Universiteti I tiranës fakulteti I drejtësisë departamenti I së drejtës civile

253 
 
3.3.2 Transparenca e veprimtarisë së AAK-ve 
Për sa i përket liçencimit të AAK-ve Ligji 9380/2005 ka patur mangësi në lidhje me 
transparencën  e  procedurave.  Ligji  për  të  drejtat  e  autorit,  duke  u  udhëhequr  nga  parimi  i 
transparencës parashikuar në dy direktiva
822
, parashikon procedura, në mos më të qarta, më të 
shtjelluara, në të cilat shpjegohen të gjitha hapat që duhet të ndjekin organet përkatëse për të 
mbërritur  në  dhënien  e  liçencës
823
 në  favor  të  AAK-ve.  Procesi  i  dhënies  së  liçencës  do  t’i 
bindet  procedurave  të  parashikuar  në  Ligjin  për  lejet  dhe  liçencat  në  Republikën  e 
Shqipërisë
824
. Zbatimi i këtij ligji ka si pasojë kryesore publicitetin e procedurës së liçencimit, 
pasi  liçencat  që  merren  nëpërmjet  këtij  ligji,  bëhen  nëpërmjet  procedurave  që  synojnë 
transparencën. 
Në  lidhje  me  detyrimet  që  ka  AAK  ndaj  anëtarëve  të  saj,  një  përmirësim  i  dukshëm 
reflektohet  në  ligj.  Në  nenin  133  të  Ligjit  parashikohet  forma  në  të  cilën  do  të  themelohen 
AAK-të,  si  dhe  kuardi  rregullatori  i  tyre.  Meqënëse  AAK-të  do  të  regjistrohen  sipas 
procedurës  së  regjistrimit  të  OJF-ve  dhe  duke  patur  parasysh  se  në  to  do  të  marrin  pjesë  jo 
vetëm anëtarët themelues, por edhe çdo anëtar tjetër që kërkon të jetë pjesë e AAK-së, ato do 
t’i  ngjasojnë  më  shumë  formës  juridike  të  shoqatës.  Duke  qenë  kështu,  Ligji  parashikon 
mbledhjen e asamblesë së përgjithshme të paktën një herë në vit ku do të miratohet statuti dhe 
ndryshimet përkatëse, rregullat e përzgjedhjes së drejtuesve, mbikëqyrja e tyre dhe rregullat e 
administrimit  financiar.  Roli  i  anëtarëve  nuk  duhet  të  jetë  pasivë  dhe  Ligji  jep  disa  garanci 
drejt këtij qendrimi
825
. Gjithashtu, ndryshimi i statutit duhet të miratohet dhe nga Drejtoria për 
të  Drejtën  e  Autorit
826
,  pranë  ministrisë  së  Kulturës.  Edhe  kjo  pikë  përbën  një  garanci  më 
shumë transparence, edhe pse ndërhryrja e një oragni shtetëror në rishikimin e statutit mund të 
duket  e  çuditshme.  Shpërblimi  që  do  të  marrin  AAK-të  prej  përdoruesve  të  të  drejtave  janë 
objekt  i  një  përcaktimi  të  qartë  nga  pëdoruesit  se  ku  dhe  në  ç’masë  do  të  përdorën.  Këtë 
informacion  ato  dueht  t’ia  komunikojnë  AAK-ve  paraprakisht  ose  të  paktën  15  ditë  pas 
përdorimit.  Megjithatë  AAK  dhe  përdoruesit  mund  të  bien  dakord  për  një  afat  tjetër
827
.  Së 
fundi, AAK duhet të parashikojë rregulla të qartë të shpërndarjes së shpërblimeve në favor të 
anëtarëve  të  saj,  rregulla  të  cilat  do  të  votohen  nga  asambleja  e  përgjithshme  dhe  më  tej, 
rregullat dhe fitimet që do të dalin nga vjelja e shpërblimti do të publikohen dhe do të jenë në 
dispozicion  të  anëtarëve  në  çdo  kohë
828
.  Këto  parime  nuk  përmbushen  dot  vetëm  duke  u 
parashikuar në ligj. Duhet të ketë një vullnet të qartë dhe pa ekuivok të rolit të secilit: AAK 
është një person juridik i mandatuar nga anëtarët të cilët janë realisht pronarët e të drejtave. 
                                                           
822 Direktiva 2014/26/EU dhe direktiva 2001/29/CE. 
823 Liçencat jepen nga Ministri përgjegjës për kulturën. 
824 Pika 2 e nenit 134 të Ligjit për të drejtat e autorit. 
825 Pika 2.iii e nenit 133 të Ligjit për të drejtat e autorit. 
826 Ish Zyra Shqiptare për të Drejtën e Autorit, e cila tashmë do të jetë një drejtori në gjirin e ministrisë së 
Kulturës. 
827 Neni 150 i Ligjit për të dretjat e autorit. 
828 Neni 151 i Ligjit për të drejtat e autorit. 

---

254 
 
Dispozitat  ligjore  të  sipërcituara  janë  ndërmarrë  që  të  rritet  besueshmëria  e  AAK-ve 
pranë publikut ashtu si dhe në gjirin e anëtarëve të saj. Në këtë kuptim, ka qenë i nevojshëm 
përafrimi  me  me  direktivën  e  sipërcituar,  në  mënyrë  të  veçantë  për  pikat  që  lidhen  me 
transparencën  dhe  komunikimin  e  informacionit  që  AAK-të  kanë
829
.  Në  këtë  kategori 
përfshihet informacioni që AAK-të duhet t'u japin titullarëve të të drejtave mbi mënyrën sesi 
administrojnë këto të drejta
830
, informacionin që duhet të japin AAK në favor të shoqërive që 
ato  përfaqësojnë  në  Shqipëri
831
.  Kjo  pikë  është  mjaft  e  rëndësishme  dhe  mund  të  eliminojë 
abuzime të hasura më parë në praktikën e AAK-ve që vepronin në emër të autorëve, kryesisht 
të  huaj,  pa  patur  mandatin  e  tyre.  Së  fundi,  një  rëndësi  parësore  ka  dhe  publiciteti  i 
informacionit  të  AAK-ve,  pra  bërja  publike,  e  informacioneve  bazë  të  AAK-së  si  për 
shembull  statutin,  kontratat  e  liçencave,  emrin  e  personave  që  administrojnë  pjesën 
ekzekutive  të  AAK-ve,  politikat  e  përgjithshme  të  shpërndarjes  së  fitimeve
832
 etj.  Këto  pika 
janë të një rëndësie madhore, siç e thamë, për rritjen e besueshmërisë së AAK-ve. 
3.3.3 Mbikëqyrja e veprimtarisë së AAK-ve 
Kjo temë ka njohur një zhvillim cilësor me fillimin e diskutimit të Projektligjit për të 
drejtën  e  autorit.  Me  Ligjin  9380/2005  mbikqyrja  e  AAK-ve  lidhej  vetëm  me  detyrimin  për 
informim që kishin ato ndaj Zyrës Shqiptare të të Drejtave të Autorit. Në rast se nuk merrej 
informacioni  i  kërkuar,  ZSHDA  (tashmë  DDA)  kishte  të  drejtën  të  kërkonte  pezullimin  e  e 
liçencës nga Ministri përgjegjës për kulturën.  
Ligji  për  të  drejat  e  autorit,  duke  rimarrë  procedurën  më  sipër,  e  shtjellon  atë  dhe 
njëkohësisht  rrit  kontrollin  e  DDA-së,  duke  parashikuar  për  shembull,  kontrolle  të  posaçme 
vjetore të detyrueshme
833
.  
Megjithatë,  edhe  në  këtë  pikë,  përpjekjet  për  përafrimin  e  legjislacionit  nuk  do  të 
mungojnë. Për shembull, direktiva 2014/26/EU parashikon krijimin e një organi mbikqyrjeje 
brenda  vetë  AAK-së
834
.  Ndër  të  tjera,  ky  organ  do  të  kishte  mundësinë  e  kontrollit  dhe  të 
raportimit  të  vërejtjeve  pranë  Asamblesë  së  përgjithshme  të  AAK-së.  Meqënëse  direktiva  lë 
hapësirë në organizimin e këtij organi të ri, mund të mendohej, për shembullm, që ky organ të 
përbëhej  nga  profesionistë  jo  anëtarë  të  AAK-së,  si  për  shembull  gjyqtarë  apo  juristë  me 
integritet të pacenuar. 
Mbikqyrja e AAK-ve kërkohet gjithashtu dhe nga gjykatat. Në këtë prizëm, më shumë 
sesa përafrim me tekstin e direktivave kërkohet prej gjykatave tona një përafrim me praktikën 
                                                           
829 Kapitulli 5 i Direktivës.  
830 Neni 18 i Direktivës. 
831 Neni 19 i Direktivës. 
832 Neni 21 i Direktivës. 
833 Shkronja f) e pikës 2 të nenit 157 të Ligjit për të drejtat e autorit.  
834 Neni 9 i direktivës. 

---