Uğura İnan Dizayn cdr

marketinqdə daha böyük nəticələr əldə etmək mümküdür, lakin 
biznesdə  ilk  addımlarını  atan  gənc  biznes  sahibləri  internet-
marketinqin  bir  çox  pulsuz  və  ya  cüzi  bir  vəsait  tələb  edən 
alətlərindən  effektiv  şəkildə  istifadə  edərək  uğur  qazana 
bilərlər. 
Əvvəllər  belə  hesab  edilirdi  ki,  narazı  müştəri  yeddi 
tanışına  şikayətlənəcək.  İndi  isə  başqa  zamandır.  Bircə  narazı 
müştəri  və  ya  inciyib  şirkətdən  ayrılan  işçi  ad-sanınıza  ciddi 
ziyan vura bilər. Buna görə də internetdə ad-sanınıza mənfi təsir 
edə biləcək hər hansı məlumatı izləyin. Bunun üçün Google-un 
xüsusi pulsuz aləti var. Şirkətinizə dair açar sözləri (key words) 
q e y d   e t m ə k l ə   b u   i m k a n d a n   y a r a r l a n m a q   ü ç ü n 
www.Google.com/alerts
  saytına  daxil  olun.Bundan  sonra 
çalışın  ki,  neqativ  fikri  pozitivilə  əvəzləyəsiz  (müştəri 
probleminin həll edilməsi və ondan müsbət rəyin alınması, razı 
müştərilərin müsbət rəyləri və s. vasitələrlə).
İnternet  cəmiyyətlərində  iştirak  auditoriyanızı  genişlən-
dirəcək və loyallığı artıracaq. Potensial müştərilərinizin olduğu 
forumların aktiv üzvünə çevrilin. Özünüz də cəmiyyət yaradın 
(sosial şəbəkələrdə, internetdə forum, bloq və s. yaradaraq) və 
orada aktiv rol oynayın.
Sosial şəbəkələrdə marketinq
Facebook 
Sosial şəbəkələr arasında yeni biznesinizin tanınmasında 
sizə ən böyük köməyi facebook göstərə bilər. Facebook dövlət 
olsaydı,  əhalisinə  görə  dünyada  birinci  yeri  tutardı  (özü  də 
“əhalisi” durmadan artır). Facebook sosial şəbəkəsinin 2016-cı il 
statıstikasına  nəzər  yetirsək,  Azərbaycanda  1.7  milyon 
istifadəçisi var. Bu isə biznesə yeni başlamış və büdcəsi o qədər 
də  çox  olmayan  biznes  sahibləri  üçün  olduqca  əlverişli  bir 
136
alətdir.  Facebook  səhifəniz  həm  də  sizin  bir  növ  rəsmi 
vebsaytınızı  əvəz  edə  biləcək  qüvvəyə  malikdir.  Facebook 
səhifəniz vasitəsilə siz öz müştərilərinizlə birbaşa əlaqədə olmaq 
şansı əldə edirsiz. 
Facebook-da özünüzün və ya biznesinizin rəsmi səhifəsini 
yaradın. Nümunələrə burada baxa bilərsiz:
h ps://www.facebook.com/pages
.  Facebook  səhifənizi 
yaradarkən  mütləq  biznesinizin  facebook-da  hansı  kateqoriya 
altında  qeyd  edəcəyinizə  diqqətlə  yanaşın.  “Business  page” 
yaradarkən facebook sizə müxtəlif növ (demək olar ki, hər növ 
kateqoriya  mövcuddur)  kateqoriyaları  seçmək  imkanı  verir. 
Deyək  ki,  yeni  biznesiniz  velosiped  satışıdır  və  siz  səhifənizi 
hüquq xidmətləri kateqoriyası altında yaratmısınız. Bu zaman 
əgər  kimsə  “google”  axtarış  sistemində  “azərbaycanda 
velosiped  satışı”  yazaraq  axtarış  etsə  bilin  ki,  sizin  facebook 
səhifəniz  burada  görünməyəcək,  çünki  siz  velosiped  satışı  ilə 
məşğul olsanız da facebook səhifəniz başqa bir kateqoriya altına 
yaradılıb.  Səhifəni  yaratdıqdan  sonra  növbəti  mərhələdə 
facebook  səhifənizi  daha  maraqlı  və  keyfiyyətli  bir  dizaynda 
etməlisiz.  Rəsmi  biznes  facebook  səhifəniz  həm  də  sizin 
vebsaytınız  rolunu  oynayır.  Çalışın  ki,  facebook  səhifənizdə 
biznesiniz haqqında bütün məlumatlar olsun. Ünvanınız, əlaqə 
nömrələriniz, biznesiniz haqqında məlumatlar, yaranma tarixi 
və  s.  Bu  cür  məlumatların  facebook  səhifənizdə  yer  alması 
potensial  müştərilərinizin  gözündə  sizin  çox  ciddi  görün-
məyinizə şərait yaradacaq. 
Növbəti  addımınız  səhifənizin  vizual  olaraq  səliqəli  və 
maraqlı bir dizaynda görünməsidir. Bunun üçün hər hansı bir 
dizayner  axtarışına  çıxmağa  ehtiyac  yoxdur. 
www.canva.com 
saytından  istifadə  edərək  çox  rahat  şəkildə  heç  bir  dizayn 
bacarığınıza ehtiyac olmadan və ən asası heç bir ödəniş etmədən 
facebook səhifəniz üçün maraqlı cover (üzlük) şəkilləri düzəldə 
137

---

bilərsiz. Paylaşacağınız facebook postlarını da bu sayt vasitəsilə 
rahat  şəkildə  dizayn  edə  bilərsiz.  Əlbə ə,  facebook  səhifəsini 
yaratmaq və orada müxtəlif postlar paylaşmaq pulsuz olsa da, 
facebook-un  ödənişli  reklam  funksiyasından  da  istifadə 
etməyiniz sizin brendinizin daha çox kütlə qarşısına çıxmasına 
güclü  bir  təkan  olacaq.  Çalışın,  facebook-da  ödənişli  reklam 
üçün  müəyyən  bir  məbləğ  ayırasınız.  Facebook-da  ödənişli 
reklama başlamaq üçün sizin əvvəlcə bank kartına ehtiyacınız 
olacaq. Öz şəxsi facebook hesabınızdan “create ad” bölməsinə 
daxil  olaraq  facebook-un  10  müxtəlif  reklam  funksiyasından 
istifadə edə bilərsiz. Burada siz “promote your page” (səhifəni 
reklam  et),  “boost  your  post”  (facebook  postunu  reklam  et), 
“send people to your website” (insanları saytına yönəlt), “get 
installs  of  your  app”  (mobil  tətbiqinin  yüklənməsi),  “raise 
a endance at your event” (insanları öz tədbirinə dəvət et), kimi 
reklam  funksiyalarından  istifadə  edib  öz  məqsədinizə  çata 
bilərsiz.  İlk  işiniz  əlbə ə  öz  səhifənizin  like  (izləyici)  sayını 
artırmaqdır, bunun üçün siz əvvəlcə facebook səhifənizin like 
(izləyici)  sayını  artıracaq  “promote  your  page”  reklam 
növündən istifadə etməlisiniz. Facebook-un bu ödənişli reklam 
funksiyası biznesinizin rəsmi səhifəsini facebook-un 1.7 milyon 
azərbaycanlı  istifadəçisi  arasında  tanıdacaq.  Bunun  üçün  siz 
sosial şəbəkələrdə öz məhsulunuzu tanıtmaqdan əlavə həm də 
müştərilərinizin  sizə  ünvanladıqları  sual  və  şərhlərə  diqqətlə 
yanaşmalısız. Onu da bilin ki, sosial şəbəkə hesablarınızın sizin 
üçün  həm  də  müştəri  xidmətləri  rolunu  oynayır,  və  siz  bunu 
milyonlarla insanın gözü önündə edirsiz. Odur ki, sosial şəbəkə 
səhifələrinizdə daha diqqətli olmalısız. Səhifələrinizə gələn hər 
bir  sualı  cavablandırmağa  çalışın.  Səhifənizdə  yerləşdirilən 
neqativ şərhləri araşdırmağa meylli olun.  Sosial şəbəkədə satış 
edə  bilmək  üçün  hədəf  kütləsi  müəyyənləşdirilməlidir. 
Müraciət etdiyiniz insanlar hansı şəbəkədən daha çox istifadə 
138
edirlərsə,  prioriteti  ora  vermək  məsləhətdir.  Siz  heç  də  bütün 
sosial şəbəkələrdə olmaq məcburiyyətində deyilsiz. 
Facebook  səhifələrinizin  like  sayının  çox  olması 
müştərilərizin  də  çox  olması  demək  deyil.  Çalışın  ki, 
səhifələrinizin  “like”  sayından  əlavə  “engagement  rate”  və 
“talking about this” (bu haqda danışma) göstəriciləri də yüksək 
olsun.    Bunun  üçün  səhifənizdə  mütəmadi  olaraq  maraqlı 
postlar paylaşın. Çalışın ki, gün ərzində səhifənizdə ən azı bir 
yeni  post  paylaşılsın.  Video  formatda  olan  postlara  üstünlük 
verin, çünki facebookun tətbiq etdiyi yeni alqoritm Facebooka 
yüklənilən videoların auditoriyaya çatma (organic reach) faizi 
YouTube-dan  (eyni  zamanda  Instagram-dan)  paylaşdığımız 
videoların  “reach”  faizindən  təxminən  2  dəfə  çoxdur. 
Paylaşacağınız  videoların  qısa  (max  2  dəqiqə)  olmasına  fikir 
verin. Facebook üçün bir sıra köməkçi proqramlardan faydalana 
bilərsiz.  Məsələn, 
  fanat  və  abunəçiləriniz 
www.fangager.com
üçün  həvəsləndirici  proqramları  işə  salır.  Bundan  başqa  siz, 
www.socialbakers.com
  saytından  istifadə  edərək  öz 
rəqiblərinizin facebook göstəricilərini nəzərdən keçirə bilərsiz. 
www.woobox.com
 saytı sizə facebook səhifənizdə müxtəlif növ 
hədiyyə  kampaniyaları  və  foto-müsabiqələr  keçirmək  üçün 
pulsuz alətlər təklif edir.  
Instagram
Azərbaycanda ikinci ən aktiv istifadə olunan sosial şəbəkə 
Instagram sayılır. Sosial şəbəkənin dünyada 300 milyondan çox 
aylıq aktiv istifadəçisi var. Azərbaycanda çox qısa bir zamanda 
kifayət  qədər  məşhurlaşan  “İnstagram”  sosial  şəbəkəsi  son 
zamanlar  internet-marketinqdə  öz  sözünü  deməyə  başlayıb. 
Daha  çox  yeniyetmələrin  istifadə  etdiyi  bu  sosial  şəbəkənin 
Azərbaycanda  istifadəçilərinin  sayı  artıq  500  mini  ötüb. 
Biznesinizin rəsmi instagram səhifəsinin olması da çox vacibdir. 
139

---