Vahid miLLİ İmtahanlara necə hazirlaşmali

8. Bohema : m
əqsədyönlü 
(a) Mü
əmma : fövqəltəbii 
(b) Sensasiya : gözl
ənilən 
(c) T
ərəqqi : uğurlu 
(ç) T
əbliğat : yayılmalı 
(d) Mühacir
ət : yadlaşmış 
 
 
9. 
Cingilti :  zınqırov səsi 
(a) Bağırtı : yırtıcının hərəkəti 
(b) H
ərlənmək : çayın burulğanı 
(c) Çırpınmaq : qanadların hərəkəti  
(ç) Sü
rüşmək : xizək tramplini 
(d) Fırlanmaq : oyuncaq növü 
 
 
10. Simmetriya oxu : onurğa 
(a) Zenit : zirv
ə 
(b) S
əhnə : amfiteatr 
(c) M
ənzərə : üfüq 
(ç) Dağ silsiləsi : sıra dağlar 
(d) Mayak : h
ədəf 
 
 
11. Yelk
ən : yüyən 
(a) Spiral : yay 
(b) K
əndir : məftil 
(c) Qayka : vint 
(ç) Siyirm
ə : rəzə 
(d) Tilov : t
ələ 
 
 
12. Əmanət : hədiyyə 
(a) Düşərgə : yaşadığı yer 
(b) C
əbhə : poliqon 
(c) Bilet : abonent 
(ç) Mehmanxana : sanatoriya 
(d) Priz : f
əxri fərman 
 
 
13. Садялювщ : етимадсызлыг  
 
 
 
Амансыз : 
а) Ъясур олмаг 
б) Хаинлик 
ъ) Дцшмянчилик 
ч) Дярдя шяриклик 
 
14. Таныш олду : достлашды   
 
 
 
Гаранлыг дцшдц : 
а) Ишыгланды 
б) Дан йери гызарды 
ъ) Гаранлыглашды 
ч) Эеъя дцшдц  
 
15. Нявазишкар : икицзлц 
 
 
 
 
Тянгиди : 
а) Сярт 
б) Истещза едян  
ъ) Адекват 
ч) Обйектив 
 
 
16 

---

 
16. Сюз : термин 
 
 
 
 
 
 
Ярази : 
а) Сащя 
б) Мякан 
ъ) Ятраф 
ч) Сярщяд 
 
17.Uyğunlaşdırmaq : yaraşdırmaq   
 
 
 
İnkişaf: 
(a) Reproduksiya 
(b) T
əkamül 
(c) Dur
ğunluq 
(ç) Seleksiya 
(d) Mutasiya 
 
18.T
əsvir : kontur   
 
 
 
             
Ada: 
(a) Arxipelaq 
(b) Quru 
(c) Sahil 
(ç) D
əniz 
(d) Körf
əz 
 
19.Covdar z
əmisi : sünbül   
 
 
 
 
Şamlıq: 
(a) Ağac 
(b) Meşə 
(c) İynəyarpaq 
(ç) Qoza 
(d) Toxum 
 
20. Madd
ə : molekula 
 
 
 
 
 
X
ətt: 
(a) Düz x
ətt 
(b) Qrafik 
(c) Paralel 
(ç) K
əsik 
(d) Nöqt
ə 
 
21. Top : batut 
 
 
 
 
 
 
Fırfıra: 
(a) Karusel 
(b) T
əkər 
(c) Propeller 
(ç) Velosiped 
(d) Mikser 
 
 
 
 
 
 
17 

---

Cüml
ənin tamamlanması 
 
Sizin söz v
ə ifadələrin mənasını dərk etmək, cümlənin (yaxud bir neçə  cümlənin) hissələri 
arasında  məntiqi istiqamətləri  ətraflı  düşünmək qabiliyyətiniz  bu  blokdakı  tapşırıqlar  vasitəsi ilə 
yoxlanılır. 
Bu istiqam
ətlər rəngarəngdir. Cümlənin bir hissəsi onun digər hissəsində ifadə olunmuş fikri 
şərh edə, konkretləşdirə, inkar və s. edə bilər. Cümlənin (yaxud cümlələrin) hissələrinin qarşılıqlı 
istiqam
ətini  düşünərkən  bağlayıcılara  (çünki,  ancaq,  buna  görə...) və  əlavə  edilmiş  sözlərə 
(m
əsələn,  aydındır  ki,  beləliklə...) xüsusi diqqət yetirin, çünki cümlənin hissələrinin  qarşılıqlı 
əlaqəsi  onların  mənasını  müəyyən edir. Bu cür sözlərə  həm cümlənin özündə, həm də  cavabın 
variantında rast gəlmək olar. 
M
ətndə cümlənin tamamlanması blokundakı tapşırıqları bu cür təlimat müşayiət edir:  
Veril
ən  cümlədə  bir  neçə  söz    buraxılmışdır.      Buraxılmış    sözlər  cümlədə  xətlərlə 
göst
ərilmişdir. Bir xətt bəzən bir, bəzən də bir neçə sözü göstərir. 
Ehtimal olunan cavabl
arın hər bir variantı hissələri bir-biri ilə xətlərlə ( / ) ayrılmış sözlər 
qrupunu 
əhatə edir. Cavabın elə variantını seçin ki, onun hər bir hissəsinin ardıcıllıqla düzülməsi 
buraxılmış müvafiq yerlərə fikir etibarilə bizə düzgün cümlə versin. 
 
 
Nümun
ələr və şərhlər 
 
1.  Q
əribədir, ancaq koqnitik dissonans nəzəriyyəsinə  əsasən,  psixoloji  eksperimentin  iştirakçısı 
üçün h
ər hansı hadisəyə qarşı  _______  bu məbləği  _______  deyil, _______  mümkündür.    
a) m
ənfi əhval-ruhiyyənin yaradılması / artırmaqla / onun üçün ödənilən əmək haqqını iki qat 
artırmaqla  
b) müsb
ət əhval-ruhiyyənin yaradılması / artırmaqla / onun üçün ödənilən əmək haqqını azaltmaqla 
c) m
ənfi  əhval-ruhiyyənin dəyişdirilməsi  /  azaltmaqla  /  görülmüş  işin  ödənilməsini  yarıya 
endirm
əklə  
ç) müsb
ət  əhval-ruhiyyənin dəyişdirilməsi  /  açıq-aydın  artırmaqla  /  görülmüş  işin  ödəncini 
artırmaqla 
 
a) Q
əribədir, ancaq koqnitik dissonans nəzəriyyəsinə  əsasən, psixoloji eksperimentin 
iştirakçısı  üçün  hər  hansı  hadisəyə  qarşı    mənfi  əhval-ruhiyyənin  yaradılması  bu  məbləği  
artırmaqla  deyil, onun üçün ödənilən əmək haqqını iki qat artırmaqla mümkündür.  
“Q
əribədir” sözü göstərir ki, cümlədə  qeyri-adi,  inanılmaz  fakt  barədə  söhbət getməlidir. 
Sonra  başa  düşürük  ki,  psixoloji  eksperimentin  iştirakçısı  üçün hər hansı  hadisəyə  qarşı    mənfi 
əhval-ruhiyyənin  yaradılması  onun  əmək  haqqını  iki  qat  artırmaq  yolu ilə  mümkündür. Bu, 
h
əqiqətən qəribə ola bilər, çünki əmək haqqının iki qat  artırılması, adətən  mənfi deyil, müsbət 
əhval-ruhiyyənin  yaradılmasının  əsasıdır.  “Deyil”  sözü bizdə  belə  bir  intizar  yaradır  ki,  onun 
ardınca  “iki  qat  artırmağa”  ifadəsinin  ardınca  əks mənalı  feil  gəlməlidir. Bu isə  belə  deyildir. 
M
əbləğin artırılması  və onun “iki qat artırılması” qarşılıqlı surətdə uyğun gələn anlayışlardır. 
Bel
əliklə, cavabın bu variantı düzgün deyildir.  
b) Q
əribədir, ancaq koqnitik dissonans nəzəriyyəsinə  əsasən, psixoloji eksperimentin 
iştirakçısı  üçün  hər  hansı  hadisəyə  qarşı  müsbət  əhval-ruhiyyənin  yaradılması  bu  məbləği 
artırmaqla deyil, onun üçün ödənilən əmək haqqını azaltmaqla mümkündür.   
 “Q
əribədir” sözü bizdə belə bir intizar yaradır ki, cümlədə paradoksal, heyrətamiz faktın adı 
ç
əkiləcəkdir. Sonra başa düşürük ki, psixoloji eksperimentin iştirakçısı üçün hər hansı hadisəyə 
qarşı müsbət əhval-ruhiyyənin yaradılması onun əmək haqqını azaltmaqla mümkündür ki, bu 
da h
əqiqətən, qəribə ola bilər. Buna görə də cümlənin bu hissəsi məntiqi baxımdan tamamilə 
 
18 

---