126
Florensiyalı tacir Çertaldo XIV əsrin 60-cı illə-
rində yazırdı: “Səni əhatə edənlərin tamah obyekti
olduğundan öz əmlakın uğrunda mübarizə aparmalı-
san, çünki onu saxlamaq indi azadlığı və ya qadını
qorumaqdan daha çətindir”, “Əgər xalq etiraz edirsə,
çıxmağa tələsmə! Otur evdə, özünü elə apar ki, guya
heç nə bilmirsən!”.
Onun müasiri Lapo Masseyi: “Bizim kədərli
dünyamızda adamların minindən doqquz yüzü məna-
sız və rəzil düşüncələrə qapılaraq qoyun kimi başını
yerə əyib... Hər kəs acgöz, bədbəxt, lovğa, paxıl və
yalnız özünə vurğundur, əgər başqasına sevgisini
söyləyirsə, bunu tacirlər kimi “Ver mənə, verim
sənə” prinsipiylə edir”.
Zəmanəsinin məşhur tacir humanisti Morelli:
“Başın çıxmayan işlə məşğul olma, aldadacaqlar səni”,
“Heç vaxt böyük gəlirlərinlə, var-dövlətinlə öyünmə!
Tamam əksinə, əgər 1000 florina qazanmısansa, de 500
qazanmışam. Qazancını heç vaxt heç kimə – ən yaxın
dostuna, qohumuna belə bildirmə. Vergilərin, xərclərin
çoxluğundan şikayət et! Çoxlu borca girdiyini, ticarətdə
ziyana düşdüyünü de!”, “Həmişə hakimiyyətdəkilərlə
təmas qur, iradə və əmrlərinə tabe ol. Onların ən ağılsız
əməllərini belə pisləmə; ya sus, ya da yalnız təriflə!
Əgər kimsə sözarası belə onların əleyhinə danışsa, qu-
laq asma və hər vasitəylə uzaqlaş”.
Sərfəli nikahı ictimai uğurun əsası sayan B.Pitti:
“Eşidəndə ki, Palaco Florensiyanın ən nüfuzlu ada-
mıdır, kimliyi və necəliyindən asılı olmayaraq onun
qohumlarından biriylə evlənməyə qərar verdim”.
127
Davam edim? Mənzərə tanış gəlir? Sanki 1360-
cı ilin Florensiyası yox, 2010-cu ilin Bakısıdı.
Bəli, dostum oxucu! Məhz bu fikirlərin yiyələri
XIV əsrdə İtaliyada yaranıb iki yüz il sonra Avropa-
nın başqa ölkələrinə yayılan böyük İntibahın vacib
elementi kimi klassik humanizmin özülünü qoydular.
Böyük zəka sahibi olan bu humanistlər tezliklə yaşa-
dıqları torpağın altında min ildir qalan antik mədə-
niyyəti gördülər, yiyə durub ac ehtirasla öyrəndilər,
dərk edib yeni can verdilər. Beləcə, dilimizə Dirçəliş
kimi çevirdiyimiz Renessans adlı era başladı.
Yuxarıdakı sitatları tarixin məntiqiylə özümüzə
şamil etsək, görərik ki, Azərbaycan bu gün özünün
Renessansqabağı dövrünü yaşayır. Kapital da var,
onun ilkin dövrünə xas yeni təfəkkür və ictimai
münasibətlər də. Qəribə səslənir, elə deyilmi, dostum
oxucu? Görürəm, gülürsən... Amma bilmək olmaz!
XIX əsrin ikinci yarısından ilkin kapitalist müna-
sibətlərinin ortaya çıxardığı maarifçi təbəqə sayəsin-
də formalaşan yeni ictimai şüurun yetişdirdiyi Azər-
baycan istiqlalçıları da beləcə, əvvəlcə özlərini ta-
nıdılar, sonra milli kimliklərinə sahib çıxdılar, milli-
mədəni tarixin tədqiqinə girişdilər, dünyanın inkişaf
yolunun Avropanın mədəni, hüquqi, siyasi sistemin-
dən keçdiyini dərk etdilər, yüzillərlə formalaşmış
beynəlmiləlçi ümmət doqmasını dağıdıb yerinə Azər-
baycan türkü adlı millət təklif etdilər. Azərbaycan
Dirçəlişinin özülünü qoydular.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Azərbaycan hu-
manistlərinin Dirçəliş ərəfəsi özülqoyma hadisəsi idi!
128
Prosesi üstünü örtməklə də dayandıra bilmədilər. Ta-
rix üçün yetmiş illik örtük toz kimidi, pencəyinin
qoluyla da silərsən, gedər.
Mənəvi aşınma dövründə Dirçəlişdən danışmaq
həmişə absurd görünür. Əsas bu deyil, vacib olanı
odur ki, nə vaxtsa baş verə biləcək Dirçəlişimizə
təməlimiz var. Yanvarın 31-də baş təməlçi Məmməd
Əmin Rəsulzadənin doğum günüdü. Martın 6-da isə
ölümünün 55 ili tamam olur. Təməlimizə və təməlçi-
lərimizə yiyə dursaq, Dirçələcəyik.
Daha gülmürsən ki, dostum oxucu?!
... Gərək uşaqlarıma yeni kitablar alam, yoxsa 20–
25 ildən sonra ciyərləri kitab tozuna tab gətirməz.
30 yanvar 2010
129
Xilas missiyalı ölüm
Sevdiyim neçə-neçə dostun vətənini qan gölünə çe-
virən ötən həftəki Qırğızıstan faciəsinə sarsılmışdım.
Özü də elə dostların ki, bu ölkə üçün canlarını verməyə
hazır olduqlarını dəfələrlə sübut eləyiblər. Mən onların
vətənlərində azadlıq ağacı əkmək üçün uzun illər iynəylə
quyu qazmalarının şahidi olmuşam. İndi də onların
qırılmış xəyal sümüklərinin xırçıltısına şahidlik edirəm.
Qırğızıstandan gələn qara xəbərin tozanağı çəkil-
məmiş Polşa prezidentinin ölüm sorağı duman kimi hər
yanı sardı, bütün dünyanı şoka saldı. Təyyarəsi minlərlə
polyak zabitinin uyuduğu Katın yaxınlığında qəzaya
uğradı. Prezident Lex Kaçinski 70 il əvvəl verilmiş bir
əmrlə qazılan məzarlığa gül qoymağa gedirdi, canını
qoydu.
Bu yazıya başlamazdan öncə iki il əvvəl Polşa-
dan gətirdiyim “Katın” filminə baxmışdım. Tək-tük
ortaq slavyan sözlərindən savayı polyakca heç nə an-
lamasam da, filmi tam başa düşmüşdüm. Elə həmin
axşam Rusiya telekanallarından birində filmə yeni-
dən baxanda gördüm ki, mahiyyətini birinci seyrdən
düz anlamışam. Bunun tək izahı var: sevinclər müx-
təlif, dərdlər birdillidi.
***
Xəritədə Katını tapdım. Sonra Bişkekə baxdım.
Aralarında adı iri hərflərlə yazılan şəhəri gözüm aldı
– MOSKVA...
130
***
... 2005-ci ildə bizi Lex Kaçinskiylə İrena Lasota
tanış eləmişdi. Şəhər meriyasının düzənlədiyi sərgiyə
biz də qatılmışdıq. Varşavanın meri prezidentliyə ən
real namizədlərdən biriydi. Polyak dostlar ona ümid-
lə baxır, qalib gələcəyi təqdirdə Polşanın istər daxili,
istərsə də xarici siyasətində ciddi dəyişikliklər olaca-
ğını deyirdilər. O, gülərüz, hamıyla zarafat edən, sə-
mimi adama bənzəyirdi. Biz şərqlilərdən fərqli ola-
raq, Qərb adamı, xüsusilə siyasətçisi daim gülümsə-
yir, istiqanlı görünməyə çalışır, ələlxüsus da seçki
ərəfəsində. Siyasətçilərə skeptik yanaşmağım hələ də
arzulanan demokratiyanı qura bilmədiyimiz post-
kommunist ölkənin vətəndaşı olmağımdandı yəqin.
Dostlarım isə təkidlə onun fərqli bir siyasətçi, ideya
adamı, “Solidarnost” dönəmindən üzüağ çıxmış, bir
sözlə, “bizim adam” olduğunu deyirdilər. Dostlara
inanmayıb kimə inanasıydım ki?! Həmin il o, prezi-
dent seçildi, sonrakı illərdə dostların dediklərini təs-
diqləyib başlarını uca elədi.
***
Avropada Polşa qədər başıbəlalı ölkə azdı. Əsr-
lər boyu yad ordular onun üstündən Şərqdən Qərbə,
Qərbdən Şərqə keçib, parçalayıb, bölüb, əsarətdə
saxlayıb, insanlarını, ziyalılarını qırıb, şəhərlərini
yerlə-yeksan edib. Amma heç kim polyak ruhunu
sındıra bilməyib, əksinə, iradəsi dəmir kimi bərkiyə-
rək faşizmə, kommunizmə qarşı mübarizənin önünə
131
çıxıb, neçə-neçə xalqa azadlıq mayakı olub. Bütün
bu iztirablardan sonra insanpərvərliyini saxlamaq
(indi Avropa ölkələrini bürüməkdə olan ultramillətçi
qüvvələrə orada rast gəlməmişəm, heç eşitməmişəm
də), ona zülm edənlərə nifrət bəsləmədən “Avropa
hər iki ciyəriylə nəfəs almalıdır” – deyən Roma Pa-
pası II Pavelin arzuları yolunda cəsarət göstərmək fe-
nomenal hadisədi, mərhəmət missiyasıdı...
***
Yəqin ki, mətbuat xeyli müddət bu təyyarə qəza-
sının min-bir səbəbindən yazacaq. Elə o qədər də
şübhə hələ uzun illər ürəkləri tərk etməyəcək. Dün-
yada xeyli sayda “qocalmış” şübhə yaşayır: Mosart
şübhəsinin “beli əyilib, çəliklə gəzir”; Kennedinin
ölümü hələ “canısulu”du, Ağcanın Papaya atdığı gül-
lənin gilizi soyumayıb. Birinci Katın şübhəsi 70 il
çəkdi. İkinci Katın üzərindən şübhə dumanı 70 ilə
çəkilərmi görən?
Rusiyalı dissident Valeriya Novodvodskaya əmin-
dir ki, “Lex Kaçinski Gürcüstana dəstəyin, Tbilisiyə
edilən qəhrəman səfərin, universitetlərdə Belarus tələ-
bələrinə yer və təqaüd ayırmağın, çeçen qaçqınlarına və
saytlarına sığınacaq verməyin, Yaruzelskini ittiham et-
məyin, antisovet və antikommunist fəaliyyətin, Qərb
oriyentasiyalı olmağın, “Katın” filmi, Katınla bağlı sua-
lların və NATO-da fəallığın bədəlini ödəyir...”
O, hamıya Polşanın birləşmiş Avropada yerini
göstərdi. Onun Şərqi Avropadakı status və missiyası-
nı təsdiqlətdi.
132
***
Lex Kaçinski arvadı ilə, hərbçi, siyasətçi, elm və
mədəniyyət xadimlərindən ibarət Polşa elitasının bir
dəstəsiylə doğma vətəninin sinəsinə çalın-çarpaz
dağlar çəkmiş bir ölkənin meşəsində azıb qalan min-
lərlə həmvətəninin illərlə inləyən ruhunu xilas etmə-
yə getmişdi. 70 il həsrətlə qovrulan qolu kəndirli ruh-
ların azadlıq basırığının yaratdığı sevinc burulğanına
düşməklə onları xilas elədi. Öz ruhunu girov qoyub
xalqının vuran qolu, düşünən beyni olmuş bir ordu-
luq ruhu əsirlikdən qurtardı. Onları son 200 ilin ən
bəxtəvər dövrünü yaşayan Polşaya yola saldı.
... Katın yenə Rusiyanın qərbində ruhlar düşərgəsi
olaraq qaldı. Yeni xilaskar gələnədək qalacaq da.
26 aprel 2010
Esse polyak dilinə tərcümə olunaraq Polşa mət-
buatında dərc edilib.
133
Cahillər və snoblar
Özümü cəmiyyəti çoxrəngli görmək istəyən,
onun çoxsaylı zümrələrin qarşılıqlı təması ilə inkişaf
edə biləcəyinə inananlara aid edirəm. Belələri sosial
təbəqələrin bərabərhüquqlu ünsiyyətini quran bu
şərtləri qəbul edənlərdi: işlək Qanun, hamının əməl
elədiyi Qayda, bu qanun-qaydalarla yaşamaq Vərdi-
şi, cəmiyyət həyatına hakim kəsilən Ədalət və Əxlaq.
Arzuladığımız cəmiyyət üçün bunlar yetərlidi.
Təki hamısı cəm şəklində, birlikdə olsun, birinin, ya
ikisinin olması kifayət eləməz, mırıq diş kimi pis gö-
rünər. Sadalanan prinsiplər bir-birinə bağlıdı. Halqa-
lardan biri qırılanda zəncirin nizamı pozulan kimi
bunların da biri sıradan çıxanda digərləri kəsərini iti-
rir, vaxtilə təmtəraqlı səslənən, indisə arxaikləşən
sözlər təki əhəmiyyətsiz ifadəyə çevrilir. Təzəkdə sa-
ralan samanın nə vaxtsa yamyaşıl ot olduğunu dü-
şünməklə saman göyərəsi deyil...
Bir ilməsinin qaçmasıyla sökülən xalça kimi
dəyərlər sistemi pozulmuş cəmiyyətin sonucu belədi
– işləməyən qanun, əməl olunmayan qayda, yadır-
ğanmış vərdiş, üzü sürtülmüş ədalət, pozulmuş əxlaq.
Təsvir eləməyə çalışdığımız cəmiyyət azlaylıdı, bu-
rada rənglər də çox deyil, yalnız ağ və qaradan iba-
rətdi. Bu, qətiyyən o anlama gəlməsin ki, ağ yaxşını,
qara pisi ehtiva edir. O, nağıllarda qaldı. Eyni mühit-
də uzun müddət yaşasa, ağ qaralar, qara da ağarar.
“Atı yan-yana bağlasan...” məsəlini mən deməmi-
şəm, müdriklər deyib.
134
Bütün başqa dəyərləri bir kənara qoyub cəmiy-
yətin mənəvi düzənindən danışaq. Bugünkü mənə-
viyyat müstəvisindəki zümrələr bir-birinə qarışma-
yan iki kimyəvi məhlul kimidi. Söhbəti artıq çoxdan
mənəvi tablomuzda başqa rəngləri udub yalnız ağ və
qaradan ibarət öz sərhədlərini cızan iki anti-mənəvi-
dən – cahillər və snoblardan salmaq istəyirəm.
Cahil bərk olmadığından qoyduğun yerdə dur-
maz, aşar. O, maye də deyil, axmır. Qaz da deyil ki,
uçub gedə. Bərk, maye, qaz halında olmayan şeyə
təbiətdə nə deyirlər, bilmirəm. Cəmiyyətdə isə bunun
adını elə cahil bilirəm. Təmtəraqlı səslənməsinə, gö-
rüntü yaratmasına baxma, cahilə heç nə təsir eləmir,
özü də kiməsə təsir edəsi deyil. Amma mövcuddu.
Mövcuddusa, demək, canlıdı, canlıdısa, artandı. Bir
şeyin artıb çoxalması üçünsə münasib şərait, münbit
zəmin olmalıdı. Cahillərin artıb başına götürdüyü
mühitə isə cəhalət deyilir.
… Haqqında bəhs edəcəyim ikinci qrupun adı
snobdu. Sürətlə yayılır, gərək dilçilərimiz bu sözün
qarşılığını tapa. “Aristokrat cəmiyyətinin zövq və
ədalarını kor-koranə təqlid etməyə çalışan və digər
hər şeyə xor baxan adam”. Lüğətdə snob belə izah
olunur. Bir az sadələşdirim: snob mənşəyini guya
unudub zahirən zər-ziba içində göz oxşayan, ilk nə-
fəsdə adamı az qala bihuş edən, ancaq təkrar iyləmə-
də üfunət qoxuyan, yüngül təmasda yırtıq tuluqdan
axırmış kimi çirkab olub üstünə tökülən insan zümrə-
sidi. O, sağlam cana yoluxa bilməyən virus, gün
işığına tab gətirməyən kif göbələyi kimidi. Münbit
135
yerdə (oxu: xəstə cəmiyyətdə) isə özünü rahat hiss
edir, sərbəst dolaşır, epidemiya kimi yayılır.
Cəmiyyət cahillər və snoblardan ibarət iki qütblü
kimi görünür. Biri-birlərindən elə məsafədədilər ki,
dağ zirvəsindən baxırsanmış kimi əyilsən, başın
gicəllənər, bir şey görməzsən. Amma bir-birləriylə
təmas qurmadığına, ünsiyyətə girmədiyinə baxma.
İkisi də bir boyda, eyni çəkidə, mahiyyətdədi, “bir
bezin qıraqları” təkidi. Onların yaşam tərzi də, həyat
mənbəyi də eynidi.
***
Hər yerin öz yetirməsi var. Səhra bataqlıq gülü
bitirməz, bataqlıq da çöllər gözəli yovşanı. Şehçiçəyi
gözəldi. Ləçəkləri çəhrayı, ortasındakı dişiciyi sarı,
onu əhatəyə alan erkəkciyisə ağ rəngdə olan bu çiçək
göz oxşayır, dərib yaxandan asarsan, sevgilinə çələng
hörərsən. Amma bataqlıqda yetişir. Bu da onun tale-
yidi.
Qanun, qayda, ədalət, əxlaq olmayan yer də bir
mühitdi. Burda yalnız cahillər və snoblar bitir, kökü
dərinə işləyir, qol-budaq atır, çiçəkləyir, bar verir.
Yerdə qalanlar solur, quruyur, çürüyür...
Çöldə qalanlar isə boğulur, çərləyir, ölür...
24 iyun 2010
136
Demokratiyanın yarımçıq
təbəssümü
Hələ 10 il əvvəl Varşavada Polşanın xarici işlər
naziri Bronislav Geremeklə ABŞ-ın dövlət katibi
Madlen Olbraytın təşəbbüsü ilə yaradılan Demokrati-
yalar İcmasının imzalanma törənində bəxtəvər-bəxtə-
vər gülümsəyib əl çalanda demokratiyanın dünya do-
lusu böyüyüb icma-icma bütün Yer üzünü tutacağına
inanmışdım. Bəlkə (həm də), ona görə ki, dünyanı
yönləndirməyə iddialı dövlətin xanım təmsilçisinin
mühafizəsindəki boynuyoğun, lay divar oğlanlarla ya-
naşı, yalan olmasın, bir metr boyunda vahiməli itlər
basılmaz qoruqçu təsiri bağışlayırdı. Düşünürdüm ki,
demokratiyalar da beləcə mühafizə olunacaq.
İyulun əvvəlində Polşanın bu dəfə başqa bir şə-
hərində – Krakovda Demokratiyalar İcmasının 10
illik yubileyində iştirak edəndə ta o itləri görmədim.
Heç o boynuyoğun, lay divar oğlanlar da gözə dəy-
mədi. Onların yerini adi mühafizəçilər tutmuşdu.
Baxmayaraq ki, xanım Madlen Olbrayt da orada idi,
onun xələfi, indiki dövlət katibi xanım Hillari Klin-
ton da gəlmişdi, “xalqa çağırış” üslubunda çıxış da
elədi. Maraqlı, düşündürücü, lap 10 il əvvəlki sələfi-
nin çıxışı kimi.
***
137
Demokratiya münbit olmayan torpaqda kövrək
bir ağacı bəsləməyə bənzər. Köksüzdü, gücsüzdü,
həssasdı, qayğıya ehtiyacı var. Amma tutdumu, cücə-
rib yarpaqladımı, min-min köklü-budaqlı ağacdan da
sevimli olacaq. Balasını gec tapan ailənin sevinci
kimi.
Demokratiya qarşılıqlı münasibətdə, daim ünsiy-
yətdə olanların harmonik davranış məkanıdı. İncəlik
sevər, qabalıq ona yaddı. Demokratiya elə mexaniki
düzümdü ki, iştirakçıların hamısının bu prosesdə rolu
və payı var: saat zəngi saatın içindəki irili-xırdalı
neçə-neçə detalın bir-birinə bağlı hərəkətinin, “birgə
əməyinin” məhsuludu, bir nəfərin qol gücü ilə hərə-
kətə gəlib çalınan kilsə zəngi deyil.
Demokratiyanın problemi, çətinliyi ondadı ki, o,
insanları inandırmalıdı. İnandırmaq demokratiyanın
mahiyyətindədi. Avtoritarizm buna ehtiyac duymur.
Adamları inandırmaq aldatmaqdan çətindi. (Adamla-
rın inanmağa yox, aldanmağa meyilli olması başqa
mövzudu, bunu demirəm.) Odur ki, avtoritar idarəet-
mə demokratik idarəetmədən asandı...
***
Yalnız demokratiya sabit inkişafa, nəsillərdən-
nəsillərə ötürülən rifaha təminat verir. Demokratiya-
sız bazar iqtisadiyyatı mümkün deyil. Bazar iqtisa-
diyyatı model olaraq başqa yerlərdə də tətbiqə gü-
vənli görünməlidi. Çinin son 30 ildəki nəhəng inki-
şafı mifdi. Zəngin ərəb ölkələrinin də rifahı “beli
138
bağlı” deyil. Çünki model olaraq ixraca yaramır.
Azad və demokratik olmayan ölkə rifah modeli yara-
da bilməz.
İqtisadi inkişaf ölkədə urbanizasiyanı gücləndi-
rir. Buna görə avtoritar rejimlər kənddə daha güclü-
dü. Urbanizasiya avtoritar rejimləri çökdürür. Çinin
qüdrətli gələcəyi iqtisadi yüksəlişlə demokratiyanın
simbiozundan (biologiyada simbioz belə başa düşü-
lür: iki orqanizmin bir-birindən istifadə edərək müş-
tərək yaşaması) keçir.
***
Bu günün bəlası korrupsiyadı. O, artıq epidemi-
yaya çevrilib. Kimi bu xəstəliyin daşıyıcısıdı, kimi
də yenicə yoluxub. Kimi epidemiyanın kənarında, ki-
mi episentrindədi, biz də elə bura yaxınıq. Korrupsi-
ya demokratiyanın düşmənidi, şoran torpaq bitkilərin
qənimi olan kimi. Demokratiyanın kökünü qazsa,
korrupsiya qazacaq.
Rusiyanın keçmiş oliqarxı, indiki siyasi məhbusu
Mixail Xodorkovski “Vaşinqton Post” qəzetinə gön-
dərdiyi məktubunda belə yazır: “Dünya üçün təhlükə
nüvə müharibəsi deyil, korrupsiyadı. Əgər dünya
korrupsiyanın qarşısını almasa, korrupsiya dünyanın
inkişafını durduracaq”.
Mənim qorxum da elə demokratiyanın korrupsi-
yalaşması qorxusudu...
***
139
Konfransda neçə-neçə ölkənin indiki və keçmiş
lideri, dünya çaplı siyasətşünaslar, iqtisadçılar, de-
mokratiya fədailəri çıxış edirdi. Bu çıxışlardan son
illər dünya boyu demokratiyaya qarşı təhdidlərin nə
qədər artdığı aydın görünürdü. Mövqeyi xeyli zəiflə-
sə də, yenə ümid demokratiyayadı. Üzü Birmadan
bəri, yönü Kubaya qədər danışanlara mən də qulaq
kəsilmişdim. Onlara baxıb 10 il əvvəlimi – demokra-
tiyanın dünya dolusu böyüyüb icma-icma bütün Yer
üzünü tutacağına inandığım vaxtı xatırladım. Onlar
mənim kimi ümidli görünmürdülər. Dünyanın ən
qapalı ölkələrinin təmsilçilərinin üzündəki yarımçıq
təbəssümü görəndə demokratiyanın minlərlə tərifinin
biri də beləcə yarandı: “Demokratiya ümiddi”.
... Krakova səfər xərclərimi Soros Fondu ödədi-
yindən (sağ olsun) hesabat yazmalı idim. Əvəzində
bu yazı alındı...
16 iyul 2010
140
Qazi Vahid Pərviz oğlu
YADDAŞ LƏPİRLƏRİ
Demokratiya yazıları
Bakı, «MHS – poliqraf», 2011
Няшриййат редактору:
Техники редактор:
Бядии редактор:
Сящифяляйиъи:
Суьра ОСМАНОВА
Рауф КЯРИМОВ
Елнур ЯЩМЯДОВ
Сядагят КЯРИМОВА
Йыьылмаьа верилмишдир: 28.06.2011.
Чапа имзаланмышдыр: 12.07.2011.
Няшрин юлчцсц
:
57х82 1/16.
Физики чап вяряги: 8,75.
Сифариш: 16.
Сайы: 500 ядяд.
Мцгавиля гиймяти иля.
Bak
ı
, Az1122,
Zərdabi
pr. 78
Т
el: (+994 12) 433 86 01
Mob.: (+994 50) 230 99 20, (+994 70) 290 15 05
Е
-
poçtu
: mhs.poligraf@gmail.com
Dostları ilə paylaş: |