən hökmündədir. İkinci; Pulu müsabiqədə udmaq ümüdü ilə biletlərin müqabilində verərsə, şübhəsiz bu müamilə haram və batildir. Əgər püşk atmada püşk bir nəfərin adına çıxsa, hədiyyəni qəbul etmək işkallıdır və sahibi bilinməyən hökmündədir. 630 QARIŞIYA ÇIXAN YENİ MƏSƏLƏLƏR
Həzrət Ayətullahul-uzma hacı Yədullah Duzduzani Təbrizi şəmsi tarixi ilə 1314-ci ildə Təbriz şəhərində dindar bir ailədə dünyaya göz açmışdır. Atası hacı Əbdul Həmid Təbriz şəhərinin dindar və xeyirxah tacirlərindən olub. Onun babaları illər öncə Təbriz şəhərinin 70 km yaxınlığında yerləşən Duzduzan kəndindən
köç etmiş və Təbriz şəhərində yerləşmişdirlər. İBTİDAİ VƏ ALİ TƏHSİLİ Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi şəmsi tarixi ilə 1322-ci ildə Ərəb və Fars dillərinin ədəbiyyatını özündə əhatə edən məktəbə qəbul olub, dərsələrini mərhum hacı mir Mahmud ağa və mərhum hacı Mirzə Fərəcullanın yanında oxudu. Dini elmlərə olan əlaqəsinə görə şəmsi tarixi ilə 1325-cı ildə Həsən Paşa adlı dini mədrəsəyə qəbul oldu. Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi az bir müddət ərzində dini elmlərə olan əlaqəsinə görə tələbələrin içində seçilirdi. O mədrəsədəki ustadlarından dini alim Höccətul-islam vəl-muslimin hacı mirzə Rəsul Şahidini qeyd etmək olar. Şəmsi tarixi ilə 1329-cu ildə Təbriz şəhərində olan digər ustadlardan bəhrələnmək üçün Talibiyyə elmi hövzəsində dərsini davam etdirməyə başladı. Ədəbiyyat, məntiq, usul, Şərhi-lümə kitablarını aşağıda qeyd olunan ustadlar ilə oxumuşdur. Mərhum şeyx Həsən Çilopəz ilə Haşiyeye Molla Abdullah kitabını, mərhum Mirzağa Bağmişei ilə Muğniyul-ləbib kitabını, hacı mirzə Əli Bağmişeyi ilə Şərhi lümə kitabını, mərhum hacı mirza Əliəsğər Əxi Cahani və mərhum hacı seyyid Rza Mərəndi ilə Şərhi lümə kitabını, mərhum hacı mirza Əbulfəz Siddiq Sərabi İzahlı şəriət hökmləri 631
ilə Məalimul-usul kitabını, mərhum seyyid Hadi Xosrovşahi ilə Şərhi lümə kitabını oxumuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi tələbəliyinin ilk illərindən Təbrizin “xala oğlu” məscidində ədəbiyyat tədris etmiş və tələbələr yetişdirmişdir. QUMA HİCRƏTİ O, şəmsi tarixi ilə 1332-ci ildə hələ on səkkiz yaşına çatmamışdı dərslərini təkmilləşdirmək üçün Qum şəhərinə hicrət etdi. Səthin digər dərslərini Ayətullah Mühəmməd Mücahid Təbrizi, şeyx Əhməd Payani, seyyid Həsən Qazi Təbatəbai, şeyx Razi Nəcəfi Təbrizinin (r.h) yanında oxumuşdur. İCTİHADİ TƏHSİLİ O şəmsi tarixi ilə 1337-ci ildə atası dünyasını dəyişəndən sonra həcc, Peyğəmbərin məscidi və ətəbati-aliyat ziyarətinə getdi. Ziyarətini yerinə yetirdikdən sonra Qum şəhərinə qayıdaraq dərslərini böyük ustadların xidmətində oxumuşdur. Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi dərslərini mərhum Ayətullahul-uzma hacı seyyid Həsən Təbatəbai Brucerdi (r.h) ilə oxumağa başladı. O zaman Ayətullahul-uzma Brucerdinin (r.h) dərsləri həzrət Məsumənin
üç il onun dərslərində iştirak etdi. Ayətullahul-uzma Brucerdinin vəfatindan sonra üsul dərslərini İslam İnqilabının böyük Rəhbəri mərhum Ayətullahul-uzma Xumeyninin (Allah ona rəhmət etsin) dərslərində iştirak etdi, bu dərslər Səlmasi məscidində təşkil olunurdu. O həzrət həmçinin Ayətullahul-uzma seyyid Gülpayqani, mirzə Haşim Amuli, seyyid Mühəmməd mühəqqiq Damad Yəzdi və şeyx Həsən Fərid Əraki (Allah onlara rəhmət etsin) kimi şəxslərin dərslərində iştirak etmişdir.
632 QARIŞIYA ÇIXAN YENİ MƏSƏLƏLƏR
Həmçinin Ayətullahul-uzma hacı seyyid Kazim Şəriət Mədarinin fiqh və üsul dərslərindən iyirmi beş il bəhrələnmişdir. Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi o fəqihin seçilmiş tələbələrindən biridir ki, iyirmi beş il kamil şəkildə onun hüzurunda fiqh və üsul dərslərindən bəhrələnib və içtihad etmişdir. Bunu da qeyd etmək lazımdır ki, ətabati aliyatın ziyarətinə gedəndə Nəcəf elimi hövzəsinin böyük ustadlarının dərslərində iştirak etmişdir. O ustadların adlarını burada qeyd edirik. Ayətullahul-uzma seyyid əbul-Qasim Xoi, Ayətullahul-uzma hacı seyyid Mohsin Təbatəbai Həkim və Ayətullahul-uzma hacı seyyid Məhmud Şahrudi
Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi fiqh və üsul elmlərinin kənarında əqli elmlərə də xüsusi diqqət yetirmişdir. O fəlsəfə dərslərini “Əlmizan” təfsirinin müəllifi mərhum Əllamə seyyid Mühəmməd Hüseyn Təbatəbai Təbrizi
ilə
oxumuşdur. Elə o dövrdə də bir dövrə kamil şəkildə “Mənzumei Səbzivari” kitabını hövzədə tədris etmişdir. QURANA ƏLAQƏSİ Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi tələbəlik illərinin əvvəlində Qurani-Kərimi oxuma və tədris etmək əlaqəsi ilə secilirdi. Quranın təfsir dərslərini isə şəmsi tarixi ilə 1342-ci ildən başlamış və hal-hazırda tədris etməkdədir. Həzrətin əvvəlki dərsləri Quran surələrinin tərtibi və nazil olma səbəbləri ilə bağlı idi, amma hal-hazırda tədris etdiyi təfsir dərsləri “Təfsire mövzui” Qurani-kərimin mövzular əsasında təfsiridir. Bu cür zəhmətlərin nəticəsidir ki, onun bir neçə cild kitabı oxucuların ixtiyarına verlmişdir. İzahlı şəriət hökmləri 633
Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi baxmayaraq ki, elmi icazə almaq fikrində deyildi, lakin hövzənin böyük ustadları tərəfindən elmi icazələri almağa nail oldu. İCTİMAİ VƏ DİNİ XİDMƏTLƏRİ Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizinin tədrisi və dini hökmlərin təbliği Qum, Tehran, Kərəc və Təbriz şəhərlərində olmuşdur, bundan əlavə çox faydalı dini və ictimai xidmətləri də olmuşdur onlardan bir neçəsini aşağıda qeyd edirik. 1-Tehran şəhəri Ceyhun praspektində yerləşən Cavadul- Əimmə (ə) adına məscidi tikdirmişdir. 2-Təbriz şəhərində 450 illik tarixi olan 63 sütunlu məscidi tam təmir etdirmişdir və hal-hazırda bu məscid Təbriz şəhərində möminlərin ibadət üçün toplaşdığı məscidlərindən biridir. 3-Təbriz şəhərində Talibiyyə mədrəsəsinin kitabxanasını təmir etdirmişdir. RUHANİLƏRİN TƏBLİĞ MƏQSƏDİ İLƏ MÜXTƏLİF MƏNTƏQƏLƏRƏ GÖNDƏRİLMƏSİ Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi miladi tarixi ilə 1971- 1978-ci illər arasında mübəlliğləri 500-dən çox kənd və şəhərə təbliğ və tədris məqsədi ilə göndərmişdir. Mübəlliğlərə göstəriş verib ki, insanları bidət və əqidə çaşqınlığından agah etsinlər, dini hökmləri onlara tədris etsinlər, eyni zamanda mübəlliğlərlə şərt etmiş ki, şəhər və kənd əhalisindən təbliğ haqqı almasınlar. Bu cür təbliğlər layiqli nəticəyə səbəb olmuşdur və bu kimi təbliğ proqramları başqa şəhərlərdə də məsələn; Xürrəmabad, Həştrud və Reydə icra olunmuşdur. 634 QARIŞIYA ÇIXAN YENİ MƏSƏLƏLƏR
Diqqətinizə çatdıraq ki, insanları haqq əqidə və düşüncədən azdırmaq məqsədi ilə yayılmış qruplar məsələn: vəhabilik, sufilik, bəhaiyyət və bu kimi qruplarla mübarizə məqsədi ilə miladi tarixi ilə 1997-ci ildən eytibarən Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi, Höccətul-islam hacı şeyx Davud İlhami və Höccətul-islam hacı şeyx Mühəmməd Mərdaninin rəhbərliyi ilə təşkil
olunmuş “İslamda Qadağa Edilmiş Əqidələrlə Mübarizə” adı altında təşkilat öz fəaliyyətinə başladı. Bu təşkilatın gördüyü fəaliyyətlərdən biri bu cür əqidələrin batinini ifşa edən kitabçaları və bu kimi proşuraları nəşr edib cəmiyyət arasında paylanılması olmuşdur. Bu kimi təbliğlərlə ölkənin daxilində və xaricində insanlara təmənnasız olaraq xidmət göstərilmişdir. O kitablardan bir neçəsinin adlarını sizin diqqətinizə çatdırırıq: 1.Sufilik pak olan İmamların (ələyhimus-səlam) nəzərində. 2.Şiələrin arasında sufiliyin yaranması. 3.Nemətullah və Gunabadi firqələri. 4.Zəhbiyyə, Veysiyyə və Xaksariyə firqələri. 5.Əliyullah (Əli allahilər) fırqəsinə kiçik bir baxış. 6.Vəhabilik əqidəsinin iki istiqaməti. 7.Bəhaiyyət sufilikdən yaranmışdır. Həmçinin təşkilat bu istiqamətdə ehtiyac olan kitabları alıb insanların istifadəsinə vermişdir.
O təbliğ məqsədi ilə dini mərasimlər keçirdərdi və bu məclisin iştirakçıları çavan və yaşli nəsildən ibarat idi. Bu kimi mərasimlər yeni üsulla təşkil olunaraq iki hissəyə bölünərdi, birinci hissə yeniyetmələrlə və ikinci hissə isə yaşli nəsillə
İzahlı şəriət hökmləri 635
keçirilirdi, bu cür mərasimlərdən bir neçəsini sizin nəzərinizə çatdiririq. 1.Miladi tarixi ilə 1974-çi ildə Təbriz şəhərində “Həzrəti Əli (ə) məktəbi” adi altinda təşkil olunmuş həftəlik mərasim, bu kimi mərasimlərdən biri idi. Amma bu mərasimlərin xüsusiyyəti bundan ibarət idi ki, mərasimlər böyük zallarda keçirilmiş və iştirakçilar əsasən universitet müəllimləri, tələbələri və ziyalı təbəqədən təşkil olunmuşdur. 2.Dini təlim-tərbiyə və maarifləndirmə məqsədi ilə Təbriz şəhrinin məscidlərində səkkiz və on iki yaşli uşaqlar və yeni yetmələrdən ibarət olan həftəlik məclislər təşkil olunurdu. Bu məclislər ruhanilər, tacirlər və ziyalı təbəqəsinin təşəbbüsü nəticəsində min nəfərə yaxın yeniyetmələrin Quran dərsi, dini hökümlər, əqidə məsələləri və dini surudların öyrənilməsinə şərait yaradıldı. TƏDRİS Qeyd olunduğu kimi, Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi tələbəliyinin ilk illərindən “Talibiyyə” mədrəsəsində tədris etmiş və tələbələr yetişdirmişdir. Qum şəhərinə köçəndən sonra da bu işini davam etdirmişdir. Tədris və tələbə yetişdirmək onun üçün o qədər əhəmiyyətlidir ki, bir neçə il istisna olmaqla heç vaxt dərslərini tətil etməmişdir. O bir neçə dəfə səth dərslərini tədris edəndən sonra hövzənin tələbələrinin istəyi ilə miladi tarixi ilə 1980-ci ildən etibarən Qum şəhərində Fiqh və Üsul elimlərinin xaric dərslərini tədris etmişdir. Hal-hazırda da fiqh elminin xaric dərsini tədris edir. ALİMLƏRİN SÖZÜNDƏ Ayətullahul-uzma Şəriətmədari: 636 QARIŞIYA ÇIXAN YENİ MƏSƏLƏLƏR
Möhtərəm alim, fəzilətli insan, tanınmış alimlərdən biri Höccətul-islam vəl-muslimin hacı mirzə Yədullah Duzduzani (onun elmi feyzi davamlı olsun) o kəslərdəndir ki, dərin düşüncə və tədqiqatlar ilə birgə olaraq mənim dərs və bəhslərimdə iştirak etmiş nəticədə də arzu və istəyinə yetişmişdir. O ciddi səy göstərərək çalışmış elm və düzgün yolda qədəm götürməklə ali bir mərtəbəyə nail olmuşdur. Belə ki, o bu günümüzdə elminə əməl edən və tədqiqatçı möhtərəm alimlərdəndir. Allah onun xeyr və bərəkətini davamlı etsin və elm əhli arasında onun bənzərlərini çoxaltsın.
Möhtərəm alim, əllamə Höccətul-islam vəl-muslimin hacı mirzə Yədullah Duzduzani (Allah ona qüvvət versin) o şəxsiyyətlərdəndir ki, keçmiş alimlərin yolunu getmiş, gücünü və ömrünün bir hissəsini də dini elimləri öyrənməyə xərcləmiş, üstünlük və fəzilət əldə etmişdir. MƏRCƏİYYƏTİ Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi cənabları Qum elmi hövzəsində elm, təqva və fəqihliydə məşhur şəxsiyyətlərdən biridir. Böyük şəxsiyyətlər, mömin və dindar şəxslər ondan “İzahlı şəriət hökmləri” adlı kitab istəyirlər. O, öz şəri fətvalarını müsəlmanların ixtiyarında qoydu. Onun “İzahlı şəriət hökmləri” adlı kitabı dəfələrlə çap olunmuşdur. Onun “İzahlı şəriət hökmləri” adlı kitabı ərəb və fars dillərində mövcuddur. Hal- hazırda İran, Pakistan, Azərbaycan və digər xarici ölkələrdə onun çoxlu müqəllidləri vardır. ƏSƏRLƏRİ Dini elmləri tədris etdiyi və bu elmlərin tədrisi genş şəkildə vaxt tutduğu üçün kitab yazmağa vaxt tapmamasına baxmayaraq Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi dinin müxtəlif sahələrində İzahlı şəriət hökmləri 637
əsərlər yazmışdır və bu əsərlərdən bəzisini sizin nəzərnizə çatdırırıq. 1- İrşadul-mominin. (Azərbaycan dilinə tərcümə olunmuş və Möminlərin yolu adı ilə çap olunmuşdur). 2- Təhqiqul-lətif hovlə əl-tovqiiş-şərif. (İmam Zamanla (ə.c) görüşməkliyin həqiqəti). 3- Təğyire cinsiyyət. (Cinsiyyəti dəyişdirmək olarmı?). 4- Tozihul-Məsail. (Şəri hökmlərin izahı). 5- Haşiyə əla əl-Urvətul-vusqa. 6- Haşiyə əla Minhacus-salehin. 7- Xums dər əsr Peyğəmbər (s). 8- Duruse hovləl-məad. (Qiyamət gününə aid olan ayələrin şərhi).
9- Durus holə Əl- Movt, vəl-həyat, əl-Bərzəx və Əşratus-saə. (Quranda ölüm və həyat, bərzəx və qiyamətin barəsində nazil olmuş ayələrin şərhi). 10- Durus hovlə nuzulil-Quran. 11- Risaleye Hilaliyye. (Ay görünməsinə aid olan hökümlərin elmi izahı). 12- Kitabu Qisas. (Qisas hökmləri). 13- Mulhəqate tozihul-məsail. 14- Mənasike-Həcc (Həcc əməllərinin izahı). 15- İsteftaat. 16- Təfsire tərtibiye surehayi əz Quran. (Quran ayələrinin şərhi).
17- Xaric üsul dərsləri (Üsul əl-Figh) AYƏTULLAHUL-UZMA DUZDUZANİNİN DƏRSLƏRİNDƏN YAZILAN KİTABLAR 1- Əl-Bəyanul-bahir fi səlatil-musafir, (müsafir namazına aid olan xaric dərsləri) yazanı: Höccətul-islam vəl-muslimin hacı şeyx Yusif Yəqubi. 638 QARIŞIYA ÇIXAN YENİ MƏSƏLƏLƏR
2-Zəkat hökmlərinin xaric dərsləri. 3-Camaat namazın hökmlərinin xaric dərsləri. 4-Xüms hökmlərinin xaric dərsləri. 5-Təqrirate Həlqi lehye. 6-Təqrirate Məkasibi muhərrəmə. Ayətullahul-uzma Duzduzani Təbrizi bunlarla yanaşı İslam dinini tam şəkildə əhatə edən muxtəlif əsərlər də yazmışdır. Yüklə 4,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|