H.
Х
.
Т
ursunov.
Т
uproqshunoslik
95
bo‘lib hisoblanadi. Tuproqning OQP dala va laboratoriya sharoitida
o‘rganiladi. Uning asosiy manbai havodagi kislorod va mikrobiologik
jarayonlarning rivojlanishidagi OQPning yuqori pog‘onasi +600:+700 mV va
pastki pog‘ona OQP +100:+100 mV oralig‘ida bo‘ladi.
Tuproqdagi OQ
sharoitlarni baholash maqsadida S.P.Yarkov (1961), I.S.Kaurichev (1965),
D.S.Orlov (1982), tomonidan “OQ sig‘imi” va “buferligi” tushunchalari
kiritilgan. Bu kattaliklar tuproq namligi, gumus, temir moddalarining
miqdori, mikrobiologik jarayonlarning rivojlanishi bilan bevosita bog‘liq.
Tuproqning
buferligi
deb kislotali va ishqorli muhitning muvozanatlanishiga
aytiladi.
Tuproq tiplarida OQP 100-750 Mv doirasida bo‘lib, oksidlanish va
qaytarilish jarayonlariga binoan ikki toifaga bo‘linadi. Birinchi toifadagi
tuproqlarga avtomorf, ikkinchisiga esa yarim gidromorf tuproqlar kiradi.
Avtomorf tuproqlarda OQP 450-600 mV sug‘oriladigan yerlarda; 500-600
mV qora va bo‘z tuproqlarda 350-250 mV, hatto 400-300 mV gacha tushib
ketadi. O‘tloqi va o‘tloqi-botqoq tuproqlarda esa OQP 450-300 mV ni tashkil
etadi.
Tuproqning unumdorligi, gumusning parchalanishi, fiziko-kimyoviy
jarayonlar OQP bilan chambarchas bog‘liq.
Dostları ilə paylaş: