Turizm ve Arastırma Dergisi

 

 

Turizm ve Arastırma Dergisi

 

Journal Of Tourism And Research

 

 

Cilt / Volume: 5 

Yıl

 / Year: 2016 

Sayı

 / Number: 1 

 

 

 

35

 

 

 

 

kostümleri ve süs öğelerini genç üyelerinin sunmalarını, bu genç üyeleri kültürlerine 

bağlı tutmanın bir yolu olarak görmektedirler. Bu, ayrıca gençlere gelir elde etme ve 

bununla birlikte küresel pazara katılma imkânı sağlamaktadır. Bazı niteliklerini ticari 

bir  öğeye  veya  ürüne  çevirmeyi  başaramayan  kültürler,  birer  müze  ürününe 

dönüşerek kaybolmaktadırlar(Picard, Wood, 1997, s. 8).

 

Turizmin etnik kimliğe etkileri konusunda da iki farklı görüş elde edilmiştir. Turizmin 

ve etnik kimliğin olumlu etkileşimini savunanlar ve turizmin etnik kimliği üzerinde 

olumsuz bir etki yaratığını düşünen araştırmacılar bulunmaktadır. Olumlu bakış 

açısını temsil 

  eden 

görüşler, turizmin kültürler arasındaki karşılıklı anlayışın ve 

hoşgörünün gelişmesine, kültürel mirasın değerinin farkına varılarak korunmasına, 

toplumsal refah teşvik edilmesine fayda sağladığını savunmaktadır. Diğer yandan, 

turistler gittikleri ülkelerde etnik olarak saf, geleneksel kültürünün korunduğu el

 

değmemiş bölgeleri ararken, bu toplumların sosyal yapılarını ve kültürel kimliklerini 

çoğu kez olumsuz yönde etkilediklerini belirtilmektedir. Olumsuz etki konusunda, 

kültürün metalaşması en çok vurgulanan noktalar arasındadır. Bununla beraber 

araştırmada

 

turizmin ve etnik kimliğinin ilişkisi olumlu yönden sunulmuştur.

 

2.2  Etnik Turizm 

 

Etnik turizm kavramını ilk olarak Smith (1978, s. 2) kullanmıştır. Ona göre 

etnik turizm, ilginç, yerli ve egzotik insanların geleneklerinin halka pazarlanmasıdır. 

Smith  (1978

)bu  tanımı  yaparken  Eskimolar,  Panama  San  Blas  Kızılderilileri, 

Endonezya‟daki  Toraya  halkı  üzerinde  yapılmış  çalışmalardan  etkilenmiştir.  Etnik 

turizm, yerel ev ve köyleri ziyaret etme, dansları ve törenleri seyretme, sanat tarihi 

açısından  değerli  olan  ilkel  eşya  ve  antika  alış  verişinden  oluşmaktadır.  Etnik 

turizme  katılan  turistler  genellikle,  popüler  yerlerden  uzak  duran,  meraklı  ve  elit 

kısmın onayı ile motive olmuş sınırlı sayıdaki ziyaretçilerden

 

oluşmaktadır.

 

Turizm literatüründe etnik turizm ile kültür turizmi birlikte anılmaktadır ve bu 

iki  kavram  birbiriyle  ilişkilidir.  Kültür  turizmi,  keşfedilmeye  değer  yerel  farklılıklar, 

eski  tarz  evler,  evde  dokunmuş  kumaşlar,  at  veya  öküz  arabaları  ve  pulluklar,  el 

zanaatlarından  oluşan  ve  kaybolan  yaşam  tarzı  kalıntılarının  ziyaret  edilmesini 

içermektedir.  Destinasyon  faaliyetleri  kırsal  konukevlerinde  yemek  yeme,  folklor 

gösterileri,  kostümlü  şarap  festivalleri  veya  Vahşi  Batı'yı  anımsatan  rodeo 

performanslarından oluşmaktadır(Smith, 1978, s. 3).Wood (1984)‟a göre ise kültür 

turizmi  dolaylı  bir  şekilde  kültüre  maruz  kalınmasını  içerirken,  etnik  turizm,  turiste 

daha özel ve otantik deneyim sağlayan, başka kültüre dokunan ilk elden deneyim 

sunmaktadır.  Weiler  ve  Hall  (1992)‟a  göre,  turistler  çevresel  ve  deneyi

msel 

kalitenin  peşinde  olma  isteğine,  otantikliğe,  kültürel  ve/veya  fiziksel  çevreye 

katılmaya ortak olma arzusunu paylaşmaktadır. MacCannell (1992)‟e göre, Batı‟nın 

beyaz  kültürünün  küresel  olarak  yayılması  ve  kitle  turizm  kurumları  belirgin  etnik 

türler  üretmiştir.  Bu  etnik  türlerin  asıl  çekici  görünen  yanı  ise  egzotik  kültürlerdir. 

Genellikle,  beyaz  olmayan  etnik  grupların  sosyal  ve  kültürel  hayatına  duyulan 

merak etnik turizme olan ilgiyi arttırmaktadır(Li, 2000, s. 116).

 

McIntosh ve Goeldner(1990), Smi

th (1978)‟in bakış açısını yeniden ele 

almış ve

 

şekillendirmiştir. McIntosh ve Goeldner(1990)‟a göre etnik turizm, egzotik 

insanların yaşam

 

tarzlarını ve kültürel ifadelerini görme amaçlı seyahatlerdir. Bu 

turizm türüne örnek olarak, Panama‟daki San Blas Hintlileri araştırmak ile

 

Hindistan‟daki izole edilmiş Assam

  tepe 

kabilelerini gözlemlemek gösterilebilir. 

Etnik turizmde tipik destinasyon faaliyetleri yerel ev ziyaretleri, danslara ve 

törenlere ve dini ritüellere katılmayı içermektedir (Yang, 2007, s. 6)

. 

---

 

 

Turizm ve Arastırma Dergisi

 

Journal Of Tourism And Research

 

 

Cilt / Volume: 5 

Yıl

 / Year: 2016 

Sayı

 / Number: 1 

 

 

 

36

 

 

 

 

Harron  ve  Weiler(1992),  etnik  turizmi,orijinali  aramak  ve  otantik  ve  farklı 

etnik ve/ veya kültürel geçmişi olan insanlarla çok yakın temas kurmayı amaçlayan  

seyahatler  olarak  tanımaktadır.  Harron  ve  Weiler(1992),  yerel  evleri  ve  köyleri 

ziyaret  ederek, 

ulusal görenekleri,  törenleri,  ritüelleri,  dansları ve diğer geleneksel 

faaliyetleri gözleyerek  ve/veya katılarak,  ev sahibi kültürü  ve çevresi ile doğrudan 

deneyimi  vurgulamaktadır.Tanımların  ikisinde  de,  etnik  turizmde  kültürel/etnik 

egzotizm olarak kültürel farklılık vurgulanmıştır. Egzotizm kavramı ile çoğu zaman, 

uzak  ve  izole  olmuş  alanlarda  yaşayan,  ana  toplumlarda  egzotik  bir  şekilde 

davranan, 

premodern, 

teknolojide 

deneyimsiz, 

kırsal 

toplumlar 

kastedilmektedir(Yang L. , 2007, s. 7-8). 

Aborjin  turizmi(Mercer,  1995)  ve  yerel  turizm  (Getz,  Jamieson, 

1997)kavramları  literatürde  bazen  birbirleri  yerine  kullanılmaktadır.  Butler  ve 

Hinch‟e(1996)göre  yerel  turizm,  yerel  insanların  kontrolü  altında  ve/veya  kendi 

kültürünü temel alan bir çekicilik unsuru ola

rak sunulan turistik faaliyetlerdir.  Yerel 

insanlar,destinasyonda yaşayan yöreye özgü veya yerli insanlardan oluşmaktadır. 

Aborji

n veya yerel turizm spesifik olarak yerel insanları içermektedir. Etnik turizmde 

ise şart olmamakla birlikte yerel halk olabilmekte ancak etnik turizmi etnik gruplar 

oluşturmaktadır(Yang, 2007, s.

 10). 

Antropolog Linnekin ve Poyer (1990) de, etnik turizmin 

ilk tanımı yapan A. 

Smith‟e(1978) dayanarak etnik turizmi tanımlamaktadır. Linnekin ve Poyer (1990)‟ 

a  göre  etnik  turizm,  farklı  kültürel  deneyimlerin  ve  insan  eliyle  yapılmış  şeyleri 

toplama  tutkusuyla,  etnisitenin  Batılı  paradigmasına  dayanarak,  kültüre

l  grubu, 

doğal olarak sınırlanmış, biyolojik olarak kendi kendine varlığını sürdüren bir varlık 

olan  toplulukları  ziyaret  etmektir.  Bu  görünümde,  etnik  gruplar  zaman  içinde  ayrı 

sınırları sürdürmekte ve „gelenek‟ isimli kalıcı kültürel temelini veya niteliğini miras 

almaktadırlar.  Etnik  turizmin  temelini  oluşturan  model,  başka  bir  deyişle,  insanı 

hayvanat bahçesine benzetebilmektedir(Linnekin, 1997, s. 217).

 

Bazı araştırmacılara göre, etnik turizm, başka bölgelerde

 

bulunan arkadaş 

ve akrabaların

 ziyaret edilmesi  ve  bireyin  kendi  etnik 

yapısını

 

araştırmaya

 

yönelik

 

seyahatleridir(King,  1994),  (Pitchford,  1995). King‟e  göre (1994), birinci 

motivasyon  olan etnik bağla ilgili seyahatler, etnik turizm sayılmaktadır. Buna Eski 

Dünyadaki (İskoç veya İrlanda gibi) kendi atalarını görmeye giden Yeni Dünya 

gezginleri (tipik olarak Kuzey Amerikalılar) örnek olarak verilebilir. Pitchford(1995), 

tanım içine İngiltere'deki Galler gibi, ana etnik grupları da eklemeyi önermektedir. 

Onların kimlik ve bağımsızlık arzuları,

 

turizmde kendi kültürlerini temsil etmelerine 

bağlıdır. Etnik bağ amaçlı seyahatler yakın tarihi göç üzerine yazılmış Kuzey 

Amerika ve Avustralya gibi ülkelerde yaygındır. Afrika, Avrupa ve Asya 

gibi,dünyanın diğer yerlerinde de bu önemli bir amaç olarak görülmektedir(Yang L. 

, 2007, s. 2). 

Yukarıda  verilen  etnik  turizm  kavramı  ile  ilgili  tartışmaların  ışığında,  etnik 

turizm; egzotik kültürel deneyim yaşamak ve özel etnik gruplarla etkileşim kurmak 

için  yapılan  seyahatler  olarak  adlandırılabilir.  Turistik  seyahatler  süresince,  insan 

eseri,  performans  ve  etnik  gruplar  ile  ilgili  ürünleri  deneyimlemek  ve  tüketmek 

seyahat  motivasyonunda  veya  faaliyetlerde  önemli  yer  tutar.  Burada  etnik  grup 

olarak, ortak tarihi, kültürü, dini, dili ve yaşam tarzını paylaşan farklı sosyo

-

kültürel 

insanlar grubundan bahsedilmektedir (Yang, 2007, s. 10). 

Etnik  turizm  ile  ilgili  yapılan  literatür  taramasında,  konuyla  ilgili  Türkiye‟de 

yeterli araştırma yapılmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle bu çalışmada etnik turizm 

konusunda ya

pılan bütün araştırmalar yabancı literatürden alınmıştır. 

 

---