13
Mədəniyyətimizin mühüm sahələrindən biri olan kitabxana işi
sahəsində çox mürəkkəb dövr olan son 10 ildə olduqca ciddi tədbirlər
həyata keçirildi. Hər şeydən əvvəl kəskin maliyyə çətinliyinə baxmayaraq
kitabxana şəbəkələri qorunub saxlandı. Bu gün fəxrlə demək olar ki,
Azərbaycan MDB ölkələri içərisində dövlət kitabxana şəbəkəsini qoruyub
saxlayan, kitabxana müəssisələrinin özəlləşdirilməsini qadağan edən
yeganə respublikadır.
Bu dövrdə böyük öndər Heydər Əliyev bir neçə dəfə M.F. Axundov
adına Azərbaycan Milli Kitabxanasına (əvvəllər Azərbaycan Dövlət
Kitabxanası) getmiş, şəxsi kitabxanasından həmin kitabxanaya xeyli kitab
bağışlamış, kitabxana, kitabxana işi və kitabxanaçı haqqında parlaq
nitqlər söyləmiş, kitabxananı “xalq, millət üçün, cəmiyyət üçün
müqəddəs bir yer, mənəviyyat, bilik, zəka mənbəyi” adlandırmışdır.
Fərəhləndirici haldır ki, son 13 ildə kitabxana işi haqqında bir çox
sərəncamlar və dövlət qərarları verilmiş, 1999-cu ildə Milli Məclis
tərəfindən “Kitabxana işi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu
qəbul edilmişdir. Həmin qanunun böyük öndərimiz tərəfindən
imzalanması mədəniyyətimizin bu mühüm sahəsinə böyük dövlət
qayğısının təzahürüdür.
Beləliklə, xalqımızın böyük oğlu, dünya şöhrətli siyasətçi, müstəqil
Azərbaycan dövlətçiliyinin memarı, ümummilli liderimiz Heydər
Əliyevin respublikamıza 34 illik rəhbərliyi dövründə mədəniyyətimizin
çox mühüm sahəsi olan kitabxana işi dövlət qayğısı ilə əhatə edilmiş, bu
sahə həmişə böyük öndərin diqqət mərkəzində olmuşdur. Məhz buna
görədir ki, həmin illər respublikamızda kitabxana işinin tarixinə inkişaf
və tərəqqi dövrü kimi daxil olmuşdur.
Müasir Azərbaycan tarixinin yeni, parlaq səhifələrinin yazılmasında
böyük rolu olan bu dahi şəxsiyyətin ümummilli liderimiz olması bizi
sevindirir.
İllər, əsrlər keçəcək, ancaq Azərbaycan tarixinin Heydər Əliyev dövrü
tariximizin ən parlaq səhifələrindən biri kimi qalacaq.
Azərbaycanda kitabxana işinin tarixinə dönüş dövrü kimi daxil olan
bu illərdə kitabxana quruculuğu sahəsində əldə olunan nailiyyətlərin, baş
14
verən proseslərin, əhaliyə kitabxana xidmətinin təşkili sahəsində
meydana gələn yeni iş forma və üsullarının təhlil edilib öynərilməsinə və
ümumiləşdirilməsinə böyük ehtiyac duyulmaqdadır. Hazırda oxuculara
təqdim olunan “Heydər Əliyev və Azərbaycanda kitabxana işi” adlı bu
kitab məhz kitabxana tariximizdə olan boşluğu doldurmaq, kitabxana
quruculuğu sahəsində ulu öndərin titanik fəaliyyətini, böyük qayğı və
məhəbbətini, kitabxana işi haqqında ölməz ideyalarını, nəzəri irsini
gələcək nəsillərə çatdırmaq məqsədini öz qarşısına qoymuşdur.
Kitab ön söz, 2 fəsil, son söz əvəzi və əlavələrdən ibarətdir.
I fəsil “Azərbaycanda kitabxana işinin inkişafında Heydər Əliyev
mərhələsi (XX əsrin 70-80-ci illəri)” adlanır. Burada əsasən Heydər
Əliyevin fəaliyyətinin sovet dövrü mərhələsi öz əksini tapır.
II fəsil “Heydər Əliyev və müstəqillik illərində Azərbaycanda
kitabxana işi” mövzusunda yazılmışdır. Burada 1993-2003-cü illərdə
kitabxana işi sahəsində respublikamızda aparılan dövlət siyasəti, xüsusilə
bu siyasətin həyata keçirilməsində Heydər Əliyevin böyük rolu və qayğısı
öz əksini tapmışdır.
Əlavələrdə kitabxana işçilərinə kömək məqsədi ilə Heydər Əliyev
haqqında qısa bioqrafik məlumat verilmiş, ulu öndərin təltifləri öz əksini
tapmışdır.
“Heydər Əliyevin kəlamları” adlanan bölmədə müdrik kəlamlar və
aforizmlər müxtəlif mövzularda kütləvi tədbirlər təşkil edən kitabxana
işçilərinin zəruri tələbatlarını ödəmək məqsədinə xidmət göstərir. Bu
seçmələr eyni zamanda bütün ziyalılarımız və kitabxanaların oxucuları
üçün çox faydalı ola bilər.
Əlavələrdə həmçinin “Dünyanın görkəmli siyasətçiləri, elm və
mədəniyyət xadimləri Heydər Əliyev haqqında” adlı bölmə verilmişdir
ki, burada da dünyanın görkəmli dövlət xadimlərinin, siyasətçilərinin,
elm və mədəniyyət xadimlərinin Heydər Əliyev haqqında söylədikləri
fikirlərdən seçmələr verilmişdir.
Heydər Əliyev şəxsiyyətinin böyüklüyünü bir daha təsdiq edən həmin
fikirlər kitabxanalarda təşkil edilən fərdi, kütləvi tədbirlərdə və oxucular
15
arasında Heydər Əliyev irsinin təbliğində istifadə etmək, onları
oxucuların diqqətinə çatdırmaq üçün verilmişdir.
Əlavələr Heydər Əliyevin kitabxana işinə dair çıxışları, həmçinin
imzaladığı qanunlar, fərmanlar və sərəncamlarla tamamlanır. Bu
bölmənin monoqrafiyaya əlavə edilməsi çoxsaylı kitabxana işçilərinin bu
mühüm dövlət sənədlərinə olan böyük ehtiyacını ödəmək məqsədi
daşıyır.
Uzun illərdən bəri kitabxanaçılıq təhsili sahəsində fəaliyyət göstərən,
bütün ömrünü kitabxana işinə həsr edən, Azərbaycan Kitabxanaçılıq
Cəmiyyətinə başçılıq edən müəllif bu monoqrafiyanı məhz həmişə
təmasda olduğu respublikamızın çoxsaylı kitabxanaçılar ordusunun arzu
və istəklərini və belə bir vəsaitə böyük tələbat hiss etdiklərini nəzərə
alaraq milli öndərimizə dərin məhəbbətlə qələmə almışdır.
Müəllif kitab haqqında öz fikrini bildirəcək bütün oxuculara
qabaqcadan öz təşəkkürünü bildirir.
16
I fəsil
AZƏRBAYCANDA KİTABXANA İŞİNİN
İNKİŞAFINDA HEYDƏR ƏLİYEV MƏRHƏLƏSİ
(XX ƏSRİN 70-80-ci illəri)
XX əsirin 60-cı illəri keçmiş SSRİ məkanında inkişaf etmiş sosializm
illəri adlanmasına baxmayaraq, Azərbaycan o dövrdə iqtisadi inkişaf
cəhətdən geridə qalmış respublikalardan biri hesab edilirdi. Həqiqətən 60-
cı illərdə bir sıra obyektiv və subyektiv səbəblər üzündən Azərbaycan
iqtisadiyyatının bir çox sahələrində həm sənayedə, həm kənd
təsərrüfatında çox ciddi gerilik hökm sürürdü. Azərbaycan iqtisadiyyatı
bütövlükdə böhran mərhələsini yaşayırdı. O dövrün statistikasına görə,
Azərbaycan sənayenin, kənd təsərrüfatının inkişaf səviyyəsinə, əmək
məhsuldarlığının artım sürətinə, milli gəlirin həcminə görə ittifaq
səviyyəsindən çox geri qalırdı. Ölkənin iqtisadiyyatında baş verən bu
böhran həyatın digər sahələrinə, elmin, mədəniyyətin inkişafında öz
mənfi təsirini göstərməyə bilməzdi. Respublika ardı-arası kəsilməyən
siyasi çəkişmələr, dedi-qodu meydanına çevrilmişdi. Məhz buna görədir
ki, Sov. İKP MK baş verən bu geriliyi aradan qaldırmaq üçün respublika
rəhbərliyini dəyiş-dirmək haqqında qərar qəbul etmişdi. Respublikaya
rəhbərlik üçün kadr seçmək işinə xüsusi əhəmiyyət verən Siyasi Büro
uzun axtarışdan sonra Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi vəzifəsinə o
zaman Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri vəzifəsində
işləyən Heydər Əlirza oğlu Əliyevin seçilməsini məsləhət bilmişdi. Bu
zaman H.Əliyev böyük dövlətçilik təcrübəsinə, siyasi hazırlığa, rəhbərlik
qabiliyyətinə, yüksək intellektə, böyük iradəyə və əsl insani keyfiyyətlərə
malik ən yetkin bir şəxsiyyət idi.
1969-cu ilin 14 iyulunda keçirilən Azərbaycan KP Mərkəzi
Komitəsinin plenumu Heydər Əlirza oğlu Əliyevi Azərbaycan KP MK-
nın birinci katibi seçdi. 1969-cu ildə Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə
ilk gəlişi ilə Azərbaycan özünün həqiqi inkişafını tapdı. Ən geridə qalan
respublikalardan hesab edilən Azərbaycanın inkişaf və tərəqqisinin əsası
Dostları ilə paylaş: |