Üç aylıq ədəbiyyat dərgisi
Yüklə 4,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- – “1952-1962-ci illərin qəzetləri” əsərinizin lap başlanğıcında deyirsiniz ki
- – Televizorunuz var – Hə, amma baxmıram. Bircə ola bilər seçkilərə. – Musiqi dinləyirsiniz
- Üç aylıq ədəbiyyat dərgisi 179 yaratmaq üçün bəhanə kimi istifadə edirlər. – Yəni biz pisdən pisə doğru gedirik
- – Siz həm də ekoloji problemlərlə məşğulsunuz
- Bununla nə demək istədiniz ki
- Çevirdi Mətanət Vahid SURİYA DƏFTƏRİ ADONİS (Əli Əhməd Səid Əşbər)
178 № 4 (20) Qış- 2016 – Predmetin özü haqqında düz on altı yaşından bilirəm. Amma meditasiyalar sizə gələcək sizi gətirir. -Buddizmin sizin poeziya ilə əlaqəsi varmı? – Hə, şeirlərimin çoxu ilə! Tibet buddist poeziyasında da adi çin poeziyasında və yapon haykusunda olduğu kimi, demək olar ki, təsadüfi, ifadəlounmaz bir ənənə var. Siz onu yenidən nəzərdən keçirə bilməzsiniz, heç nəyi dəyişə bilməzsiniz. Ya da bu, kalliqrafiya kimidir: siz əvvəlcə düşüncənizdə başlayırsınız və sonra kalliqrafik işarələri qoyursunuz. Poeziyada da eynən bu cürdür: siz ruhunuzu hazırlayırsınız və sonra tez yazırsınız. Məsələn, “Kosmopolit salamlar”ın “Amerika təəssüratları” başlıqlı sonuncu şeirləri haykulardır. “Qəzəb yarat” şeiri «Drive all blames into one» (Bütün söyüşləri bir nöqtəyə gətir) deyə, tibet ənənəsində yaranmış aforizmlə başlayır. Burda deyilir ki, başqalarının məzəmmətlərini dayandırmaq və bütün ittihamları sənə aidiyyatı olmayan yeganə bir nəsnə üzərinə yönləndirmək lazımdır – belə olduğu halda, mahiyyətə toxunmadan yalnız zahiri görüntünü dəyişirsən. – “1952-1962-ci illərin qəzetləri” əsərinizin lap başlanğıcında deyirsiniz ki, həyatınızın mənasını bilmirsiniz. İndi sizdə belə bir hiss varmı ki, onu tapmısınız? – Bəli, bəli, deyərdim ki, 69 yaşa bu artıq xeyli aydınlaşdı mənimçün. İşıq olmaq. Dürüst olmaq. Səmimi olmaq. Mənim düşüncəmdə nə gizlənibsə, onu hər kəsə açmaq. – Siz heç nəyi nəzərdən qaçırmırsınız: hətta seksual həyatınızın detallarını və s. – Poeziya – ruhunda və ağlında mövcud olan hər şeyi kağıza köçürməkdir. Hər şey kifayət qədər, sizin təsəvvür edə biləcəyinizdən qat- qat canlıdır. Ona görə də mən deyirəm ki, “Nəyə diqqət etdiyinizə diqqət edin”. Mən əvvəlcə pəncərədən baxanda heç nəyə diqqət etmirəm, elə ki, diqqət etdim, zənciri davam edir. – Sizin şeirlərinizin çoxu qəzetlərdə yazılanların əks- sədasıdır. – Mətbuatda, radio və televiziyada nə görsəniz, mənim beynimdən keçir. – Televizorunuz var? – Hə, amma baxmıram. Bircə ola bilər seçkilərə. – Musiqi dinləyirsiniz? – Hə, musiqi dinləməkçün mən harasa gedirəm. Amma adətən, özüm ifa edirəm. Mənim balaca qarmoniumum var. – Berlin divarının yıxılması, kommunizmin çöküşü sizin üçün sadəcə olaraq dünyanın yaxşıya doğru hərəkətindən daha artıq nəyisə ifadə etmir ki? – Yox. Mən Rembo ilə razıyam. Elm – yeni aristokratiyadır. Proqres. Addımlayan dünya. Lənətə gəlmiş proqres bəlkə geri dönsün? Bizdə hər yerdə Mobutu janrında frankenşteynsayağı bədheybətlər yaradılıb. Hər yanda kütləvi şəkildə kədər və hər yerdə yemək üstdə öldürürlər. Ştatlarda konservatorlarla fundamentalistlər getdikcə daha böyük əhəmiyyət daşıyırlar. “Qırmızılar” olmasaydı, onlar “qaralar”la, “mavilər”lə, toksikomanlarla mübarizə aparacaqdılar. Və narkotik əleyhinə mübarizəni onlar polis dövləti Üç aylıq ədəbiyyat dərgisi 179 yaratmaq üçün bəhanə kimi istifadə edirlər. – Yəni biz pisdən pisə doğru gedirik? Və proqresə inanmağın heç bir əhəmiyyəti yoxdur? – Nə əhəmiyyət! Elə sual verirsiz ki! Bu cür qoyulmuş suala heç kim cavab verməz. Planetdə hər kəsin qapısında bir qadın və şəxsi qarajında bir maşını olacağı ideyası bir gün planetin ekoloji xarabalığa çevrilməsinə gətirib çıxaracaq. – Siz həm də ekoloji problemlərlə məşğulsunuz? – Əlbəttə. Bu, hələ əllinci illərdən amerikan şairlərin köhnə mövzusudur. Keruakı xatırlayın: “Тhe Earth is an Indian Тhing” – “Yer kürəsi – hindulara aid işdir” – Bununla nə demək istədiniz ki? – Demək istədim ki, hipertexnoloji xəşilin, hipertexnoloji köpüyün növü kimi artıq çoxdandır ki, bizimlə ətraf mühit arasında parçalanma mövcuddur. Elə bil ki, planet QİÇSə yoluxub və immun sistemi insan virusuna müqavimət göstərə bilmir. Mən deyirəm ki, bu, hamıya bəllidir. Planet qəza keçirib. Çoxlu sayda məlumat kodları müxtəlif növ bitki və heyvanlara dağıdıcı təsir göstərib. Halbuki qədim Amerika hinduları ağac və heyvanları birbəbir tanıyır və tarazlığı qoruyaraq onların arasında yaşayırdılar. Bax elə buna görə də “Yer kürəsi – hindulara aid işdir”... həm kapitalist, həm də sosialist bürokratiyası elə daldalanıb ki, onlara qalib gəlmək üçün hər şeydən, o cümlədən, planeti bugünkü məlum krizisə gətirib çıxarmaqdan ötrü iki yüz ildən artıq vaxt lazım olmuş sənaye inqilabından sonra hələ yüz illər keçəcək. Çevirdi Mətanət Vahid SURİYA DƏFTƏRİ ADONİS (Əli Əhməd Səid Əşbər) Adonis – Əli Əhməd Səid Əşbər 1930-cu ildə Suriyanın Lazkiyyə rayonunun Qəssablar kəndində doğuldu. Sonra Tartuşda bir fransız liseyində oxudu. Daha sonra Lazkiyyədə dövlət məktəbini bitirib 1950-ci ildə Şam universitetinə daxil oldu. Suriyadakı farnsız qüvvələrinə qarşı çıxdı. Ölkənin müstəqillik dövründə ilk şeirlərini çap etdirdi. Universitetdə ədəbiyyatdan dərs dedi. Beyrut universitetində doktorantura keçdi. Burada Bodler və Rilkenin şeirləri ilə tanış oldu. “Şeir” dərgisini buraxmağa başladı. Adonis adıyla Livan vətəndaşlığı aldı. Orta Şərqdən Liviyayacan ərəb şeirinə təsir edən Adonis, ərəb şeirinin keçmişindən qoparaq şeiri özünüküləşdirdi. Ərəb şeirinin dünya şeiri ilə əlaqə qurmasına çalışdı. Beyrutdakı vətəndaş müharibəsindən sonra Parisə köçdü. Fəlsəfə və mistizmlə maraqlandı. 1971-ci ildə “Suriya-Livan ən yaxşı şeir” mükafatını, 1986-cı ildə Brüsseldə “Beynəlxalq Şeir Bienalı” (iki ildən bir keçirilən) mükafatını qazandı. 1983-cü ildə Parisdə Mallarme Akademiyasının Yüklə 4,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|