29
– Pis olmaz, – dedim.
Dostum “Təzə bazar”da armudun qiymətini soruş-
urmuş kimi barmağını manqoya uzadıb qara, yekəpər
qadına müraciət elədi, təbii ki, bakılı ləhcəsiylə:
– How much this one?
İlahi, bu nə səs idi çıxdı qadından!.. Sifətindən
bədheybətlik yağan satıcı bizə baxıb xortdan görürmüş
kimi başını tutub qaçdı. Meyvə arabasını da qoyub, çox
güman ki, bizi Afrika cəngəlliklərindəki ləhcələrin bi-
riylə söyə-söyə binanın tinində qeyb oldu. Küçənin va-
himəli sükutu çox çəkmədi. Binaların arasından qara-
qura uşaqlar ikibir, üçbir çıxıb bizə doğru gəlməyə baş-
ladılar. Hər şey aydındı, pis yerdə axşamladıq…
– Belə yerdə bilirsən Koroğlu nə deyib? – silah-
daşım dilləndi.
– Deyirsən, qaçaq? Bu uşaqlarla ayaqlaşa bilmə-
rik. Ağsaqqalsan da, dur qabağa.
– Pulun hamısını götürmüsən özünlə? Qorxma,
mən onlarla danışaram.
– Sən danışarsan ey, onlar danışmayacaq. Dö-
yüb, biabır edəcəklər bizi.
Bütün pis variantları gözümüzün qabağına gəti-
rib artıq iyirmi nəfərə çatmış dəstənin qabağına rus
tanklarının qarşısına çıxırmış kimi çıxdıq. Qərara
gəldim ki, döyüşsüz təslim olum, nə istəyirlərsə ve-
rim, təki hotelə sifəti “bandajlı” qayıtmayım. Alın-
masa, gərək sifətimi qoruyam, başqa yerə nə qədər
istəyirlər, döşəsinlər, daha öldürməyəcəklər ki.
Yəqin, dostumun da qərarı beləymiş. Amma
ümid üzülməz, elə “soyulmağa” hazırlaşırdıq ki, tin-
30
dən uzun bir avtobus burulub dayanacaqda saxladı.
İnanmaram ki, qədim Yunanıstanın olimpiya qaça-
ğanları bizimlə ayaqlaşa bilərdilər...
Bir neçə dəqiqədən sonra avtobus sürücüsünün
atasına rəhmət diləyirdik.
GÖZLƏR sevincdən çiçəkləmişdilər.
– Belə bir quldurxanada Mandela, Qandi kimi
humanistlər necə yetişib?
Ağsaqqal demokrat dostum mənim bu ritorik
sualıma yolboyu çox maraqlı cavablar verdi. O,
insanların əsrlərlə apardığı azadlıq mücadiləsi, əzilən
xalqlar, onların liderləri, demokratiya, liberalizm və
onun tarixi, ümumiyyətlə, bəşəriyyətin inkişafında
əsl demokrat şəxsiyyətlərin rolunu özünəməxsus jest-
lərlə ərz eləyirdi.
Hotelə çatanda zarafatından da qalmadı:
– Sən bildin də o arvad bizi görən kimi niyə qaçdı?
– Yoox, niyə qaçdı ki?..
– Sifətimizə baxan kimi bilmişdi ki, Azərbay-
candan gəlmişik, – GÖZLƏR şeytanvari gülürdü.
Növbəti günün axşamı dostumdan daha orijinal
təklif gəldi. Yerli xuliqanlara və dünənki qara uşaqla-
ra etiraz əlaməti olaraq kazinoya, özü də piyada get-
məyə qərar verdik. Hoteldə hamı yaxınlıqdakı kazi-
nonun əzəmətindən danışırdı. Biz də gedib baxmağı,
hələ bir şansımızı sınamağı da düşünürdük.
Bu dəfə, həqiqətən, qorxmurduq, çox da qaranlıq
düşmüşdü. Yaxın deyilən yol bir kilometrdən çox
uzandı. Və biz dostumun “demokratiyanın uzun və
məşəqqətli yollarına” bənzətdiyi məsafəni qəhrəman-
31
casına qət etdik. “Şəhər uşağı” olmasına rəğmən yol
yoldaşım qətiyyən qorxaq deyilmiş.
Kazino deyilən yer bizim Əl Oyunları Sarayımız
boyda iki ayrı nəhəng zaldan ibarət idi. Birində siqa-
ret çəkənlər, digərində çəkməyənlər şanslarını yoxla-
yırdılar. Sözləşdik ki, adama maksimum 50–60 dol-
larlıq (udsaq da, uduzsaq da, olanı budu) jeton alıb
bəxtimizi sınayaq.
Kazinodaşım “ruletkanı” seçdi.
– Buna böyük pul lazımdı, tez uduzub çıxacaq-
san, – deyib oyun avtomatları olan cərgəyə keçdim.
Bəxtim gətirirdi. Kazinodaşım isə ayrılmağı-
mızdan 15 dəqiqə keçməmiş qayıtdı. Uduzmuşdu.
– Hakimiyyəti də belə tez uduzdunuz ey! –
yerində, amma amansız və çox pis zarafat elədim.
– Neyləyək, ay brat, belə oldu də, – əlini yellədi.
Özünü laqeyd aparmağa çalışdı, amma GÖZ-
LƏRindəki pərtlik gözümü deşirdi. Avtomatdan tö-
külən jetonların səsindən xüsusi zövq ala-ala udluq
pula aldığım “Amstel”dən içir, “Marlboro”dan dərin
qullab vururdum.
– “Udmusan, dur, sonra uduzacaqsan”, – qulağı-
ma çox məxfi bir söz deyirmiş kimi pıçıldadı, sonra
əllərinin ikisini də cinsinin ciblərinə dürtüb, çiyinlə-
rini çəkə-çəkə oyun avtomatları arasında gözdən itdi.
Bir xeyli sonra qayıdanda mənim tamam “müflis” ol-
duğumu görüb acı-acı güldü:
– Dedim axı, uzatma! – Məndən fərqli olaraq
amansız və pis zarafat eləmədi.
32
***
1996-cı il idi. “İnam” Plüralizm Mərkəzi fəaliy-
yətinə təzə-təzə güc verirdi, çoxsaylı layihələr, təd-
birlər, səfərlər...
Bir gün məni heyrətləndirəcək dərəcədə çox tele-
fon pulu gəldi, gözüm kəlləmə çıxmışdı. Dollar hesa-
bıyla 80 dollaracan pul idi. Ola bilməz axı! Bizim
aylıq telefon xərcimiz 20–25 dollar civarında olurdu.
Getdim ATS-ə yoxlatdırdım, mənə danışdığımız
telefonların nömrələri olan siyahı verdilər. ABŞ-ın
hansı şəhəriyləsə 56 dollarlıq danışılıb. Mümkün de-
yil! İşdəkiləri, ofisə gedib-gələnləri bir-birinə vur-
dum. Heç kim boynuna almadı.
“Aztelekom”, Rabitə Nazirliyi, çoxsaylı məmurlar
ordusu ilə günlərlə çənə vurdum. Komissiya göndər-
dilər, gəlib kabelləri yoxladı. Kimin əməli olduğunu
ayırd edə bilmədilər. Qonşuların bizim kabelə qoşulub
istifadə etmə ehtimalını da nəzərdən keçirdilər.
Heç nəyə yaramayıb çıxıb getdilər. Mənim məh-
kəməylə hədələrimin də xeyri olmadı. Qışqırıb-bağı-
rıb sakitləşdim və gedib pulu ödədim. Əvvəldən də
zəhləm gedən qonşuya daha heç salam da vermirdim.
Şübhələnməyə ondan yaxşı obyekt yox idi.
Baiskarı iki aydan sonra tapdım. Nyu-Yorkdan,
Kolumbiya Universitetindən bildiriş gəlmişdi. Mister
Hikmət Hacızadə bu universitetdə insan hüquqları və
din mövzusunda tədqiqat aparacaqmış.
– Tapdım! – ofisdəkilərə sanki çoxdan gözlədi-
yim şad xəbəri deyirdim. Əlbəttə, onun 11 səhifəlik
Dostları ilə paylaş: |