Universiteti I tiranës fakulteti I drejtësisë departamenti I së drejtës civile
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
128 anë të një mekanizmi çfarëdo 418 , çka lë një hapësirë të gjerë interpretuese në favor të mbajtësve të të drejtave. Dy elemente dalin në pah në lidhje me përfaqësimin ose përcjelljen në publik: karakteri efektiv i pranisë së një publiku potencial, si dhe karakteri i menjëhershëm (në kohë reale ose parimi i simultaneitetit) i objektit të transmetimit. Kontakti me publikun mund të jetë i drejtpërdrejtë (për shembull loja e aktorëve në një pjesë teatri) ose i tërthortë (nëpërmjet shikimit të një regjistrimi të bërë më parë në kohë). Për rastin e dytë mund të themi se kemi të bëjmë me një akt shfrytëzimi të veprës, çka i propozohet një publiku para se vepra të merret nga klienti ose nga publiku në fjalë. Transmetimi digjital që propozon konsultimin online të veprave në favor të një numri të papërcaktuar individësh hyn tërësisht në përkufizimin e komunikimit të veprës për publikun. Megjithatë, para vitit 1986, Konventa e Bernës nuk i detyronte shtetet anëtare të akordonin të drejtën e komunikimit për të gjitha kategoritë e veprave, por vetëm për veprat “dramatike, dramatiko-muzikore ose muzikore 419 ”. Tekstet dhe fotografitë nuk ishin të përmendura shprehimisht, kështu që në mënyrë të drejtë lindte pyetja: a mundej që këto vepra të ishin objekt i së drejtës së përcjelljes në mjediset digjitale? Megjithatë, ishte lehtësisht e kuptueshme se nenet e Konventës në lidhje me përcjelljen në publik të veprave pasqyronin gjendjen e teknologjisë ne vitet 1970. Në këtë kuadër, Konferenca e OBPI-së, dhjetor 1996, mbajtur në Gjenevë, i dha përgjigje kësaj situate duke zgjeruar fushën e zbatimit të së drejtës së komunikimit për publikun për të gjitha llojet e veprave. Neni 8 i traktatit për të drejtën e autorit shprehet se ”autorët e veprave letrare dhe artistike – pa kufizim – gëzojnë të drejtën ekskluzive të autorizojnë komunikimin për publikun të veprave të tyre me kabllo ose jo, duke përfshirë vënien në dispozicion të publikut të veprave, në mënyrë të tillë që çdokush mund të ketë akses nga vendi dhe momenti që përzgjedh në mënyrë të individualizuar” 420 . Direktiva 29/2001/BE e rithekson këtë parim në nenin 3 paragrafi 1, i cili lexohet si vijon: “E drejta ekskluzive për të autorizuar ose për të mos lejuar komunikimin për publikun të veprave origjinale ose kopjeve të tyre, me kabllo ose jo, duke përfshirë vënin në dispozicion të publikut të këtyre veprave në mënyrë të tillë që secili anëtar i publikut të mund të ketë akses nga vendi dhe në momentin që ai/ajo zgjedh individualisht”. Paragrafi 23 i hyrjes së kësaj direktive i mëshon faktit se e drejta e komunikimit duhet të kuptohet në sensin e gjerë, në mënyrë që të mbulojë të gjitha llojet e komunikimit drejtuar publikut që nuk është i pranishëm në vendin e origjinës së komunikimit dhe që nuk mbulon asnjë akt tjetër”. 418 Neni L.122-2 i Kodit francez të Pronësisë Intelektuale. 419 Neni 11 i Konventës së Bernës, redaktimi i vjetër. 420 http://www.wipo.int/treaties/en/ip/wct/trtdocs_wo033.html 129 Është e vërtetë se në të kundërtën e një transmetimi tradicional që prek një auditor pasiv të të njëjtit program, transmetimi në linjë sjell një ndryshim në kohë në receptimin e veprës për shkak të vetë vullnetit të ndryshueshëm të konsumatorëve, pasi publiku i ri i botës së internetit dallon për nga individualizmi në përzgjedhjen e veprës edhe në kohën e vizionimit ose të dëgjimit të saj. Në këtë kuptim, të flitet për simultaneitet do të ishte e pabazuar as në tekst dhe as në logjikë, pasi përcjellja në publik i bëhet në çdo kohë dhe në çdo moment një publiku gjithmonë të individualizuar. Koncepti i simultaneitetit është futur gabimisht si mënyrë për të ndarë riprodhimin (fiksimin përfundimtar të veprës në hard disk) dhe përcjelljen (komunikimin e veprës nëpërmjet server-it pa qenë e nevojshme që vepra të fiksohet në hard disk), ndërkohë që në mjedisin digjital, pothuajse gjithçka ndodh në mënyrë simultane. Cilat janë teknikat më të njohura të komunikimit të veprave në internet? Peer2Peer (“P2P”) është një sistem shkëmbimi i decentralizuar i dosjeve elektronike (në anglisht file). Ky sistem bëhet i mundur nëpërmjet programeve P2P që shkarkohen në kompjuter nga vetë përdoruesit dhe u lejon atyre lidhjen e kompjuterëve të tyre në mënyrë të drejtpërdrejtë, pa kaluar nga ndonjë server qendror dhe kësisoj të shkëmbejnë midis tyre përmbajtjen e materialeve që ata kanë në hard-diskun e kompjuterëve. Rrjetet P2P përdoren kryesisht për të lidhur pika fundore duke përdorur servera ad hoc 421 ose të përkohshëm dhe të lëvizshëm. Kjo do të thotë se lidhja mes dy pika fundore ose më shumë, nuk bëhet nëpërmjet një serveri qendror, nëpërmjet të cilit kalon dhe filtrohet informacioni: serverë janë pika fundore, pra kompjuterat e përdorueve. Nëpërmjet kësaj skeme mund të shkëmbehen dosje digjitale të formateve të ndryshme, mp3 për muzikën, DivX për videot multimediale, foto, programe, dokumente Word ose në format pdf. Programet më të njohur ndër vite të sistemit P2P janë Gnutella, Kazaa, Bitorrent, Utorrent, Emule, E-donkey etj. 422 Rrjeti i vërtetë P2P nënkupton një mungesë të një serveri qendror ose të një platforme apo faqeje interneti prej së cilës tranzitojnë veprat. Sipas një autori, sistemi peer2peer mund të cilësohet si një ndërmjetës që e kryen shërbimin e tij falas dhe që ka për qëllim vënien në kontakt të përdoruesve të internetit midis tyre në të gjithë botën 423 . Programi P2P bën të mundur vetëm renditjen në formën e një numëratori të adresave IP të përdoruesve të programit P2P, që shkëmbejnë midis tyre dosje digjitale, të ligjshme ose jo. 421 Detlef Schroder, Kai Fischbach, Core Concepts in P2P Networking (www.ideagroup.com). 422 Forum des droits de l’Internet, shtator 2004, botim elektronik, forum i organizuar nga aktorë të ndryshëm të ndjeshëm ndaj përhapjes së sistemit P2P dhe influencës mbi tregun muzikor dhe artistik në përgjithësi. 423 P-Y Gautier, « Pour ou contre le droit de copier des fichiers protégés sur l’Internet ? », Dalloz 2000 n°37, Forum. Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|