|
Turkcha matnlar va darslar Türkçe metinler ve dersler.: İmtihonda insho qanday yoziladi?Turkcha matnlar va darslar T rk e metinler ve dersler. mtihondBüyük Timur İmparatorluğu’nun kurucusu.
Adının manası
Arap harfleriyle
تتتتت
diye yazılan sözün günümüz Türk lehçelerinde
söylenişi şöyledir. Türkçe, Azerice, Türkmence, Tuvacada Demir, Özbekçe,
Kazakça, Kırgızca Temir, Tatar ve Başkurt Türkçesinde ise Timir olarak
yazılmaktadır. Fars dili ile Timurlenk, Osmanlı dili ile Aksak Timu
r, günümüz
Orta Asya Türklerinde Amir/Emir Timur olarak bilinir.
Kimliği
Moğol bir aileden gelen Timur, Babası "Muhammed Taragay" bir Moğol aşireti
olan Barlasların lideriydi, annesi tarafından moğol olmadığı için "Han" ünvanı
yerine "Emir" ünvanını kullanırdı Timur Cengiz Han soyundan olanlara damat
olduğu için kendisine damat anlamına gelen emir Gurkani ünvanı veriliyor.
1336 senesinde Maveraünnehir’de Semerkand’la Belh arasında Keş(diğer adıyla
Şehrisebz) kasabasında doğdu. Timur, babasının vefâtından s
onra emirler
arasında geçimsizlikler yüzünden memlekette anarşinin hâkim olması üzerine
siyâsete karıştı. Mâveraünnehir Hâkimi Emir Hüseyin ile birlikte Doğu Türkistan
Hükümdarı Tuğluk Timur’a karşı mücadele verdiler. Türk dilini ve kimliğini
benimsemiştir. Ayrıca Türk
-
Fars geleneklerini(örnein divan teşkilatı) devlete ve
günlük yaşamda benimsetmiştir. Saltanatı sırasında Türk edebiyatı büyüme ve
gelişme göstermiştir. Çağatay Türkçesini Farsça ile birikte resmi dil haline
getirimiştir
Askeri yaşamı
Timur
, 1360'ta Maveraünnehir'de önemli bir üne sahip oldu. Çağatay
Hanlığında önemli bir başarı kazandı ve kendi imparatorluğunu kurdu.
1369’da, Emir Hüseyin ile arası açılan Timur, onun ölümünden sonra
Mâverâünnehir’e tek başına hâkim oldu ve Semerkand’a gelerek tahta çıktı.
Timur, yedi senede İran’ı hâkimiyeti altına aldı. Azerbaycan, Irak
-
ı Acem ve Irak
-
ı Arab’ı ele geçirdi. Yine 1371 ve 1379 yıllarında yaptığı seferlerle Harezm’i
kendine bağladı. Timur, 1389’a kadar beş sefer yaparak Uygurları itaat altına
aldı. Mülteci Altınordu Prensi Toktamış’a yardım edip, destekleyerek Altınordu
hükümdarı yaptı. Toktamış Han, Emir Timur'a ihânet edince, 1390 ve 1391’de
onu iki kere mağlup etti. İtil Irmağı doğusuna hâkim oldu.
Mezarının açılması
19 Haziran 1941'de Sovyet antropolog Mikhail Gerasimov, Timur'un bedenini
inceledi. Ancak Timur'un mezarını açmadan önce protestolarla karşılaşmıştı ve
mezarın lanetli olduğuna dair geniş bir inanış vardı. Anıt mezarında her kim
olursa olsun Timur'un mezarını deşerse ülkesine savaş şeytanlarının dolacağını
söyleyen bir yazı vardı.
Timur'un mezarı Gur Emir
Daha sonra Hindistan üzerine de sefer açıp, 1399’da Kuzey Hindistan’ı zaptetti.
Yaptığı bütün savaşları kazanan Emir Timur, 1400'de Ermenistan ve
Gürcistanı,1401
-
1402’de Suriye’yi aldı. Halep ve Şam'ı da aldıktan sonra
Memlüklüleri bozguna uğrattı ve 1401 Haziranında Bağdat'ı ele geçirdi. Daha
sonra Yıldırım Bayezid ile yaptığı 1402 Ankara Savaşı sonunda bazı Osmanlı
topraklarını hâkimiyeti altına aldı ve Osmanlıda 12 yıl süre
Dostları ilə paylaş: |
|
|