14
3
– Yox, ser. Onun əri yoxdur. Orda ondan baĢqa heç kim yaĢamır.
– Hə-ə. Yəqin, qoca qarıdır.
– Yox, ser. Miss Berden qoca deyil. Amma cavan da deyil.
– Deməli, orda tək yaĢayır. Bəs qorxub eləmir?
– Bu Ģəhərdə ona kim pislik eləyəcək? QonĢuluqdakı qaradərililər həmiĢə onun qeydinə
qalırlar.
– Qaradərililər onun qeydinə qalır?
Bu anda oğlan uĢağı, sanki, özü ilə onu sorğu-suala tutan kiĢi arasındakı qapını örtdü.
– Axı burda ona kim pislik eləyəcək? O ki heç kimə pislik eləmir.
– Yəqin ki, elədi, – Kristmas dedi. – Bu yolla getsəm, o biri Ģəhər çox uzaqdadı?
– Deyillər ki, otuz mil olar. Siz ki bu qədər yolu piyada getməyəcəksiniz, elə deyil?
–Yox, – Kristmas dedi. Sonra dönüb yoluna davam elədi. Zənci oğlan onun arxasınca
baxdı. Sonra o da dönüb, əlindəki vedrə bozarmıĢ Ģalvarına dolaĢa-dolaĢa öz yoluyla getdi. Bir
qədər gedəndən sonra dönüb geriyə baxdı. Onu sorğu-suala tutan adam xeyli aralanmıĢdı, amma
o qədər də yeyin yerimirdi. Rəngi bozarmıĢ, yamaqlı, dar pencək geyinmiĢ zənci oğlan təzədən
yoluna davam etdi. Ayaqları yalın idi. Bir az getdikdən sonra yolundan qalmadan atdanıb-
düĢməyə baĢladı, Ģokolad rəngli, sümükləri çıxmıĢ topuqlarının, gödək, bomboz bozarmıĢ
Ģalvarının ətrafını qıpqırmızı toz dumanı bürüdü; ritmə, musiqi təqtinə uyğun, amma motivsiz bir
notda mızıldandı:
Demə ki, bacarmaram,
Bəs kim bacara bilər?
Ağ qız istəyir könlün,
Başdan keçəsən gərək.
Kristmas evdən yüz yard aralıda, kolluqda uzanıb əvvəlcə saatın doqquzu, sonra da onu
vurduğuna qulaq verdi. Ağaclığın arasından dikələn kvadrat formalı nəhəng ev gözləri önündə
səyriyirdi. Yuxarıdakı pəncərədən iĢıq gəlirdi. Pəncərənin tayları açıq olduğundan içəridə ağ neft
çırağının yandığını, arabir uzaq divara düĢən adam kölgəsini aydın görürdü. Amma adamın
özünü bircə dəfə də olsun aydın görə bilmədi. Bir müddət keçəndən sonra çırağın iĢığı söndü.
Ev qaranlığa büründü; bir daha o tərəfə baxmadı. Kolluqda qaranlıq torpağın üstündə
üzüqoylu uzanmıĢdı. Önündəki kolluğu zil qaranlıq bürümüĢdü; bu müdhiĢ, qatı, soyuq, min bir
düĢüncəli qaranlıq onun köynəyinin, Ģalvarının içinə soxulurdu, sanki, günəĢ iĢığı kolluqların
arasında azıb qalmıĢ bu nəmiĢli havaya heç zaman toxunmamıĢdı. O, günəĢ Ģüasının nə olduğunu
bilməyən nəm torpağın əynindəki paltarın altından yavaĢ-yavaĢ paçasının arasına, yanbızlarına,
14
4
sinəsinə, sonra da çiyinlərinə doğru necə acgözlüklə qalxdığını hiss etdi. Alnını çarpaz qollarının
üstünə dirədi, burun pərlərinə münbit, qapqara torpağın kəskin iyi doldu.
Bir az aralıda qaralan evə tərəf bircə dəfə də olsun baxmadı. Bir saatdan artıq kolluqda
hərəkətsiz halda uzanıb qaldı və yalnız bundan sonra qalxıb ordan çıxdı. Gizlənib eləmədi. Evə
xəlvətcə yaxınlaĢmadı, o qədər də ehtiyatlı olmağa çalıĢmadan birbaĢ ona tərəf yollandı. Sadəcə,
təbii yeriĢiymiĢ kimi addımlarını ehmalca ata-ata artıq siluet cizgiləri də qaranlığa bürünən evin
baĢına dolanıb, onun arxa tərəfinə keçdi: mətbəx burda olmalıydı. ĠĢığı sönmüĢ pəncərənin
altında ayaq saxlayıb içəri boylanarkən saldığı səs piĢiyin saldığı səsdən yüksək olmazdı. Onun
addım səslərini duyan kimi aĢağıda, ayağının altındakı otların arasında dərhal səslərini kəsib onu
kiçik bir sükut adasıyla-öz zəif səslərinin yüngül sarı kölgəsi ilə dövrəyə alan mığmığalar
yenidən vızıldaĢmağa baĢladılar və o, yoluna davam edəndə elə o cür də zəif, həssas iĢbirliyi ilə
səslərini kəsdilər. Evin arxa tərəfində ona bitiĢik birmərtəbəli, balaca bir fligel
8
vardı. “Mətbəx
bu olmalıdı, – o fikirləĢdi. – Elədi, özüdü ki var”. Səsini içinə udmuĢ cücülərin yaratdığı adayla
birlikdə sakitcə ona yaxınlaĢdı. Mətbəx binasının divarında qapı aydın seçilirdi. Əgər o qapını
itələsəydi, açıq olduğunu görərdi. Ancaq itələmədi. Onun yanından keçib, pəncərənin altında
dayandı. Oraya qalxmamıĢdan əvvəl, lap yuxarıdakı iĢıqlı pəncərənin torsuz olduğunu xatırladı.
Mətbəx pəncərəsi də bağlı deyildi, hətta açıq qalsın deyə arasına taxta parçası da
qoymuĢdular. “Bunu necə baĢa düĢmək olar?” – o düĢündü. Əllərini pəncərənin alt taxtasının
üstünə qoyub, rahatca nəfəs ala-ala, heç nəyə qulaq kəsilmədən, heç yerə tələsmədən – sanki, bu
dünyada harasa tələsməyə heç bir lüzum yoxmuĢ – onun önündə dayanıb qaldı. “Hə-əəəə... Di
gəl bunu baĢa düĢ. Hı-ııım...” Sonra pəncərəyə qalxdı; bilinməzliyin və qara zülmətin ilkin
bətninə səssizcə və hərəkətsiz qayıdan kölgə kimi birdən sorulub qaranlıq mətbəxin içinə düĢdü.
Bəlkə də bu anda o, haçansa gecələr xəlvətcə girib-çıxdığı pəncərə barədə, ora girib-çıxarkən
güvəndiyi kəndir barədə düĢündü; bəlkə də, düĢünmədi.
Yəqin ki, düĢünmədi – fürsət anında baĢqa heç bir pəncərə barədə düĢünməyən piĢik kimi
düĢünmədi. PiĢik kimi o da, elə bil, qaranlıqda görürdü, heç bir səhvə yol vermədən birbaĢ düz
yemək olan yerə getdi, sanki, onun harda olduğunu qabaqcadan bilirdi, ya da bunu qabaqcadan
bilən hansısa bir qüvvə onu ora apardı. Görünməyən boĢqabdan görünməyən əllərilə görünmə-
yən yeməyi yedi. Yediyinin nə olduğuna tamam biganə idi. Heç nə hiss elədiyini, hansı yeməyin
dadını xatırlamağa çalıĢdığını da dərk etmirdi; birdən çənəsi çeynəməyə ara verdi və düĢüncəsi,
acı məğlubiyyətlərə, bundan da acı qələbələrə Ģahid olmuĢ, adi, nəzərə çarpmayan tin və
döngələrdən yan keçib, iyirmi beĢ il əvvələ, küçəyə qayıtdı; dəhĢətli ilk məhəbbət dövründə, indi
adını belə xatırlamadığı o qızı dayanıb gözlədiyi tindən də beĢ mil geriyə sıçradı, hətta ondan da
beĢ mil o yandakı tində nəfəsini dərdi İndi biləcəm. Mən əvvəllər hardasa belə bir şey yemişəm.
8
Fligel – əsas binanı n yanı nda tikilən otaq və ya əlavə tikili