“Sarı gəlin”i
çalanda bilirəm ki, Nənə balkonun
bir küncünə sığınıb mənə qulaq asır.
Söhbətdən yayınmayaq, yaz gələndə hərdən
səhərlər balkona çıxıram. Bir neçə il bundan əvvəl
balkonda oturub asetonla dırnaqlarımın lakını
silirdim. Birdən qulağıma Nənənin səsi gəldi.
Kiminləsə şirin-şirin danışırdı.
- Harda qalmışdın, səhərdən balalarının gözü
yoldaydı. Hara getsən, tez qayıt gəl, onnarın səndən
başqa kimi var? Bir də belə eləmə, başına dönüm,
Nənə də narahat olur. Qocalmışam, dərd belimi
əyir, ürəyim də əski kimidir, bir himə bənddir ki,
uça...
Cavab eşitmədim. Ehtiyatla başımı qaldırdım.
Boz bir sərçə balkondan uçdu. Yenə ağlıma
bir şey
gəlmədi. Amma sonralar dəfələrlə şahidi oldum ki,
Nənə ovcunda çörək ovxalayıb sürahinin üstünə
səpir. Boz sərçə də çörəyi dimdikləyib ağacdakı
yuvasına daşıyır.
Bir gün isə həyatım boyu unuda bilməyəcəyim
bir söhbətin şahidi oldum. O ərəfələrdə Nənənin
həkim qızı anama demişdi ki, anamın vəziyyəti
yaxşı deyil. Özünə qapanır, heç kimlə kəlmə kəsmir.
Elə bil, bütün dünyadan küsüb...
... Balkonda idim. Yenə Nənənin həlim səsini
eşitdim. “Bax, səni and verirəm balalarının canına,
qanadlarını bərkit, uç get mənim vətənimə. Dağların,
meşələrin, gül-çiçəyin arasında balaca bir kənd
görəcəksən. Ermənidən qorxub eləmə, Allah
vurmuşdu onnarı, o kənd bizim kəndimizdir. O
kəndin üstündə bir dövrə vur, doyunca nəfəs al,
imkanın olsa, bulaqların birindən bir dimdik də su
iç, de ki, Nənə bütün dərdlərini unutdu, amma o
torpağı unuda bilmədi. Get başına dönüm, axır ki,
o yerlərdən mənə bir xəbər gətir. Bunu səndən
başqa heç kim eləməyəcək...”
Sərçə sürahinin üstündə hoppana-hoppana sanki
Nənənin dediklərini yaddaşına yazırdı.
Sükutu yenə Nənənin səsi pozdu:
“Yuvandan nigaran qalma, Nənə öz yuvasını
qoruya bilmədi, amma kimsə sənin yuvana toxuna
bilməz. Di tələs, vaxtıma az qalıb, dayanma, uç...”
Sərçə Nənənin tapşırığını alandan sonra bir
xeyli yuvasının həndəvərində qanad çalıb, sonra
uç ub gözdən itdi. Nənə tələsik içəri keçib bir kasa
su ilə geri döndü. Suyu sərçənin dalınca atanda
yaylığı başından sürüşüb çiyinlərinə düşdü, gümüşü
saç ları ağ buluda oxşadı. Nənə məni görməsin deyə,
sivişib evə keçdim. Və ürəyimə çökən bu kədərin
ağırlığı altında “Sərçə, son ümid və müharibə”
süitasını yazdım. O hadisədən sonra bir də boz
sərçəni Nənənin balkonunda görmədim. Nənə isə
hələ də yay-qış balkona çıxıb sərçənin yolunu
gözləyir...
ÇOLAĞIN
ZƏRİF UÇUŞU
Oyun başa çatandan sonra stadion birdən-birə
boşaldı. Yerdə alqışlardan başını itirən boş meydança,
hələ istisini itirməmiş oturacaqlar, məğlub olmuş
tərəfin inamsız ayaq izləri, əsəbi-əsəbi çırtlanmış
tum qabıqları, boş pivə qabları, qəzet cırıqları və
bir də havaya hopmuş nəmiş tər qoxusu qaldı.
Oyundan qalmış izləri, xatirələri, tör-töküntüləri
silib-süpürmək süpürgəçilərin işidi. İndi də stadionun
oyunçuları onlar idi. Deyinə-deyinə, söyə-söyə
oturacaqların arasındakı zir-zibili təmizləyirdilər.
Bircə çolaq süpürgəçi deyinmirdi. Əksinə, nəşəli
18
I
ULDUZ
görünürdü, elə bil, udan komandanın məşqçisiydi.
Sevdiyi komandanın vurduğu üç uğurlu topdan
sonra taytax ayağıyla meydançanın başına dolanırdı.
Növbəti su qabını əyilib götürəndə küncdə
gizlənmiş top maqnit kimi onu özünə çəkdi. Çox
güman ki, oyundakı toplardan biri idi, gözdən
yayınıb küncdə gizlənmişdi. Əlindəki kisəni yerə
qoyub ehtiyatla topu götürdü və qəribə hisslər
keçirdi. Sanki içindəki köhnə hisslər dirildi. Bu
hiss onu meydana tərəf sürüklədi. O da çolaq ayağı
ilə atlanıb düşə-düşə gedib meydançanın tən ortasında
- ekvator xəttinin üstündə dayandı. O yerdə dayandı
ki, o yerdən oyun başlayırdı. Topu xəttin üstünə
qoyanda duyğuları illərin o üzünə qaçdı.
...Onda 12 yaşı vardı. Məhəllədə tək yaşıdlarından
yox, hamıdan yaxşı top-top oynayırdı. Başqalarından
yeganə üstünlüyü də bu idi. Yetim uşaq başqa necə
fərqlənə bilər ki?
O, top oynamırdı, topla rəqs edirdi, süzürdü,
göz qırpımında topa ürək sözlərini deyirdi, ondan
məsləhətlər istəyirdi və bu xoşbəxt anlarında
arzuları qanad açıb top kimi göyə uçub onu iri
futbol meydançalarına səsləyirdi.
Bu səsin ardınca uçurdu. 14 yaşı olanda hamı
onu gələcəyin Pelesi sayırdı, 15 yaşı olanda hamı
futbolun gələcəyini onda axtarırdı. 16 yaşı olandasa
uçuş başa çatdı, o, futbolla biryolluq vidalaşdı.
Maşın qəzasında sağ ayağı xıncım-xıncım oldu.
Həkimlərin səyi çolaq ayaqla nəticələndi.
O, futboldan ayrıldı, amma stadiondan, futbolun
nəşəsindən, səs-küyündən, nəfəsindən ayrıla bilmədi.
Çolaq ayağı ilə ilk dəfə stadiona gələndə məşqçisi
onu həmişəki təbəssümlə yox, soyuqqanlılıqla
qarşıladı, dodaqlarını bir-birinə sıxıb bir xeyli susdu.
Ardınca “futbolun gələcəyinə” dedi:
- Burda sənə görə münasib iş yoxdu, stadionda
xadimə yeri boşdu, əgər istəsən...
O gecə gözündən futbol topu boyda iri yaşlar
axıb balıncının içindəki qaz tüklərinin arasında
gizləndi, səhərsə gözünün yaşını silib məşqçinin
təklifini qəbul etdi.
Uğultu, havada uçan top, alqış, həyəcan, qol!-
dan sonra ilk dəfə işə stadionun mərkəzindən yox,
stadionun küncündən başladı. Yola küncdən başlamaq
o deməkdir ki, mərkəz sənlik deyil, nahaqdan ora
can atırsan, ömür itkisindən başqa qazancın
olmaycaq. O vaxtdan nə az, nə çox, 25 il keçirdi...
... Mərkəz xəttinin üstündəki topa baxa-baxa
uğultu eşidirdi, hardansa alqış səsləri gəlirdi,
rəngbərəng toplar havada rəqs edirdi. Ayağının
ucuyla topa zərbə vurdu, elə bil bədəni quşa döndü,
rəqs edə-edə qapıya yaxınlaşdı. Həyəcanlı idi. Çolaq
ayağı ilə qapını nişan aldı. Ha istədi ki, topu qapıya
vursun, vura bilmədi, çolaq ayaqla topa toxunmağa
ürəyi gəlmədi. Əslində, topa qıymadı, qıyammadı,
topu yerdən qaldırıb dodağına yaxınlaşdırdı, doğma
balası kimi bağrına basdı. O, hələ də bir möcüzə
nəticəsində çolaq ayağının sağalacağına, meydançada
külək kimi uçacağına, heç kimin xəyal belə eləmədiyi
topları qapıdan keçirəcəyinə inanırdı. Boş futbol
meydançası, boş oturacaqlar və bir də, bir də sinəsinə
sıxdığı futbol topu, hər şey fırlanırdı...