113
1.1.1 Përbërësit e të drejtës pasurore
Ligji për të drejtat e autorit e ndan të drejtën pasurore që gëzon autori në katër kategori
kryesore, të parashikuara në pikën 1 të nenit 25 të tij: a) të drejtën e riprodhimit të veprës, b)
të drejtën e shpërndarjes së veprës, c) të drejtën e komunikimit në publik të veprës, ç) të
drejtën pë të bërë vepra të prejardhura.
Nga leximi i Ligjit për të drejtën e autorit, vihet re se ekzistojnë dhe të drejta të tjera të
karakterit ekskluziv, si për shembull e drejta e qiradhënies, huadhënies si dhe e drejta e
vazhdimësisë. Rezulton pra se Ligji për të drejtat e autorit parashikon shtatë lloje të të drejtës
ekskluzive të autorit në lidhje me veprën e tij. Do të shikojmë se këto shtatë të drejta mund të
grupohen dhe kështu të jepet një pamje më sintetike e të drejtave pasurore që gëzon autori.
Nga ky grupim do të lihet mënjanë vetëm e drejta e vazhdimësisë
364
, e cila për shkak se ka një
karakter shumë
sui generis, nuk mund të përafrohet me asnjë nga të drejtat e tjera të
përmendura më sipër. Kjo e drejtë, për shkak se nuk lidhet me digjitalizimin, nuk do të
trajtohet në këtë punim.
Për sa i përket qiradhënies së veprave, gjithçka do të varet nga menyra sesi do të kalojë
kopja e veprës te përdoruesi. Nëse kemi të bëjmë me një vepër që gjendet në një suport fizik,
qiradhënia do të konsiderohet e lidhur me riprodhimin e veprës. Nëse vepra nuk kalon në
formën e kopjes, por shfaqet në formën e komunikimit në publik për shembull, në streaming
(kuptimi i së cilës do të shqyrtohet më poshtë), diskutimi do të mbetet i hapur nëse do të jemi
në prani të një qiradhënieje, pasi kopja nuk i jepet përdoruesit, por vetëm e drejta të vizionojë
veprën pa të drejtë përfitimi të kopjes. Në këto kushte, edhe qiradhënia, në aspektin teorik,
lidhet më shumë me riprodhimin sesa me komunikimin e veprës në publik.
Ato mund të grupohen në dy kategori të mëdha. Ndarja në këto kategori varet prej natyrës
që ka secila prej këtyre të drejtave. Kështu e drejta e riprodhimit, e parashikuar në nenin 26 të
Ligjit për të drejtën e autorit, është e drejta e ekskluzive e autorit për bërjen e një ose më
shumë kopjeve të veprës
365
. Në këtë kuptim, riprodhimi nënkupton shumëfishimin e një
kopjeje të veprës në një support të caktuar: kasetë audio, videokasetë, CD, DVD, dosje
digjitale (
file) që instalohen në hard diskun e kompjuterëve ose nëpër medium të tjerë
informatikë. Këto kopje më tej duhet të shperndahen, rrjedhimisht shpërndarja është një
veprim që lidhet pazgjidshmërisht me riprodhimin. Kuptohet që secila e drejtë mund të
364 E drejta e vazhdimësisë rregullohet në nenin 34 të Ligjit për të drejtat e autorit dhe parimi i saj qendron në
faktin se nëse një shitës rishet një vepër të artit pamor me një çmim që që kalon vlerën ekuivalente në lekë të 500
eurove, duhet ta paguajë në favor të autorit një shumë bazuar në përqindje të çmimit të rishitjes, sipas renditjes
së parashikuar në nenin 34 të Ligjit për të drejtat e autorit.
365 Neni 26 i Ligjit për të drejtat e autorit: “E drejta e riprodhimi është e drejta ekskluzive pasurore e autorit për
bërjen e një ose më shumë kopjeve të një vepre apo objekti të të drejtave të lidhura, qoftë pjesërist apo plotësisht,
qoftë drejtpërdrejte apo tërthorazi, në mënyrë të përkohshme apo të përhershme, në çfarëdolloj forme dhe mjeti,
përfshi
regjistrimin audio ose video, si dhe për ruajtjen e përkohshme apo të përhershme të veprës po objektit të
të dretave të lidhura në një mjedis elektronik.