Türk xalqları tarixi kafedrası 25 Azərbaycanda
Yüklə 2,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TƏDRİSİ MƏSƏLƏLƏRİ
Türk xalqları tarixi kafedrası – 25 Azərbaycanda türk xalqları tarixinin tədqiqi və tədrisi məsələləri 223 Fikrimcə, yazılmış tədqiqat əsərlərində yalnızca ahıskalıların sürgün olunması deyil, həm də onların qürbətdə yaşadıqları prob- lemlərə də aydınlıq gətirilməli, Gürcüstanın bu yöndə göstərmədiyi səylər nəzərə çatdırılmalıdır. Fərqli ölkələrdə yaşamaq məcburiyyə- tində qalan ahıskalıların sosial, iqtisadi, mədəni problemlərini həll etmək hələlik yaşadıqları ölkələr tərəfindən təmin edilməlidir. Xü- susilə də Rusiyanın Krasnodar bölgəsində yaşayanların problemləri dövlət və beynəlxalq təşkilatlar nəzdində həll olunmalıdır. “Gürcüstan 29 Aprel 1999-cu ildə Avropa Şurasına üzv ol- muş və Avropa Şurasına daxil şərti olaraq Ahıska türklərinin Gür- cüstan cəmiyyəti ilə inteqrasiyası və ana vətənlərinə dönmələrinə icazə verən hüquqi bir çərçivəni qəbul edəcəyini, Ahıska türklərinə Gürcüstan vətəndaşlığını əldə etmə haqqı tanıyacağını qəbul etmiş- dir” (5, səh.283). Gürcüstan bu verdiyi sözü tutsa, ahıskalıların problemlərinin böyük bir hissəsi həll olunmuş olacaq. ƏDƏBİYYAT 1. A.Hacılı. Axısqa türkləri. Vətən bilgisi. İstanbul, 2009, 583 səh. 2. Ahıska türklərinin tarixi. (Onine). Mənbə: www.ahıskalılar.org [Baxılıb: 30.04.2017]. 3. İ.Kazımov. Axıska (Mesxet) türklərinin dili. Bakı, 1999, 278 səh. 4. K.Aslan. Ahıska türkleri. Ahıska türkleri kültür ve dayanışma derneği, Yayın No.1 Ankara 1995, 63 səh. 5. M.Akif Kütükçü. Uluslararası hukuk çerçevesinde Ahıska türklerinin anavatanlarına dönüş sorunu. İstanbul, 2011. 6. N.Sasıyev. Yetim qalmış Axıskalı. Bakı, 2011, 360 səh. 7. S.Piriyeva. Ahıska türkləri Azərbaycanda (tarixi, sosial-mədəni həyatı). Bakı, Elm, 2005, 264 səh. 8. S.Piriyeva, A.Piriyev. Türk dünyası və ata yurdum Ahıska. Bakı, 2003, 298 səh. _________________________ Türk xalqları tarixi kafedrası – 25 Azərbaycanda türk xalqları tarixinin tədqiqi və tədrisi məsələləri 224 VI Bölmə Türk xalqları tarixinin tədrisi və təbliği məsələləri Nərgiz BABAXANİ Bakı Dövlət Universiteti tarix fakültəsi, III kurs tələbəsi E-mail: Babaxaninergiz@gmail.com AZƏRBAYCANDA ÜMUMTÜRK TARİXİ ÇƏRÇİVƏSİNDƏ ÖZBƏKİSTAN TARİXİNİN TƏDQİQİ VƏ TƏDRİSİ MƏSƏLƏLƏRİ Elmi rəhbər: Tarix üzrə fəlsəfə doktoru Sevinc RUİNTƏN Bakı Dövlət Universitetinin dosenti Açar sözlər: Bakı Dövlət Universiteti, Türk xalqları tarixi kafedrası,Özbəkistan Respublikası, özbək xalqı, türk xalqları tarixi XX əsrin 90-cı illərində müstəqilliyini yenidən bərpa etmiş Azərbaycan dövləti dünya birliyinin bərabərhüquqlu üzvü olmaq, dünya xalqları və dövlətləri ilə münasibətlər qurmaq istiqamətində siyasət yürütməyə başladı. Tarixi, mənəvi və mədəni bağlılığının olduğu türk dövlətləri və xalqları ilə əlaqələr bütünlükdə bu əlaqə- lərin mühüm tərkib hissələrindən biri kimi müəyyənləşdirildi. Müs- təqillik haqda Konstitusiya Aktının qəbul edildiyi gündən bu günə qədər Azərbaycanın türk dövlətləri olan Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğı- zıstan, Türkmənistan və Özbəkistanla münasibətləri digər dövlətlər- lə olan münasibətlərindən özünəməxsusluğu ilə seçilmişdir. Mərkə- zi Asiyada özünəməxsus çəkisi ilə fərqlənən Özbəkistanla münasi- bətlər xüsusilə fərqləndiyinə görə, həmçinin tarixi əlaqələrin bu günki münasibətləri daha düzgün dərk etmək baxımından əhəmiy- yətli ola biləcəyini hesab etdiyimizdən, hazırki məruzədə Özbəkis- tan tarixinin Azərbaycanda tədqiqi və tədrisi məsələlərinə aydınlıq gətirməyi lazım bilirik. Türk xalqları tarixi kafedrası – 25 Azərbaycanda türk xalqları tarixinin tədqiqi və tədrisi məsələləri 225 Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Respublikası və Özbəkistan Respublikası adı ilə dövlətlər Rusiyada bolşeviklərin hakimiyyətə gəlişindən sonra yaradılmışlar. Azərbaycan Xalq Respublikası 1918 -1920-ci illərdə, daha sonra isə 1920-ci ildən – Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası. Özbəkistan isə XX əsrin 20-ci illərində SSRİ-də inzibati-idarəçilik sistemində islahatlar və milli-dövlət böl- güsü siyasəti nəticəsində, öncə Sovet Sosialist Respublikası, daha sonra isə 1991-ci il sentyabr ayının 1-dən Özbəkistan Respublikası adlandırılmağa başlandı. Bu zamana qədər özbək xalqı bölgənin di- gər xalqları ilə birlikdə müxtəlif adlarla çoxsaylı dövlətlərə sahib olmuşlar. Məsələn, Xarəzm, Soqdiana, Baktriya, Türk xaqanlığı, Şeybanilər dövləti, Teymurilər, Buxara xanlığı, Xivə xanlığı, Ko- kand xanlığı, Buxara Xalq Sovet Sosialist Respublikası, Xarəzm Xalq Respublikası və s. Bu mənada Azərbaycan və özbək xalqları arasında əlaqələrin öyrənilməsinə müxtəlif rakurslardan yanaşmaq lazım gəlir: Azərbaycan və özbək xalqları arasında tarixən mövcud olmuş əlaqələrin öyrənilməsi baxımından; Azərbaycan Respublika- sı ilə Özbəkistan Respublikası arasında mövcud olmuş əlaqələrin öyrənilməsi baxımından. Hər iki türk dövlətinin müstəqillik qazanması, ikitərəfli əlaqə- lərin yaranması tədqiqatçıların Özbəkistana marağını artırırdı. Uzun müddət SSRİ-nin tərkibində olan türk xalqalarının az qala milli kimlikləri unutdurulmuş, tədqiqatçılar tərəfindən araşdırılmasına isə imkan verilməmişdir. Buna görə də müstəqillik dönəmində türk xalqlarının tarixi tədqiqatçılar tərəfindən araşdırma obyekti olmuş- dur. Əməkdaşlığa və qardaşlığa əsaslanan ikitərəfli münasibətlər Özbəkistan tarixinin, mədəniyyətinin, təhsil sisteminin tədqiqinə yol açmışdır. Tarixçi tədqiqatçılar daha çox Azərbaycan-Özbəkistan müna- sibətləri, Özbəkistanın mədəniyyəti, müəyyən qədər də Mərkəzi Asiya regionun müasir beynəlxalq münasibətlər sistemində yeri məsələlərinə diqqət yetirmişlər. Araşdırmalar əsasən dissertasiya və monoqrafiya səviyyəsində araşdırılmış, bu araşdırmaları əks etdirən məqalələr nəşr etdirilmişdir. Azərbaycanlı tarixçi tədqiqatçıların Yüklə 2,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|