www.cafarcabbarli.org
10
gətirdim ki, istərsə, mənə hərəm olsun. Bir günah eləməmişəm ki!
(Özünə.) Ox, bu qızdan əmin
ola bilmirəm!
Ş ə m s ə. Haris, hamısını bilirəm. Bizim ailədə nə eləyibsənsə, hamısını sənə bağışlayıram.
(Haris diksinir.) Ancaq o yazığı azad et! Çünki dediyindən o, başqasını sevir, onu da sevən var!
H a r i s. Şəmsə, mən də sevirəm! Bəs mən? Bacı, ərəbin ürəyi olmazmi? Mən insan deyiləmmi?
Mənim sevməyə haqqım yoxmu?
Ş ə m s ə. Yox!
H a r i s. Niyə? Səbəb? Bu Afrika çöllərində olan vəhşilərə, yırtıcılara, hətta xırda milçəklərə
belə, bir-birini sevməyi kimsə mən etmir də! Niyə mənim sevgimə mane olsunlar? Səbəb?
Ş ə m s ə. Ona görə ki, səndən əvvəl onu sevən var!
H a r i s. Şəmsə, bu mənim əlimdə deyil. Ürəyimi parçalayımmı? Özümü öldürümmü? Sevirəm,
vəssalam!
Ş ə m s ə. Öldür! Özünə yazığın gəlirsə, xalqa yazığın gəlmirmi? Əl çək o yazıqdan! O, onsuz da
bədbəxtdir.
H a r i s (tərəfə). Ox, xəbis qız, səbr et! Səni də... Şəmsə mən onu gətirdim ki, istərsə mənə hərəm
olsun, istəməyirsə getsin! Mane deyiləm.
Ş ə m s ə. Doğrumu deyirsən, Haris? Getməsinə razımısan?
H a r i s. Nə vaxt mən sənə yalan demişəm? Sən ki, istəyirsən böylə olsun, mən nə deyəcəyəm?
Minlərlə öylə qızlar üçün, sənin ürəyini sındırmaram.
Ş ə m s ə. Öylə isə, mən bu saat onu İzzət paşaya təslim edim.
H a r i s. Yox, yox! O, İzzət paşanın burada olduğunu bilirmi?
Ş ə m s ə. Yox, gərək ki, bilmir.
H a r i s. Onu İzzət paşaya göstərmək olmaz! O, onun atasıdır. Ulduz ondan xəbərsiz başqasıyla
qaçıb. Onu görsə, ətini didim-didim didər. Qalsın, özümüz Ramizin yanına göndərərik.
Ş ə m s ə. Eybi yoxdur. Öylə olsun! Özündən soruşarıq. Hər halda bir-iki gün dumb. Artıq,
qardaş, səndən çox razıyam.
Ə r ə b (daxil olur). Ya əmir! Yaxınlaşan düşməndən şəhəri müdafiə xüsusunda İzzət paşanın
odasında şura var. Bütün ərəb əmirlərini çağırmışlar. Sizi də oraya dəvət edirlər.
H a r i s (düşünür). Söylə ki, gəlirəm! Şəmsə, Ulduz getmək istərsə, özümüz göndərərik. O, öz
xeyrini bilmir. Olmasın ki, əlbəəl düşüb əziyyət çəksin!
Ş ə m s ə. Çox gözəl...
H a r i s. İndi mən İzzət paşanın evinə gedirəm. Özünə də söylə, gedirsə, sözümüz yoxdur.
Ş ə m s ə. Çox gözəl! (Haris gedir, fəqət cəld qapıdan burulub gizlənir.) Yox, bilirəm bu məlunun
ürəyində insaf yoxdur. Yerində əmir olmaq üçün, quzu kimi qardaşımı öldürdü. Ancaq bədbəxt
qızı mən xilas edəcəyəm! (Ərəb daxil olur.)
Ə r ə b. Xanım, Əbdürrəhman sizi görmək istəyir. (Gedir.)
Ş ə m s ə. Cavab gətirmişlər. (Gedir, Haris çıxır.)
H a r i s. Ox, məlun qız! Səni öylə susdurum ki! İlk flirsətdə qardaşim həmişəlik susduran Haris
səni, bir ögey bacını susdura bilməzmi? Məramına yetmək istəyənlərin ürəklərində rəhm
olmamalıdır. Olsa idi Məhəmmədi öldürməzdim. Gözəl xasiyyətli bir adam idi. Gecə ikimiz bir
otaqda yatarkən, möhkəm barmaqlarımı boğazına yerləşdirib boğdum, öldürdüm! Yerində əmir
oldum. Bunun da əlində acız qalmaram. O, zənn edir ki, İzzət paşanın yanına getmişəm. Xayır,
www.cafarcabbarli.org
11
İzzət paşanın yanına qoy Sənusi getsin. Haris isə... Hər şeyin hazırlanmasını əmr etdim. Trablisə
gedəcəyəm. (Səs gəlir. Gizlənir.)
Ş ə m s ə (tələsik çıxır). Ox, Allah! Nə qədər şadam, Ramiz buradadır! Əbdürrəhmanı gördüm.
Ulduz, Ulduz! (Çağırir, Ulduz girir.) Ulduz, bacı qorxma!
U l d u z. Nə var?
Ş ə m s ə. Ulduz, Ramiz buradadır! Salamatdir, könüllü gəlmiş!
U l d u z. Ah, Ramiz, buradadırmi? Ah, Ramiz. (Şəmsənin boynunu qucaqlayib ağlayır.) Şəmsə,
qiyamətə qədər Afrika qulları kimi sənə qulluq edərəm! Şəmsə, bacı, ölürəm! Məni Ramizə yetir.
Ah, Şəmsə mənə rəhm elə!
Ş ə m s ə. Ulduz, qorxma! Əbdürrəhman gəlmişdi. Nə qədər də nəcib simadır. Haris məni
aldadıb "buraxaram" deyir. Amma bilirəm yalan deyir. Əbdürrəhmana dedim. Bəlkə o, Ramizi
gec tapdı. Harisin hiyləsindən qorxuram. O, indi İzzət paşanın yanına gedib. Bu saat mən də
gizlin gedib türk ordugahına xəbər vərərəm. Gəlib səni azad edərlər.
U l d u z (diksinir). İzzət paşa? Mənim atamını? Ox, eybi yox, qoy məni öldürsünlər, təki bu
yırtıcıdan xilas olum! Şəmsə, Allah xatirinə məni Ramizə yetir! Əgər qəbrimdə məzar mələkləri:
“Tanrın kimdir?” - sorursa, deyərəm: - Şəmsə! Ah, Şəmsə...
Ş ə m s ə. Qorxma, Ulduz, gedirəm. (Gedir.)
U l d u z. Allah, Ramizə bir şey olmasın! Yaxındadır, yəqin indi gələr. Ax, pərvərdigara! Bağrım
çatladı! (Əli köksündə o biri odaya keçir. Haris çıxır.)
H a r i s. Ha, ha, ha! Haris öləcəyi günü bilməyir! Get! Sən qərargaha yetişincə, Haris Ulduz ilə
şəhərdən kənara çıxıb öylə gizlənər ki, Əzrail özü çıraq ilə gəzsə də tapa bilməz! Tələsmə,
Şəmsə! Məlun qız, mənimlə çəkişirsən? Qəbilənin şübhəsindən qorxuram, tələsmə. İlk flirsətdə
səni də... (Qapıdan dörd ərəb çağırıb qayıdır.)
Ə r ə b. Ramiz gəl, gəl. (Ulduz ildırım kimi bayırda fırıldayır.)
U l d u z. Ah, Ramiz! (Çabuq Haris Ulduzun boynunu qucub əlindəki şüşəni burnuna dirəyir. Ulduz
bayılır.)
H a r i s. Ha, ha! Gözlə, Ramiz gələcək! (İşarə edir, ərəblər onu götürürlər.) Hava qaranlıqlaşib,
görən olmaz. Söylədiyim yol ilə şəhərin kənarına, oradan da Rəhmal təpəsinin ətəyilə Trablisə
doğru! Haydı! (Gedirlər. Şəmsə, Ramiz, Əbdürrəhman, Xalid girirlər.)
Ş ə m s ə. Ulduz! Ulduz! Bəs bu hara getdi? Ulduz! (Ötəki odaya girir.)
R a m i z. Allah, görəsən bir də Ulduzun o incə vücudunu, sevimli üzünü görəcəkmişəm! Ox,
mən bədbəxt bir iblisin sözilə yazıq Ulduzu təhqir etdim, əzablara saldım. (Şəmsə çıxır.)
Ş ə m s ə. Qəribə işdir! Heç bilmirəm, hara itmişlər?
R a m i z. Ox, yenə o vəhşinin hiyləsi!
X a l i d. Sən Ulduza hara getdiyini söyləmədinmi? Bəlkə fürsət tapıb qaçmış?
Ş ə m s ə. Mümkün deyil. Qapıda keşikçilər. Bir də mənim haraya getdiyimi bilirdi.
Ə b d ü r r ə h m a n. Yenə o iblisin qanlı gözləri, mənhus heybəti, gözlərimdə xəbis ruhlar kimi
kölgələndi. Hər nə edibsə o edibdir. (Ramiz məbhut durur.)
Ş ə m s ə (birdən kağızı bulur). Anladım, ax məlun! Ulduzu da alıb Trablisə qaçmış!
X a l i d. Ax, yazıq Ulduz! Qorxuram o yırtıcı acığından biçarəni öldürsün!
Ş ə m s ə. O canidən hər bir şey gözləmək mümkündür.
R a m i z (ayılmış kimi). Eybi yoxdur. Bacı, sizdən çox razıyam ki, bu qədər can yandırdınız.