213
at. Mekanizmi pajiset me anë të një figure që simbolizon një dryn, në pjesën e poshtme
djathtas të ekranit të kompjuterit.
Pagesa me numër elektronik bankar. Disa banka kanë bërë të mundur pagesën e një
shërbimi ose produkti nga ana e konsumatorit pa dhënë numrin e kartës së tyre bankare. Është
vetë banka që lëshon numra elektronikë bankarë që kanë një afat të përcaktuar vlefshmërie.
Pagesa pa kartë bankare. Pagesat kryhen pa dhënë numrin e kartës bankare. Këtu hyn dhe
shërbimi i famshëm PayPal. Në fakt, numri i kartës bankare përdoret, por vetëm një herë: në
çastin e regjistrimit në shërbimin PayPal. Nevojitet krijimi i një llogarie ku regjistrohet e-
mail-i, adresa postare dhe informacioni që lidhet me llogarinë bankare. Të gjitha transaksionet
që do të kryhen verifikohen nga konsumatori në llogarinë e tij PayPal.
Pagesa nëpërmjet shërbimeve internet të bankave (e-banking). Bankat propozojnë (është
koha të masivizohet dhe në Shqipëri një praktikë e tillë) transferimin e shumave nëpërmjet
internetit. Ky mekanizëm kërkon një kohë më të gjatë realizimi dhe rrjedhimisht zbatohet në
rastet kur kemi të bëjmë pagesa periodike, si për shembull derdhja e pagave.
Rreziqet teknike të pagesave online. Rreziku më i rëndësishëm kundrejt tyre është teknika
e quajtur phishing. Në bazë të kësaj teknike qëndron uzurpimi i identitetit të një klienti.
Piratët informatikë, duke marrë trajtat e bankës, i dërgojnë një e-mail klientit, ku i kërkojnë të
dhëna në lidhje me llogarinë e tyre bankare. Argumentet që ata shpesh përdorin kanë natyrë
alarmante: tentative vjedhjeje të llogarisë, problem serioze në lidhje me llogarinë. Në
përgjithësi, edhe pse e-mail-et e dërguar janë të përafërta në grafikë me e-mail-et zyrtarë, një
konsumator i kujdesshëm mund ta kuptojë mjaft lehtë se bëhet fjalë për mashtrim.
Së fundi, një problem mjaft aktual me kontratat e blerjes në internet në përgjithësi, është
dhe gjetja e ligjit të zbatueshëm dhe juridiksionit kompetent. Në fushën kontraktuale, interneti
përbën një lehtësi por edhe një kokëçarje më shumë, pasi shtron gjithmonë e më hapur
problematikat që përmendëm më sipër. Parimet e të drejtës ndërkombëtare private nuk janë
më në dorë të shteteve. Kjo fushë mbulohet tashmë nga rregulloret dhe konventat
ndërkombëtare. Së pari të do të shikojmë çështjen e juridiksionit kompetent. Rregullorja e
Këshillit të Bashkimit Evropian në lidhje me kompetencën gjyqësore, njohjen dhe
ekzekutimin e vendimeve në fushën civile dhe tregtare që ka hyrë në fuqi më datë 1 mars
2002 përmban parime të cilat janë tashmë pjesë e Ligjit për të drejtën ndërkombëtare private.
Në to parashikohet kriteri i kompetencës së përgjithshme të gjykatës së ndodhur në territorin
ku i padituri ka banimin. Rregullorja parashikon gjithashtu disa raste të tjera të përcaktimit të
juridiksionit kompetent. Kështu Rregullorja i jep kompetencë gjykatës së vendit ku detyrimi,
214
që shërben si bazë e veprimit, ka qenë ose duhet të ekzekutohet
680
. Ligji për të drejtën
ndërkombëtare është frymëzuar nga kjo dispozitë duke u dhënë kompetencë gjykatave
shqiptare në rast se padia ka për objekt një kontratë ose pretendime që rrjedhin nga një
kontratë dhe vendi në të cilin është përmbushur ose duhet përmbushur detyrimi ndodhet në
Shqipëri
681
. Zgjidhja është logjike pasi nëse do të lidhej kompetenca gjykatës së të paditurit,
Shqipëria do të dorëzonte kompetencën e saj juridiksionale, ndërkohë kur pala paditëse mund
të jetë palë vulnerabël dhe është pikërisht vendi ku ndodhet kjo palë ku duhej të kryhej
ekzekutimi sipas Rregullores. Së dyti, Ligji për të drejtën ndërkombëtare private parashikon
rastet kur një juridiksion, në rastin konkret, a i shqiptar, mund të parashikohet me marrëveshje
mes palëve, një një marrëdhënie me karakter ndërkombëtar
682
. Klauzola të tilla
kompromisore, nëse bëhet fjalë për arbitrazh
683
, dhe klauzola të atribuimit të gjykatam nse
bëhet fjalë për gjykata, mund të jenë shkak për abuzime të konsiderueshme në dëm të palëve
më vulnerabël, pra konsumatorëve. Në raste të tilla, gjykata e vendit ku është kryer dëmi ose
pritet të përmbushet detyrimi, do të jenë kompetente, duke u rikthyer kështu në parimin e
rendit publik të kompetencës së gjykatës së palës më të dobët
684
. Për shembull, Facebook, në
çastin e lidhjes së kontratës me përdoruesit për hapjen e një llogarie në emër të tyre në faqen
Facebook, parashikon se në rast konfliktesh, gjykatat kompetente do të jenë ato të Kalifornisë.
Është e vërtetë që në dritën e parimit të autonomisë së vullneteve, përdoruesit kanë pranuar
me vullnetin e tyre këtë kompetencë juridiksionale. Mirëpo, e vërteta është se kjo klauzolë
shumë e rëndësishme që kërkon vëmendjen maksimale të konsumatorit fshihej në klauzola të
tjera kontraktuale shumë të gjata, shpesh jo në gjuhën e përdoruesit dhe kësisoj, ato
konsiderohen si abuzive. Në disa vende të Evropës, disa përdorues kanë paditur Facebook për
shkelje të të drejtave të tyre. Ndërkohë, përfaqësuesit e Facebook kanë paraqitur klauzolën
kompromisore për të mënjanuar juridiksionin e gjykatave evropiane. Disa gjykata e kanë
rrëzuar këtë pretendim
685
, por qendrimet e tyre nuk janë ende përfundimtare.
Për sa i përket ligjit të zbatueshëm Konventa e Romës mbi ligjin e zbatueshëm për
detyrimet kontraktore, nënshkruar më 19 qershor 1980 nga shumica e vendeve anëtare të
Bashkimit Evropian ka një objekt mjaft të gjerë, pasi mbulon detyrimet kontraktore të të
gjitha natyrave për të cilat do të shtrohet problem i konfliktit të ligjeve, me përjashtim të disa
marrëdhënieve që janë të listuara në konventë (regjimet pasurore, marrëdhëniet testamentare
etj). Kjo konventë do të jetë e zbatueshme sa herë që një përdorues i internetit do të çojë një
mosmarrëveshje pranë një gjykate që ndodhet në territorin e Bashkimit Evropian. Komisioni
Evropian adaptoi më datë 15 dhjetor 2005 rregulloren e propozuar nga Parlamenti Evropian
680 Neni 5 paragrafi 1 i Rregullores.
681 Neni 80 i Ligjit për të drejtën ndërkombëtare private.
682 Neni 73 i Ligjit për të drejtën ndërkombëtare private.
683 Ligji nr. 8687, datë 9.11.2000 “Për aderimin e RSH në ‘Konventën Evropiane të Arbitrazhit’”.
684 Neni 80 i Ligjit për të drejtën ndërkombëtare private.
685 Gjykata e Apelit të Parisit, 12 shkurt 2016, http://www.lemonde.fr/pixels/article/2016/02/12/la-justice-
francaise-est-competente-pour-juger-facebook_4864381_4408996.html
Dostları ilə paylaş: |