Üç aylıq ədəbiyyat dərgisi
35
razılıq verdi: ancaq onu da özü ilə
aparmaq şərti ilə. Nə qədər, o, tək
yaşayacaqdı? Yoxsa onu anasına
qulluqçu, evinə baxmağa gözətçimi
almışdı? Hər ay məvacibini göndərəcək,
kefi istəyəndə isə gəlib şəstlə sahibliyini
başqalarına nümayiş etdirəcəkdi.
Şamxal
çarəsizlikdən
etiraz
etmədi. Yaxın on gün ərzində yola
hazırlıq görüb, ailəsi yanında, sevimli
diyarına üz tutdu.
Onları yad şəhərin havası qaş-
qabaqla, dumanla, çiskinlə qarşıladı.
Şamxalın dost-tanışları qayıdışını həmin
gün gözləmədikləri üçün, gəlişindən
xəbərsiz idilər. Odur ki, kimsə
qarşılarına çıxmadı. Gəldikdəri axşam
bir dostunun evində qonaq qaldılar.
Səhərisi Şamxal təcili birotaqlı kirayə ev
tapdı və şəhərin kənarında yerləşən
həmin evdə qərar tutdular.
Qürbətdə
yaşadığı
birinci
gündən Əfiqə gördüyü hər şeyə diqqət
yönəldib, buradakı həyat tərzinin
qəribəliklərini – Şamxalı cəlb edən
cəhətlərini aydınlaşdırmağı qət etdi.
Burada yaşayan insanlar arasındakı
münasibətlərdə
olan
sərbəstlik
heyrətedici idi. Belə sərbəstlik az qala
əxlaqsızlığa
bənzəyirdi.
Doğrudur,
qeybət, paxıllıq, hərislik nəzərəçarpacaq
ölçüdə olmasa da, utanmaq, həya etmək,
böyük-kiçiklik yox dərəcəsində idi. Hərə
öz bacardığı və könlü istədiyi qaydada
yaşayırdı. Qadın kişi münasibətləri də
bu sayaq idi. Kimin-kimdən xoşu
gəlirdi, ələ ala bilirdisə, ətrafdakıları
nəzərə almadan niyyətinə çatırdı. Kişilər
üçün dostlarının, qohum-qonşularının
qadınını, qadınlar üçün rəfiqələrinin
ərlərini yoldan çıxarmaq təəccüblü
deyildi. Əfiqə Şamxalın dost-tanışlarını
bir-bir tanıdıqca, onun uzun illər niyə
evlənməməsinin səbəbini başa düşürdü.
Bu insanların içərisində normal ailəsi
olanı yox idi. Ailələrin əksəriyyətinin
rəsmi nigahı yox idi. Bəzilərinin nigahı
isə yalnız kağız üzərində olduğu üçün
uşaqların əsil atasını ayırd etməkdə
analar da çətinlik çəkirdilər. Vaxtaşırı
keçirilən
qonaqlıqlar,
müxtəlif
bayramlar və şənliklər zamanı alkoqolun
hamı tərəfindən qəbul edilməsi ilə
yaranan sərxoş mühit gizli niyyətlərin və
sirlərin çoxusunu üzə çıxarırdı.
Kirayə qaldıqları evə gələn,
Şamxalın dostları adlanan qadın və
kişilər Əfiqənin heç xoşuna gəlmirdi.
Onların Şamxalla etdikləri açıq-saçıq
zarafatlar, əndazəsiz hərəkətlər hər dəfə
əhvalını korlayırdı. Elə bil onlar,
xüsusilə qadınlar Əfiqəni görmürdülər.
Ya
da
görmək
istəmədiklərindən
keflərindən qalmayıb, onu saymırdılar.
O, belə münasibətlərə çox dözə
bilməzdi. Ona görə də hay-küylü
qonaqlığın birində «davaları» başladı:
- Budur, sənin iş yoldaşların,
dostların? Bu ipləmələr, utanmazlar niyə
mənim yanımda səninlə mazaqlaşırlar?
Yoxsa məni adam saymırlar?
- Əfiqə, canım, əsəbiləşmə. Niyə
əsəbiləşirsən, harda görmüsən bazar
adamı utansın? Bura belədir, fikir
vermə. Olmaya məni qısqanırsan? Yox,
bax qısqanclığı yığışdır. Bəri başdan bil.
Mənim qısqanclıqla aram yoxdur.
Günlər keçdikcə, tanıdıqları
artdıqca Əfiqə ərinin qucağına atılan,
boynuna
sarılan
sayını
itirdiyi
gözəlçələrin
ayrı-ayrı
vaxtlarda
Şamxalla gəzdiyini, yaşadığını da
öyrəndi.
Hətta
onlardan
birinin
Şamxaldan qızı olduğunu da eşitdi.
Deməli belə, - Əfiqə bu xəbəri
eşidəndə hirslənməyə bilmədi, - deməli,
öz torpağından perik düşməsinin, otuz
üç yaşınadək evlənməməsinin səbəbləri
məlum oldu. O, Şamxala qoşulub
gəlməyinə peşman olmuşdu. Kaş kənddə
qalıb bunların heç birini bilməyəydi.
Əgər o, indi bildiklərini vaxtında
36
№ 4 (20) Qış- 2016
anlasaydı, Şamxalın mərmərdən sarayı
olsaydı da ona ərə getməzdi. Daha onun
heç nəyi gözündə deyildi. Sadəcə
sevmək-sevilmək istəyirdi. O, ərinin
olduğu kimi, ərinin də yalnız ona
məxsus olmasını istəyirdi. Fikri qəti idi.
Şamxal ya təkcə onun olmalıydı, ya da
heç kimin. Çünki, çoxdan ürəyini qurd
kimi gəmirən şübhələri Şamxalın iş adı
ilə bəzi gecələr də evə gəlməyib keçmiş
gözəlçələri ilə münasibətlərinin davam
etdirməsi gümanını doğruldurdu. Yad
dili yaxşı başa düşmədiyi üçün,
(vaxtında
müəllimlərin
sözünü
qulaqardına vurub yaxşı oxumamağına,
indi gec olduğuna təəssüflənsə də) ilk
vaxtlar sübut tapmaqda çətinlik çəkirdi.
Nəhayət,
içki
məclislərinin
birində
məclisin
axırına
yaxın
qadınlardan Liza çağırılan bir orta
yaşlısı söz alıb Şamxal üçün sağlıq dedi:
- Mənim əzizim, daimi sevgilim!
Sən evli olsan da olmasan da həmişə
mənimsən. Mənim də olacaqsan…
O,
əlində
badə
Şamxala
yaxınlaşdı.
Ətrafdakılardan
kimsə
çığırdı:
- Öpüşün! Öpüşün!
Qadın bu atmacaya bənd imiş
kimi
Şamxalın
boynuna
sarılıb
dodaqlarını
dodaqlarına
yapışdırdı.
Şamxal Əfiqənin yanında oturduğunu
xatırlayıb sərxoş qadını nəzakətlə
özündən ayırmaq istədi. Lakin içkinin
təsiri ilə beyni dumanlanan, ehtiras
gözünü
tutmuş
qadın
öpüşlə
kifayətlənməyib
Şamxaldan
əl
çəkməyərək onu yaxınlıqdakı otağa tərəf
çəkirdi. Əfiqənin qanı qaralsa da Şamxal
qonşu otağa girmək məcburiyyətində idi.
Onların daxil olduqları otağın qapısı
örtüləndə Əfiqə daha tab gətirməyib
oğlunu qucağına alıb mənzildən çıxdı.
Kirayə qaldıqları evə yollanan
Əfiqə yol boyu heyrətlə düşündü. Bu
kiçik şəhərdə yelbeyin qadın və kişilər
özlərinə nə ilə haqq qazandıra bilərlər?
İnsan namusunu belə də ucuz,
gərəksizmi edər? Yadına hələ balaca
ikən anasının ona danışdığı qəmli xatirə
düşdü. Deyilənə görə rəhmətlik bibisi
çox gözəlmiş. Xoşbəxt ailə sahibi imiş.
Günlərin birində evində tək olan vaxtı
cavanlıqda onu sevən gənclərdən biri
sərxoş halda, gizlin həmin evə gəlibmiş.
Bibisi o gəncin həyasızlığına, otağına
girməsinə dözməmiş, ömrü boyu ləkəli
qalmaq
istəmədiyindən
özünü
odlamışdı. Yanarkən evə gəlib çıxan əri
arvadının bu vəziyyətini görəndə əsəbi
sarsıntı keçirib dəli olmuşdu. İlahi gör
bu lənətə gəlməli şəhərdə nə qədər
özünü odlamalı qadın, nə qədər dəli
olmalı kişi tapmaq olardı?!
Gecə yarısı evə dönən Şamxal
sərxoş olduğu üçün yatağına uzanan
kimi yatdı. Əfiqə acığından nə gecə, nə
də səhər onu dindirmədi. Sabahı günü
axşam işdən qayıdan Şamxal şirin dilini
işə saldı:
- Əfiqə, əzizim, mənə acığın
tutub? Boşla sən canın... Sən mənim
yerimdə ol neyləməliydim? Gördün ki,
Liza sərxoş idi. Başımdan etmək üçün
birtəhər yola verməliydim...
- Hə başa düşürəm, sən yazıq
ürəklə yox, məcbur oldun. Başqa çarən
olmadı...
- Məni ələ salırsan?
- Yox, sən məni ələ salırsan.
Sənin əgər bu qədər arvadın var idisə,
daha məni niyə alıb bədbəxt edirdin?
Oturmuşdum da atamın xarabasında.
- Əfiqə düz danışmırsan. Bax
görürsən məni başa düşmək istəmirsən.
Yoldaş arası xoş münasibəti anlamırsan.
Qulaq as, səni başa salım, elə deyil...
-
Bilirsən, sənin bu başa
salmaların məni yorub. İndi də məni
anlamaz hesab edirsən. Dili təmiz başa
düşməsəm də gözüm kor deyil. Eləmi
olur sənin yoldaş arası ünsiyyətin? Kim-
Dostları ilə paylaş: |