33
anketini Nyu-Yorka faksla göndərmişdik, özü də çat-
dığına əmin olmaq üçün bir neçə dəfə.
Bilmirdim sevinim, ya pərt olum – iki hissin arasın-
da qalmışdım. Hər halda növbəti gündən əvvəldən də
xoşum gəlməyən qonşuma salam verməyə başladım.
Nyu-Yorka gedən dostum isə yerə-göyə sığmır-
dı, GÖZLƏRİNDƏ sevinc Luis Armstronqun “What
a Wonderful World” mahnısını oxuyurdu.
***
Analar inciməsin, məncə, oğul nigarançılığı çə-
kən qəmli ata gözlərindən təsirli heç nə yoxdu bu
dünyada. Mən belə bir qəm yüklü GÖZLƏRlə rast-
laşdım o gün...
Məhkəmənin qarşısında səkidə oturub siqaretin
acısını sümürürdü ciyərinə. Kədər GÖZLƏRinin ən
dərin və hündür yerində bardaş qurub uzun müddətə
gələn çağırılmayan qonaq kimi ərklə oturmuşdu. Bir
anda bu GÖZLƏRin Durbanda bərq vurmasını, Nyu-
York ərəfəsində çiçəkləməsini xatırladım və beləcə
bu yazı əmələ gəldi.
Hamı kimi o da məhkəmənin qərarını gözləyirdi.
Oğlu da özü kimi uzun, çox uzun yolun yolçusuy-
muş. Bu yolun məhkəmə aşırımını keçirmiş o gün...
Eh, yoluna hələ nə qədər dağ, çay, dərə çıxacaq,
neçə qaçaq-quldur, qurd-canavar görəcəksən...
Cəmi bir neçə həftə əvvəl FACE klubda bir qrup
gənclə son illər ən çox sevdiyim filmə – almanların
çəkdiyi “Başqaların həyatı“na (“The life of others”)
baxırdım. Rəşad Şirinov çağırmışdı. Emin Milliylə də o
34
tanış elədi məni. Yəqin, Adnan da oradaydı, bilmədim.
Mən bu filmə yox (onu dəfələrlə görmüşdüm), filmə
gəncliyimizin reaksiyasına baxmağa getmişdim. Onlar
da filmin qəhrəmanı kimi başqalarının həyatına biganə-
yə oxşamırdılar. Sevinmişdim, kommunist xofundan
uzaq, sərbəst gəncliyimiz var deyə...
Əlbəttə, zaman bütün bağlı qapıları açır, məhbus-
lar da beləcə azadlığa çıxır. Mustafa Cəmilov 17 il
məhbəs həyatından sonra Krım tatarlarının lideri kimi
Ukrayna Radasında oturmadımı, Mandela 29 illik
zindan yolu keçib prezident kürsüsünə qalxmadımı?!
Bu, uzun, çox uzun yolu oğluna sən tanıtmadınmı?
... Elə bu sözləri də sən yazmamışdınmı 10 il
əvvəl: “Taleyini öz əlinə almaq, öz həyatında kəskin
dönüş yaratmaq keçmiş sovet adamı üçün böyük sar-
sıntı, postsovet Azərbaycanında həyata qədəm qoy-
muş gənc üçünsə adi bir hərəkətdir”.
Oğlun azad olacaq, əlbəttə. Onda GÖZLƏRində ən
hündür yerdə bardaş qurub oturan Kədərin gözləri Se-
vincin al şəfəqlərindən kor olacaq və Durbanda bizi gö-
rüb qorxan satıcı qadın kimi başını tutub qaçacaq.
... Bax onda, GÖZLƏRin bir də çiçəkləyəndə
“İnam”ın 56 dollarını qaytararsan, faksımız xarab olub.
19 iyul 2009
35
Açılmayan süfrənin qonağı
Əsgəran-Xocalı yolundan sağa, Şimal-Qərbə üz
tutub Kolatağ, Dovşanlı kəndlərinin yaxınlığından
ötüb, Saraysuyu və Xaçın çaylarını keçib Vəngdə
Gəncəsər alban kilsəsinə baş çəkməyi Dağlıq Qara-
bağa gedən çexiyalı jurnalist dostuma tövsiyə edəndə
onun bu çətin yolu qət edəcəyinə və hətta “Boz
dağlar qurtaran yer” adlı məqalə yazıb, fotolar çəkib
göndərəcəyinə inamım az idi.
Çex dissidenti, məşhur “Xartiya 77” hərəkatının
fəalı, keçmiş siyasi məhbus, Vaslav Havel hökuməti-
nin ilk daxili işlər komendantı, jurnalist, tərcüməçi
və nəhayət beş uşaq anası Petruşka Şustrova bu ya-
xınlarda – Türkiyə, Ermənistan, Azərbaycan münasi-
bətlərində yeniliklər dolu indiki gərgin bir vaxtda –
Dağlıq Qarabağa səfər etdi. Azərbaycanın qalan his-
səsində olmuşdu, Qarabağı da gördü, Ermənistana da
baş çəkdi. Çox yerləri gəzdi, çox adamlarla görüşdü,
çox süfrələrin qonağı oldu.
Elə bu yazı da məhz “Qarabağ”, “süfrə”, “bələ-
diyyə seçkisi” kimi beynimdə əks-səda yaradan söz-
lərin konqlomerat birləşməsindən yarandı (konqlo-
merat - müxtəlif şeylərin və hissələrin nizamsız yığı-
nı, birləşməsi deməkdi. Mənim bu sözün taqqıltısın-
dan xoşum gəlir).
Sərkisyan üçün açılan şahanə süfrəyə qoyulan
Gül qoxulu yeməklər “süfrə”ni bir mövzu kimi nə
qədər maraqlı eləsə də, 10 il əvvəl ilk bələdiyyə seç-
36
kimizi müşahidə edən xanım Şustrovaya seçki mən-
təqəsində açılan möhtəşəm süfrəni qətiyyən boyatlaş-
dırmadı mənim üçün. Günümüzün mövzu süfrəsində
“Qarabağ” nə qədər qaynar olsa və məşhur reklam-
dakı kimi “cənnət həzz etsə” də, “bələdiyyə seçkisi”
o qədər soyuq və dadsızdı.
***
Vəngdən üzüaşağı Kolatağadək (biz ona Koladayı
deyirdik) uzanan yaşıl meşənin Damğanlı kəndilə
Turşsu bulağı arasındakı yolun üstündə böyüklərimi-
zin qurduğu çadır alaçıqların əl içi kimi göründüyü
yerində “qala” quranda uzaq 1975-ci ilin qızmar iyul
ayı idi. Biz – bir dəstə uşaq ulu babalarımızın da yay-
lamağa gəldiyi Koladayı meşələrində ən “strateji” ye-
rin kol-kosunu təmizləyib, torpağından “qala” düzəl-
dəndə, ağac budaqlarından cürbəcür silahlar qayıran-
da, çəpər çəkib “hərbi” düşərgə salanda, bir gün üzü-
yoxuşa – Gəncəsər kilsəsinə, o biri gün üzüyenişə –
nənəmizin alaçığına ərzaq dalınca gizli “hərbi yürüş-
lər” edəndə hələ heç “Rembo” filmi çəkilməmişdi.
“Fateh” süfrəsi
Kilsəni bir həmləylə “alırdıq”, amma “saxlaya”
bilmirdik. Çünki onun ən hündür yerinə, vaxtilə zən-
gi sallanan, bizi görüb perikən yüzlərlə göyərçinin
yuva qurduğu hissəsinə çıxmaq mümkün olmurdu.
Dostları ilə paylaş: |