6
referohet shifrave, pra nga 0 në 9
24
. Në këtë trajtim, nuk do të dalim prej traseve tashmë të
shtruara, do të përdorim fjalën digjital.
Në këtë kuptim, të flitet për botën digjitale, do të nënkuptohet gjithçka që lidhet me
kthimin e një informacioni në një informacion binar. Mirëpo, ky zhvillim teknologjik ka qenë
i paraprirë nga një zhvillim tjetër teknologjik që edhe ai mundësonte përhapjen e
informacionit. Bëhet fjalë për sistemet analogjike të transmetimit të informacionit, të cilat i
kanë paraprirë sistemit digjital. Termi analogjik vjen nga greqishtja që do të thotë “që është në
raport me, ose proporcionale me diçka”. Çdo pajisje që përdor sistemin analogjik të
transmetimit të informacionit do të thotë se ajo e transmeton atë nëpërmjet luhatjeve të një
madhësie fizike të dhënë, për shembull të tensionit elektrik. Madhësia fizike të vazhdueshme
siç mund të jetë sinjali elektrik, vendndodhja në hapësirë e kështu me radhë janë madhësi të
quajtura analogjike. Sistemi analogjik e konverton informacionin në një vlerë që luhatet në
varësi të burimit: për shembull, intensiteti elektrik në dalje të një mikrofoni analogjik varion
në funksion të intensitetit zanor që kap. Në të njëjtën mënyrë, zëri i amplifikuar që del nga
mikrofoni do të regjistrohet në një shirit manjetofoni, i cili për shkak të vetive fizike të
shiritit, do të “imitojë” frekuencat e zërit dhe kështu do të kemi një kalim të informacionit nga
një mjet analogjik në një mjet tjetër. E njëjta gjë vlen dhe për komunikimet televizive ose
radiofonike nëpërmjet valëve eletkromagnetike. Jo vetëm natyra e tyre fizike e bën kalimin e
informacionit të vështirë, por edhe fakti që një emission televizin mund të përmbajë zë dhe
figurë, kërkon që për kanalet televizive, të përcaktohet banda frekuencash shumë të gjera
25
.
Gjithashtu, kalimi i një informacioni nga një suport analogjik në një tjetër shoqërohet në
mënyrë teknikisht të pamohueshme me një dëmtim të cilësisë së informacionit origjinal. Çdo
kalim i informacionit në një mjedis analogjik do të shoqërohet me ndërhyrjet në
informacionin origjinal të cilat vijnë prej cilësisë së suportit analogjik. Regjistrimi i një zëri
në studio regjistrimi mbi një shirit të një kasete audio do të ruajë atë pastëri zëri që studio
përpiqet të ketë, nëpërmjet izolimit të paretve nga infiltrimi i zhurmave të jashtme.
Riregjistrimi i zërit nga kaseta e parë në një kasetë të dytë do të mbartë edhe zhurmat
mekanike të ndryshme të shiritit dhe të magnetofonit, fotokopjimi i një fotografie përbën pa
as më të voglin dyshim në degradim të dukshëm të cilësisë së fotos. Në këtë kuptim, shohim
se suporti analogjik i kalimit të informacionit përbën një zhvillim shumë të rëndësishëm
teknologjik në kohën e tij, por që sot është eklipsuar pothuajse totalisht nga përhapja e
suporteve digjitalë të transmetimit dhe stokimit të informacionit. Dallimi thelbësor midis të
dyjave qendron së pari te një ruajtje më e gjatë në kohë e cilësisë së informacionit. Kopjimi i
vazhdueshëm e një informacioni nëpërmjet teknikës digjitale nuk bën gjë tjetër veçse
transmeton këtë informacion të përkthyer në informacioni binar, të pandryshueshëm dhe të
24 Dhjetë shifra gjithsej, pra aq gishta sa kanë duart. Në njëfarë mënyre, gjuha angleze niset nga ideja e numrit,
por duke përdorur një fjalë tjetër.
25 Charles Debbasch, Hervé Isar, Xavier Agostinelli, Droit
de la communication, Dalloz, botimi i parë, 2002, f.
247.
7
pandikueshëm nga ky kalim
26
. Dhe së dyti, informacioni i digjitalizuar kërkon më pak
hapësirë për stokim dhe rrjedhimisht më pak kohë dhe hapësirë për transmetim në një suport
tjetër
27
. Në një kohë ku shoqëritë dhe individët kërkojnë masivisht kalim të informacionit,
këto dy dallime thelbësore bëjnë që digjitalizimi tashmë të jetë mjeti më i besueshëm dhe më i
shpejtë që siguron kryerjen e çdo shkëmbimi.
Gjithashtu, transmetimi i informacionit binar mund të rezultojë shumë shpejtë si një
teknologji e tejkaluar, duke parë zhvillimin e vrullshëm të informatikës kuantike. Informatika
kuantike përbën atë pjesë të informatikës që lidhet me funksionimin e kompjuterit kuantik.
Termi kuantik lidhet me studimin e vetive të atomeve dhe grimcave të tjera, me anë të të
cilave qartësohet më mirë vetitë e rrezatimit elektromagnetik. Në këtë kuptim, kompjuterët
kuantikë do të përdorin vetitë e atomeve përbërës së mikopërcjellësve, për të trajtuar shumë
herë më shumë informacion se sa ç’trajtohet në sistemin binar. Siç u tha më sipër, sistemi
binar lidhet me dy vlera, 1 dhe 0. Në informatikën kuantike, njësia bazë e transmetimit të
informacionit nuk do të jetë bit-i por qubit-i
28
. Qubit-i, i lidhur me atomin, fotonet ose
elektronet, mund të gjendet në tre gjendje, 1, 0 dhe një gjendje mbivendosjeje mes 1 dhe 0.
Gjendja e trefishtë e qubit-it mundëson që, i lidhur me një qubit tjetër, e shumëfishon
gjendjen e qubit-eve dhe rrjedhimisht edhe të potencialit të transmetimit të informacionit.
Pasoja e saj është që kompjuterët e sotëm që punojnë me mikropërcjellës silici, do të
zëvendësohen me kompjuterë edhe më të vegjël dhe më të shpejtë. Megjithatë, deri më tani,
kjo teknologji ende nukë shtë përfeksionuar, edhe pse opionioni publikë dhe liderë botërore
kanë filluar të kuptojnë rëndësinë e këtij hovi teknologjik
29
.
Pra, shkëmbimi në mjedisin digjital do të mund të përkufizohet si transmetimi i çdo
lloj informacioni të një karakteri ekonomik ose jo, që mundësohet nëpërmjet teknikës së
digjitalizimit të informacionit, në mënyrë që të qarkullojë në rrjet dhe të mundësojë lidhjen e
një ose më shumë subjekteve të shkëmbimit. Po ku më mirë sesa në mjedisin e Internetit
realizohen shkëmbimet digjitale ose elektronike?
b. Interneti – mjedisi digjital
par excellence
Interneti përbën botën virtuale, të përdorur nga 43% e 7,3 miliardë banorëve të botës
30
.
Interneti në Shqipëri po njeh gjithashtu një zhvillim të vrullshëm. Mjafton të hidhet një sy
mbi statistikat: numri i pajtimtarëve në lidhjet e internetit me brezë të gjerë (broadband) ka
26 Nuk përjashtohet as këtu një lloj degradimi i informacionit të digjitalizuar, por në krahasim me informacionin
e transmetuar në metodat digjitale, degradimi është thellësisht i papërfillshëm.
27 Raporti i grupit të punës së Akademisë së shkencave morale dhe politike, Francë, korrik 2000.
28 E. Rieffel, W. Polak, An Introduction to Quantum Computing for Non-Physicists (http://arxiv.org/pdf/quant-
ph/9809016v2.pdf).
29 Justin Trudeau shuts down sarcastic reporter with quantum computing explanation
http://www.independent.co.uk/news/people/justin-trudeau-shuts-down-sarcastic-reporter-with-impromptu-
quantum-computing-explanation-a6988031.html
30
www.courrierinternational.com
(26.4.2016).