Вагиф
Султанлы. Щечлик вадиси
21
Neçə gündən bəri kəfən içərisində uzandığı qəbrin bür-
küsündən sonra isti yay gecəsi belə ona soyuq gəlirdi. Səhərə
yaxın olduğundan əsməyə başlayan xəfif mehdən üşüyürdü.
Kəfəni çiyninə atdı ki, bir qədər canı qızsın.
Bütün bu əhvalatlardan sonra da hər şey ona yuxu kimi
gəlirdi. Elə bil hələ yuxudan ayılmamışdı, haçansa ayılacaqdı və
keçirdiyi bu qara-qorxular gülməli görünəcəkdi özünə.
Qəbiristanlığa qeyri-adi bir səssizlik çökmüşdü. Bayaq
qışqıra-qışqıra kəndə sarı qaçıb gedən o iki nəfərin səsi hələ də
qulaqlarından getməmişdi. Uzaqdan, kəndin içərilərindən arabir
itlərin hürüşmə səsləri gəlirdi.
Başdaşıları ayın solğun işığında qaralırdılar. Özgə vaxtlar
gecənin bu vədəsi qəbiristanlığın yanından keçməyə ürək elə-
məzdi, ancaq indi səssiz-səmirsiz torpaq topası üstündə otur-
muşdu və özünü, taleyini düşünürdü. Bilirdi ki, nə vaxtsa yenə
bu yurda gələcək, bu torpağa qovuşacaq.
Cavanlıqda gözəl bir qaraçı qızı falına baxarkən iki dəfə
öləcəyini söyləmişdi. O zaman iki dəfə ölməyin nə olduğunun
fərqinə varmadığından cır-cındır içərisində işıq saçan qaraçı gö-
zəlinin sözlərinə məhəl qoymamışdı. İndi illərin uzaqlığından
birdən-birə hardansa qaraçı qızının sözlərini xatırladı.
«İndi evdə neyləyirlər görəsən? Bayaq o iki nəfərin
söhbətinə görə basdırıldığı vaxtdan yeddi gün keçir, yəqin ki,
sabah yeddisini verəcəklər. İndi güman ki, səhərin bütün hazır-
lıq işlərini görüblər. Arvadını yaxşı tanıyır, bu günün işini qə-
tiyyən səhərə qoyan deyil, mini min söz desə də fərqi yoxdu, öz
bildiyi ilə gedəcək. Sabah yəqin ki, həyət qohum-qonşuyla dolu
olacaq. Zarafat deyil, qırx yeddi yaş nə ömürdü ki... İndi hamı
arvadına vaxtsız dul qaldığı üçün təsəlli verir. Görəsən, uşaqlar
neyləyir, atalarının ölümüylə barışa bilirlərmi? İllah da bala-
cası? Onu elə istəyirdi ki, axşamlar işdən qayıdanda uşaq az
qalırdı sevincindən dəli ola. Çox güman ki, anası onun öl-
düyünü uşaqdan gizli saxlayır. Hələ balacadı, ağlı kəsmir,
birtəhər aldatmaq olar. Yəqin qızcığaz axşamlar, onun işdən
qayıdan vaxtı kürrük eləyir. Görən anası onu necə ovundurur?..
İ
ndi neyləsin? Gecənin bu vaxtı gedib evinin qapısını döysə,
inanarlarmı dirilib gəlməyinə? Deməzlərmi bu vədə torpağın
Вагиф
Султанлы. Щечлик вадиси
22
altından nə təhər çıxıb gəlmisən bura? Ancaq başqa çıxış yolu
da yoxdu, indi getməsə, günün günorta çağı çıl-çılpaq necə qa-
yıda bilər? Hər halda evə dönmək üçün kəndin yatmış vaxtı da-
ha münasib olar...».
Düşüncələr birdən-birə onu elə qoynuna aldı ki, hər şeyi
unutdu. İndi gecənin bir aləmi, bir vaxt uzaq səfərlərdən qa-
yıtdığı kimi gözlənilmədən qapını döyüb evə girəcək. Uşaqlar
atalarının gəlişinə yuxudan oyanacaqlar, sevindiklərindən uç-
mağa qanadları olmayacaq.
Ay qəfildən buludların arxasında gizləndi. Qəbiristanlığa
qatı qaranlıq çökdü, bir andaca hər şey bu qatı qaranlığa qarışıb
yox oldu. Bu qəfil qaranlıqdan sümükləri səksəndi, yerin
altında, qəbirdə keçirdiyi o dəhşətli günlərin mənzərəsi bir an-
daca gözləri önündən keçib getdi. Ay buludların arxasından çı-
xıb ətrafı işıqlandırana kimi özünə gəlmədi.
Kəfənin bir ucunu çiyninə atdı, o biri ucunu belinə do-
ladı. Ay işığında vahimə tökülən boş qəbrə son dəfə nəzər sa-
laraq kəndə sarı yönəldi.
Qəbiristanlığı tamam qazıb tökmüşdülər, qəbirlərin yerin-
dən qara-qara çuxurlar baxırdı. Ha fikirləşirdisə, bu qəbirlərdən
nə üçün meyitlərin, sür-sümüklərin qazılıb çıxarıldığını anlaya
bilmirdi. Qəbir çuxurlarına yıxılmamaq üçün addımlarını ehti-
yatla atırdı.
Qəbiristanlığı keçib kəndə aparan yola çıxdı. Yol ağap-
paq ağırırdı. Bir həftə bundan qabaq tabutda, adamların çiy-
nində bu yolu gəlmişdi, ancaq o zaman necə gəlməyindən xə-
bəri olmamışdı. İndi ağappaq ağaran yolla yeridikcə qəbiris-
tanlığa gələn insan dəstəsi və bu dəstənin başı üzərindəki ta-
but gözləri önündə canlanırdı.
Kəndin işıqları sayrışırdı. Bayaq qışqıra-qışqıra kəndə sa-
rı yüyürən o iki nəfərin səsinə qalxan itlərin hürüşməsi hələ də
kəsməmişdi. Bu səs ona ürək-dirək verirdi.
Budur, gəlib kəndə girən yolların ayrıcında dayanır. Bu
yolların ikisi kəndin içinə aparır, biri isə çayın yaxasıyla onun
evinə gedir. Xoşbəxtlikdən evi kəndin ətəyindədi, itləri yuxudan
eləməyəcək.
Вагиф
Султанлы. Щечлик вадиси
23
Çayın suyu tamam çəkilib; yayda az-az hallarda su
olur burda. Ancaq qurbağaların səsi gəlir, hardasa çayın yata-
ğ
ındakı gölməçələrdə gecənin sərinliyindən, kimsəsizliyin-
dən həzz ala-ala
oxuyurlar. Gecənin səssizliyində bu səs ona
o qədər doğma gəlir ki, sanki neçə illərin ayrılığından sonra
ilk dəfə bu səsi eşidir.
Tini burulan kimi evinin yerləşdiyi səmtə baxdı. Gündüz
olsaydı, evin damı apaydın görünərdi, ancaq indi ağacların ara-
sından evin kirəmidli damını seçmək çətin idi. Təkcə yeridikcə
ağacların arasından süzülüb gələn şüalardan bildi ki, eyvanın
işığı yanır, arvadı həmişəki kimi işığı bilərəkdən söndürməyib.
Yavaş-yavaş evə yaxınlaşır. Bir azdan küçənin başına
çatanda həyət qapısı aydın görünəcək.
Evə yaxınlaşdıqca özü də bilmədən ürəyi titrəyir. İndi-
yənəcən keçirmədiyi qəribə hisslər varlığını bürüyür. Get-gedə
vücuduna dolmağa başlayan qorxu hissi onu əvvəlki kimi yeri-
məyə qoymur, saxlayıb düşünməyə, hərəkətlərini ölçüb biçmə-
yə vadar eləyir.
Darvazaya çatıb dayandı. Kənardan baxanda küçədə, hə-
yət qapısında, qapının taxtaları arasından həyətin görünən ye-
rində heç bir dəyişiklik gözə dəymirdi. Elə bil bu evdə, bu
həyətdə adam ölməmişdi, yas düşməmişdi, hər şey necə qoyub
getmişdisə, eləcə qalırdı.
Eyvanın zəif işığı həyətin gündoğana baxan tərəfini
işıqlandırır, sütunların və evin qənşərindəki əbrişim ağacla-
rının kölgəsi həyət qapısınacan uzanırdı.
Qapını yavaşca itələdi. Açılmadı, hiss elədi ki, cəftəni
vurmaqdan əlavə arxasına dəmir ling söykəyiblər. Qapının cəf-
təsini bayırdan açmaq üçün barmağın zorla yerləşə biləcəyi ba-
laca deşik vardı. Barmağını salıb yavaşca cəftəni itələdi. Cəftə
açıldı. Sonra səssizcə qapını itələdi. Ancaq qapının arxasına
söykənmiş dəmir ling onu açılmağa qoymurdu. Çiynini qapıya
söykəyib var gücüylə itələdi. Qapı bir qədər aralandı və birtəhər
özünü içəri saldı.
Həyətdə elə sakitlik idi ki, ürəyinin döyüntüsü eşidilirdi.
Evin pəncərələrindən qaranlıq tökülürdü. Ayaqlarının ucunda
Dostları ilə paylaş: |