Uslublar tasnifi

Oshino

  bo‟ldim 

sango. 

 (Alisher  Navoiy); 

 

Shabboda

  men  seni  ko‟rmayman,  /  Qo‟limga 

tutmayman. 

 (Zulfiya),  ona  tilimizning  tarixiy  taraqqiyot  va  she‟riyat  qoidalariga 

mos  tarzda  «z»  ning  «y»  ga: 

So’yla

   quyosh  nimalar  bo‟lgan,  /  Sen  chiqqanda 

birinchi  marta. 

 (H.  Olimjon),  «q»ning  «g‟»ga: 

Quyosh  orqasidan  –

---

 

 

behisob 

chirog’

 / 

Nuriga 

kiradi 

mamlakat 

shu 

chog’.

 

 (Zulfiya) 

o‟tgan 

ko‟rinishlarda  me‟yorlashgan. 

         Shuningdek,  badiiy  uslubda,  xususan  poetik  nutqda  hozirgi  adabiy 

orfografik  me‟yor  talablariga  muvofiq  kelmaydigan 

 

qaro,  yamon,  yaro,  oshno, 

talosh

 

 singari  so‟zlar ham ishlatilaveradi. 

         O‟zbek  tili  so‟z  turkumlarining  grammatik  shakllari  turli  adabiy, 

tarixiy  hamda  dialektal  variantlarga  ega  bo‟lib,  ular  hozirgi  adabiy  til  me‟yori 

nuqtai  nazaridan  bir  tomondan  qo‟llanish  chastotasiga  ko‟ra  faol  yoki  aksincha 

bo‟lsa,  ikkinchi  tomondan  ularda  vazifaviy-uslubiy  chegaralanish  ham  sezilib 

turadi.  Bu  xususiyatlar  so‟z  yasovchi  hamda  ko‟plik,  egalik,  kelishik,  daraja, 

shaxs-son,  zamon,  mayl,  nisbat  kabi  ma‟nolarni  ifoda  etuvchi  affikslarning 

nutqdagi  ishtirokida,  yordamchi  so‟zlarning  turlicha  ko‟rinishlari  va  variantlarida 

namoyon bo‟ladi. Ularning  ma‟lum  qismida badiiy uslubga xoslanganlik  mavjud. 

         Masalan,