24
Bədənimdə bütün maddələr adrenalinə çevril-
mişdi ki… aha, budur, avtobuslar! Şükür sənin bö-
yüklüyünə, Allahım! Sənə inanmayan kafirdi. Artıq
yola çatmağıma üç-beş ağac qalıb…
İnsanlar gülür, danışır. Həyat, doğrudan da, gö-
zəldi. Ölmədim. “Salam, ata, ana, hələ dünyaya gəl-
məyən körpəm!” Elə bu vaxt saqqallı, uzun saçı ar-
xadan “at quyruğu” yığılmış, qulağı sırğalı biri ya-
nımdan keçib meşəyə doğru getdi. “Ey, tuda nelzya,
tam minı!!!” dedim. “Seryozna?” “Tı ne çital, çto
zdes milyon min zakapali?” – boğazımın quruduğu-
nu, dilimin damağıma yapışdığını indi hiss elədim.
Onun meşəyə niyə getdiyini öz təcrübəmdən bilir-
dim. Vacib məsələ idi, amma getmədi, qayıdıb avto-
busa mindi, dözüb oturdu.
Səhəri gün konfransda bildim ki, bu sırğalı kişi
erməni hüquq müdafiəçisi Mikael Danielyan imiş.
Bax, mən bir ermənini beləcə “xilas” etdim. Xilas et-
məyinə dəyərmiş, çünki onu uzun illər öz ölkəsində
döyüb təqib edirlər, həm də “Mı zaxvatili ix zemlyu”
dediyinə görə.
***
Belə baxıram, deyəsən, dövran yenə tərsinə fır-
lanmağa başlayır. Daha erməni öldürmək yox, ermə-
ni xilas etmək gündəmi tutacaq. Kampaniyaçılıqda
isə bizə çatan olmaz. Hələ 2007-ci ilin fevralında
“Susmaq hüququ” adlı məqaləmdə yazmışdım ki, sa-
bah Qarabağ məsələsinin kompromis yolla həlli
25
“məsləhət” bilinsə, kamera qarşısında növbəyə dü-
zülmək uğrunda daxili savaş başlayacaq. Deyəsən,
mənim bu lənətə gəlmiş gümanım doğrula bilər, axı!
Xilaskar olmaq savab işdir, düşməni də xilas et-
mək olar. Amma mən birinci Qarabağın xilaskarı ol-
maq istəyirəm. Bəlkə də, Allah Bosniya meşələrində-
ki dualarımı eşidib məni Qarabağ meşələri üçün sağ
saxlayıb. Allah böyük və ədalətlidir!
… Qulağımı isə hələ partlayacaq minaların, istər
torpaqaltı, istər sətiraltı serenadası deşir.
Gəlin tutun qulaqlarımı…
15 iyul 2009
26
Qəmli gözlərin süitasi
Analar inciməsin, məncə, oğul nigarançılığı çəkən
qəmli ata gözlərindən təsirli heç nə yoxdu bu dünyada.
Belə bir kədər yüklü GÖZLƏRlə rastlaşdım o gün...
***
“Mən həmişə ağdərililərin də, qaradərililərin də
zorakı hökmranlığına qarşı mübarizə aparmışam. Bü-
tün insanların birlikdə, harmoniyada yaşayacaqları və
bərabər imkanlara malik olacaqları demokratik, azad
bir cəmiyyətin qurulması xəyalları ilə yaşamışam. Bu
xəyalları gerçəkləşdirmək həyatımın mənasını təşkil
edir. Və əgər lazım gələrsə, onlar uğrunda ölməyə
belə hazıram”.
Böyük azadlıq carçısı Nelson Mandelanın sözləri-
di. Bu sözlərin arxasında 29 illik həbsxana həyatı, bu
həyatın içində dəmir insan iradəsi, bu iradənin qarşısın-
da məqsədyönlü uzun mübarizə yolu və bu mübarizə-
nin sonunda azad ölkənin məğrur prezidenti dayanır.
CAR-ın prezidenti kimi Mandela, andını bu söz-
lərlə bitirir: “Bu gözəl ölkə bir də heç zaman, heç
vaxt insanların bir-birinə işgəncə verdiyi, bütün dün-
yada nifrətlə anılan bir yer olmayacaq.”
***
... 2004-cü ilin fevralında Bakının soyuq qışın-
dan ayrılıb dünyanın o başına – isti Afrikanın yayına
27
gedirdim. Demokratiya Uğrunda Dünya Hərəkatı
dünyanın dörd bir tərəfindən yüzlərlə demokratiya
fəalını Cənubi Afrika Respublikasının Durban şəhə-
rində keçirilən Üçüncü Assambleyasına toplamışdı.
Başqa bir dünyaya düşmüşdüm: ekvatorun o üzü, xəri-
tənin dibi, fərqli adamlar, ağaclar və dalğalar ölkəsi.
Səfər hazırlığı günlərində az-çox məlumat topla-
mışdım bu ölkə barədə. Onun xalqları, xüsusilə zu-
lusların məşəqqətli taleyi, tarixin ən üzüqara rejimlə-
rindən olan aparteid və onun onilliklər boyu yerli
xalqları ölkənin yalnız 12 faiz ərazisini təşkil edən
xüsusi rezervasiyalarda (Şimali Amerikada, Cənubi
Afrikada və Avstraliyada imperialistlərin yerli tayfa-
ları zorla yerləşdirdikləri pis yerlər – lüğətdən götür-
müşəm) yaşamağa məhkum edən seqreqasiya (zənci-
lərin ağlarla bir evdə, hətta şəhərin bir hissəsində ya-
şamalarına, ağların olduğu yerə gəlmələrinə icazə ve-
rilməməsindən və s. ibarət irqçilik siyasəti – bu da
lüğətdəndi) siyasəti və başqa səthi bilgilərim vardı.
Bu ölkədə hər üç nəfərdən birinin “SPİD” olma-
sından da xəbərdar idim. Qarşılaşdığım hər üç adam-
dan birinin QİÇS daşıyıcısı olduğunu təsəvvür edən-
də indi də qarışıq hislər bürüyür canımı. Hər halda
vərdiş etmədiyim mənzərəydi.
Elə ilk gündən tədbir iştirakçıları şəhərə tək çıx-
mamaq, qiymətli əşyaları, hətta hotel otaqlarındakı
seyflərdə saxlamamaq və s. barədə zəruri xəbərdarlıq
almışdılar. Deyilənləri ciddiyə almayanlar şə hərdən
ya telefonsuz, ya da fotoaparatsız, gah gözünün altı
28
“bandajlı”, gah da ayağını çəkə-çəkə, biri pencəksiz,
digəri papaqsız qayıdırdı.
Bəli, bura demokratiyanın yenicə qurulmağa baş-
ladığı “hirsli” qara insanlar ölkəsiydi. Mən heç vaxt bu
qədər aqressiv insanı belə cəm görməmişdim. Onlar
onilliklərin, yüzilliklərin acısını, ağrısını, hirsini ağlar-
dan belə çıxarırdılar. CAR küçə cinayətlərinin sayına
görə dünyada liderdi. Mənə inanmayanlar gələn yay
futbol üzrə dünya çempionatını gözləsin...
***
– Gedək çimək! Şıxov plyajı deyil e, Hind okea-
nıdı, dalğaların hündürlüyünə bax! – deyəndə onun
GÖZLƏRİ atəş saçırdı.
– Sabah çimərik, gəl gedək şəhəri gəzək, – dedim.
– Nu, ladno, poydyom, ne boişsya?
Cavaba ehtiyac qalmadı, piyada düşdük şəhərin
canına. Yaşıllığı bol, küçələri təmiz, binaları gözəl,
dükanları dolu, insanları sərbəst – kişiləri arxayın,
qadınları mehriban.
“Bəs deyirlər, burda adamı soyurlar?” Həmsöh-
bətimin informasiya ilə zəngin, hərdən fəlsəfi, hərdən
də məzəli söhbətinə qulaq kəsilərək Durbanın dərin-
liklərinə necə gəldiyimdən xəbər tutmadım. Çox-
mərtəbəli evlərin sıralandığı uzun küçə ilə gedirdik.
Sanki epidemiya səbəbindən boşaldılıbmış kimi bu
böyüklükdə küçədə ins-cins yox idi. Avtobus daya-
nacağının yaxınlığında meyvə-tərəvəz satan kök qa-
dından savayı.
– Manqo alım, yeyək?
Dostları ilə paylaş: |