Uluğ nutku’nun felsefesi



Yüklə 287,31 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/11
tarix06.02.2018
ölçüsü287,31 Kb.
#26069
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11


ULUĞ NUTKU’NUN FELSEFESİ

Çetin VEYSAL



ÖZET

Nutku’nun felsefeye yaklaşımı iki temel konu bağlamında dile  

getirilebilir: İlkin ‘aşmaca sorunları’ bağlamında ‘inanma felsefesi’  

sorununun   değerlendirilmesi;   ikinci   olarak   da   ‘özne-nesne  

bölünmesi’,   bütünün   parçalanması   ve   doğanın   tahribi.   Nutku, 

çalışmalarında   tarihsel   bağlamları   içerisinde;   nedensellik,  

bilimsellik,   özgürlük,   ölüm,   kader,   kısmet,   kültür,  insan,  toplum, 

düşünme, eylem, mutluluk, amaç, bilim, inanç gibi birçok kavram 

üzerinde durup, bu kavramların anlamları hakkında çözümlemelerde 

bulunmaya çabalamaktadır. Bu tanıtım Nutku’nu düşüncesinin bir 

yönüdür; diğer konulara bakışını, düşüncelerini tartışarak tanıtmak 

gerekir. Burada bu yapılmaya çalışılacaktır.

Anahtar   Kavramlar:  İnsan,   toplum,   kültür,   düşünme, 

özgürlük, ölüm, felsefeylemek, aşmaca ve zaman.

(Die Philosophie von Uluğ Nutku)

Zusammenfassung

Nutku’s   Annäherung   an   die   Philosophie   lässt   sich 

hinsichtlich   zwei   grundsätzlichen   Angelegenheiten   zur   Sprache  

bringen:   erstens   die   Behandlung   der   “Glaubensphilosophie”   im 

Zusammenhang   der   “Transzendenzprobleme”;   zweitens   die 

“Subjekt-Objekt-Teilung”,   die   Zerlegung   des   Ganzen   und   die 

Zerstörung   der   Natur.   In   seinen   Studien   nimmt   Nutku   mehrere  

Begriffe wie die Kausalität, die Wissenschaftlichkeit, die Freiheit, 

der  Tod, das  Schicksal,  das  Kismet, die  Kultur, der  Mensch,  die 

Gesellschaft, das Denken, die Handlung, das Glück, das Ziel, die  

Wissenschaft   und   der   Glaube   von   seinen   geschichtlichen 

Zusammenhänge   betrachtet   in   Angriff   und   versucht,   die  

Bedeutungen dieser Begriffe zu analysieren. Diese Bekanntmachung  

stellt nur eine Seite des Denkens von Nutku dar; über seinen Aspekt  

zu anderen Themen hat man debattierend aufzuklären. Dies wird in  

der vorliegenden Arbeit versucht.

Schlüsselwörter:  Mensch,   Gesellschaft,   Kultur,   Denken, 

Freiheit, Tod, philosophieren, das Transzendenz und die Zeit

N

 Mersin Üniversitesi Felsefe Bölümü öğretim üyesi.




  Uluğ Nutku’nun Felsefesi

 “Senin boynundaki ip

Bedrettin’den mirastır

Yalnız erenlere asılır

Her Varidatın gündoğumunda”

Uluğ Nutku (Ur Uruk Urşu’dan) 



Giriş         

                                                                                          

U

luğ   Nutku’nun   felsefe   anlayışının   bütünlüklü   bir   tanıtımı, 



öncelikle   onun   içinde   bulunduğu   sürecin   günümüz   insan   ilişkileri 

bakımından   değerlendirilmesi   ile   olanaklıdır.   Onun   çalışmalarında 

görülen temel özellik: İnsan, toplum, sanat, inanma, kültür, politika ve 

toplumsal yaşamın başka alanlarına dair sorunsalların felsefi boyutlarıyla 

ele alınıp işlenmesidir. Kendisinin yeğlediği deyişle, sorunlara yaklaşımı, 

ana ekseni bakımından  güncellik  içeren felsefi temellere dayanır. Belki 

de   bu   nedenlerle   kitap   başlıklarını   da;  İnsan   Felsefesi   Çalışmaları

Felsefe ve Güncellik   ve …  Daha güncel Felsefe  olarak belirlemiştir. 

Yayımlanmış   tüm   çalışmaları   (henüz   bitirmediği,   yakında   bitirmesini 

umduğumuz İnanmanın Felsefesi eseri dışında) daha önce yazmış olduğu 

denemeler ve makalelerden

1

 oluşmaktadır.



Deniz   Kanıt’ın

2

  (2006:72)   dediği   gibi,   Nutku’nun   felsefeye 



yaklaşımı iki temel konu bağlamında dile getirilebilirdi: İlkin ‘aşmaca 

sorunları’   bağlamında   ‘inanma   felsefesi’   sorununun   değerlendirilmesi; 

ikinci   olarak   da   ‘özne-nesne   bölünmesi’,   bütünün   parçalanması   ve 

doğanın tahribi. Bu tanıtım Nutku’nu düşüncesinin bir yönüdür; diğer 

konulara bakışını, düşüncelerini tartışarak tanıtmak gerekir. Burada bu 

yapılmaya   çalışılacaktır.   Çalışmalarında   tarihsel   bağlamları   içerisinde; 

nedensellik,   bilimsellik,   özgürlük,   ölüm,   kader,   kısmet,   kültür,  insan

toplum,   düşünme,   eylem,   mutluluk,   amaç,   bilim,   inanç   gibi   birçok 

kavram   üzerinde   durup,   bu   kavramların   anlamları   hakkında 

1

  Uluğ  Nutku’nun  hazırlamış   olduğu  doktora   ve  doçentlik  çalışmaları  henüz 



yayınlanmamıştır. Uluğ Nutku’nun akademik tez çalışmaların değerlendirilmesi 

burada   değil,   daha   geniş   bir   tez   çalışmasında   değerlendirilmesi   doğru   ve 

olanaklıdır. Bu türden bir görevi yerine getirmek amacıyla bir yüksek lisans tezi 

de şu sıralar sürdürülmektedir.

2

  KANIT,   Deniz.,   İnsanoluş   Paradoksu,   Uluğ   Nutku'ya   Armağan   (içinde),



Editörler:   Mehmet   Elgin,   Çetin   Veysal,   İstanbul:İnkılap   Yay.   2006,

s.66-78


78


                                                                              Çetin VEYSAL

çözümlemelerde   bulunarak   kültür   dünyamıza   bir   tutam   aydınlık 

taşımıştır.  

Uluğ   Nutku’nun   burada   betimlenmeye   çalışılan   düşünceleri, 

sırasıyla:   Felsefe,   insan,   inanç,   dünya   ve   güncellik   anlayışı   başlıkları 

altında   toplanmıştır.   Eleştirel   elekten   geçirmemiz,   düşüncelerinin 

akışının anlaşılmasına engel olmamak amacıyla, yer yer dipnotlarda ve 

değerlendirme kısmında yapılmıştır.



Felsefe Anlayışı

Felsefeylemek  kavramını   dilimize   kazandıran   Nutku

3

,   “sözün 



eyleyişi” anlamında kullandığı bu terimi felsefenin düşünsel ve eylemsel 

birliğini   kurma   amacını   güderek   yapmıştır.  Aşmaca  kavramını,   kendi 

başlarına anlam, amaç ve değeri olmayan doğa süreçlerine insanca anlam 

yüklenerek dile getirme durumları için uygun görmektedir.

4

  Bu türden 



ifade   ya   da   kavrayışlar   anlam   bakımından   her   insan   topluluğunda 

saptanabilir. İnancın olduğu her yerde aşmacalara kendiliğinden rastlanır. 

Yeryüzü ve yerüstü aşmacaları adı verdiği ideoloji ve din sistemlerinin 

incelenmesine   geniş   yer   ayırır.

5

  Bu   olguların   tümü   gerçeklikten 



kaynaklanır,   olandan   olması   gerekene   uzanır   ama   söylem   düzlemleri 

farklıdır ve birbirine karıştırılmamalıdır. Bu düzlemler bir anlatımda yan 

yana   getirilir,   hatta   iç   içe   geçirilirler;   böylece   de   aynı   terim   öbeği 

içindeymiş gibi görünürler. Ona göre, yeryüzü aşmacaları olan ütopyalar 

ve   ideolojilerin   uzak   geleceği   şimdileştiren   ve   mutlaklaştıran   son 

amaçları   ile   gerçeklik   üstüne   ikinci   gerçeklik   kuran   ve   bunun   asıl 

gerçeklik olduğuna inanan, bu nedenle de yerüstü aşmacaları olan dinler, 

insanların   özgür,   yaratıcı   ve   eleştirel   olmalarına,   yaratıcılıklarına   bir 

şekilde engel oluştururlar. Din aşmacasında en temel varoluş sorunları 

(en önemlisi  ölüm bilinci  ve  ölüme  tavır  alma),   ideoloji  aşmacasında 

toplumsallaştırmayı sürdürmek (en önemlisi de tarihsel sınırlanmışlık ve 

sınırları aşma çabası) söz konusu edilir. Burada Nutku’nun belirleyici ve 

ayrımlayıcı kavrayışı; felsefenin her iki aşmacayı her iki değer biçmeyi 

3

 NUTKU, Uluğ., Felsefe ve Güncellik, İstanbul: Bulut Yayınları, 2005. s. 79-84



4

 a.g.e., s. 84.

5

 a.g.e., s. 85.



79


Yüklə 287,31 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə