Türk xalqları tarixi kafedrası – 25
Azərbaycanda türk xalqları tarixinin tədqiqi və tədrisi məsələləri
106
Senuber İSMAYILOVA
tarih üzere felsefe doktoru,
Bakü Devlet Üniversitesinin doçenti
E-mail: txt_kaf@bsu.edu.az
TARİHİMİZİN İLK DİPLOMAT KADINI - SARA HATUN
Anahtar kelimeler: Sara hatun, Gövherşah Hatun,
Akkoyunlu
devleti, Uzun Hasan, ilk diplomat kadın
Azerbaycan kadınları tarih boyunca bilge, ileri görüşlü, Vata-
na, toprağa ve ailesine sadık olmuş ve zamanın tüm denemelerin-
den alnıaçıq, üzüağ çıkmayı başarmış, zor anları çıkış yolunu doğru
seçerek erkekleri de bu yola doğrultmuşlar. Bunun bariz örneğini
M.Ö.VI yüzyılda yaşayan Ehemeni hükümdarı Kire kan uddurmuş
Tomris'in şahsında, kendi aklı ve anlayışı ile İskenderi sık soruldu
etmiş Berde hükümdarı Nüşabenin şahsında görüyoruz. Bizim Mö-
müne hatunumuz, İnanç hanım, Mehrcan hanım gibi ileri görüşlü,
Şah İsmail'in yakın hemdemi olan Taclı hanım ve kızı Perixan hanı-
mımız, Qubalı Feteli Han'ın hanımı Tutu Bikemiz, Gence hanı Ca-
vad Hanın ömür-gün arkadaşı Beyim hatunumuz olup, yaşayıp ve
bundan sonra da tarihimiz boyu yaşayacaklardır.
Adı Azerbaycan devlet tarihine ilk hanım diplomat olarak da-
hil olan Sara Hatun adını gururla çekebilir edeceğimiz bir kadındır.
Osmanlı kaynaklarının yazdığına göre, onun asıl adı Gövherşah
Hatun'dur. Azerbaycan tarihinde tanınmış ve tarihte iz bırakan şah-
siyetlerden biridir. Tüm Doğu'da döneminin tek yetenekli diplomat
kadını olarak bilinen Sara Hatun büyük akıl, metanet, bilgelik ve
cesaret sahibi idi. Sara Hatun Bayandur ilinde doğdu. Akkoyunlular
devletinin politikasının düzene düşürülmesinde seçkin diplomat ve
devlet adamı Sara Hatun'un büyük rolü vardı. Akkoyunlu hüküm-
darı Uzun Hasan'ın annesi, neredeyse tüm Doğu'da tek yetenekli
diplomat kadın gibi ünlü olan Sara Hatun hatta Avrupa ülkelerinde
de tanınıyordu. O, bir devlet adamı gibi hakim sınıfın çıkarlarını
savunuyor, feodal devletinin güçlendirilmesine çalışıyordu. Bu