V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev
Yüklə 10,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Bu
rg ‘il as h u su lla rn in g t asn ifi . 17 Shartli ravishda, zarbali burg‘ilash mashinalari qatoriga kavjoy- da ishlaydigan burg‘ilash mashinalarining 90% i va undan ham kam - roq quvvatlilari kiradi: N y > 10 N B ; Aylanma-zarbali burg‘ilashda kesuvchi qism – koronka (qopla- ma) jinslarga zarbali kuchlanishni o‘q yo‘nalishidagi ta’siri natijasi- da botirib bir vaqtning o‘zida burg‘i asbobining aylanishi natijasida jinslar uvalanib boradi. Burg‘ilashning bunday turi shpur yoki skva- jina tubidagi jinslarga ko‘p miqdordagi energiyani yetkazadi, shu sa- babli aylanma-zarbalovchi burg‘ilash yuqori unumdorligi bilan ajra- lib turadi. Aylanma-zarbalash mashinalarida aylanish mexanizmining ta’sir etuvchi quvvati zarbali mexanizmning quvvatiga nisbatan anchagi- na yuqori. Bunday burg‘i turi uchun N d > 10 N nisbat o‘rinli bo‘ladi. Aylanma-burg‘ilash usuli mahkamlik koeffitsiyenti f = 6 – 11 bo‘l- gan jinslarda qo‘llaniladi. Bundan yuqori bo‘lgan qattiqlikdagi jinslarni burg‘ilashda shpur yoki skvajina tubidagi jinslarni, asosan, zarbalovchi kuchlanish hi- sobiga ushalib parchalanishi yuzaga keladi. Bunda asbobni aylanti- rish uchun kam quvvat sarflab, o‘qli kuchlanishni ham kamayti- rishga to‘g‘ri keladi, chunki katta kuchlanish bunday jinslarda burg‘i asbobini botirilishiga imkoniyat yaratmaydi va asbobning ko‘proq yemirilishiga olib keladi. Shunday qilib, juda mahkam jinslarda zarbalab-aylanma va zarbalab burg‘ilash usullarini qo‘llash maq- sadga muvofiq bo‘ladi. Zarbalab-aylanma burg‘ilashda, burg‘i asbo - bi aylanish energiyasining ta’sir kuchi sababli shpur yoki skvajina tubining maydalangan jinslar bo‘laklaridan va massivdan ajralmay qolgan bo‘lagini va ko‘p bo‘lmagan miqdorda jinslarni kesish yo‘li bilan massivdan ajratadi. Burg‘ilash usullarining tasnifi sxemasida tog‘ jinslarining fizika - viy-mexanikaviy xususiyatlariga bog‘liq holda burg‘ilash usullari- ni qo‘llash doirasi keltirilgan (1.1-jadval). Qattiq, mustahkam tog‘ jinslarida asosan zarbalovchi burg‘ilash usuli qo‘llaniladi. Yumshoq jinslarda esa ularni tig‘li asbob bilan kesib burg‘ilash usuli keng qo‘llaniladi. 2 – Burg‘ilash va portlatish ishlari 18 1.1-jadval Burg‘ilash usullari Burg‘illash asboblari Burg‘ilash dastgohlari va uskunalari Shpur yoki skvajina diametri, mm Jinslar qattiq- ligiga qarab qo‘llaniladigan uskunalar 1 2 3 4 5 Yer osti ishlarida Aylanma Qattiq qotish- madan yasal- gan keskich Parma, СБВ dastgohi 40–50 8 dan kichikroq —”— Sharoshkali doloto СБШ dastgohi 110–150 6 dan kichikroq Aylanma- zarbalovchi Qattiq qotish- mali koronka Burg‘ilash qu- rilmasi БУ 42–52 8–14 Zarbalab- buriluvchi Qattiq qotish- mali koronka СБУ dast - gohi alohi- da pnevmo- zarbalagich bilan 60–85 6–20 —”— Botiriluvchi pnevmo- zarbalagich bilan 85–105 . 6–20 Konlarni ochiq usulda ishlatishda Aylanma Qattiq qotish- mali keskich СБР dastgohi 125–160 2–6 Aylanma Sharoshkali doloto СБШ dastgohi 145–320 6–18 Zarbalab buri- luvchi Qattiq qotish- mali koronka СБУ dastgohi 105–200 10–18 Zarbalovchi Po‘lat doloto СБК dastgohi 320 10–18 Termik – СБО dastgohi 180–250 14–20 Skvajina burg‘ilash jarayonida burg‘ilash natijasi yuqori bo‘li- shini ta’minlash uchun skvajina tubidagi ushatilgan jinslarni siqil- gan havo yordamida chiqarib tashlash kerak. Hozirgi davr dastgoh- larining har xil o‘lchamdagi skvajinalar burg‘ilashda sarflaydigan siqilgan havo miqdorini quyida keltiramiz: Doloto diametri, mm . . . . . . . . . . . . . . 127–145 171 214 243 320 Sarflanadigan siqilgan havo miqdori, m 3 /min . . . . . . . . . . . . . . 7 14 18 25 50 |