Varliğimiz

 

89 

 

 

 

 

PROF. DR. CEVAT HEYƏTĠN  

YAZDIQLARINDAN 

 

(Əsərlərindən və müsahibələrindən örnəklər) 

 

"Bu əsəri illər boyunca  milli  giley  altında  yaĢayan və 

əksəriyyət  olduğu  halda  əqliyyət  (kiçik-red)  haqqlarından 

da  məhrum  qalan  xalqıma  və  xalqımın  böyük  Ģairi  Sə-

həndin əziz xatirəsinə ürək dolusu kədər və sevgi ilə təq-

dim edirəm." 

"Qorxuram gənc nəsil bu böyük iddianın, dərin məna-

sını  kifayət  qədər  anlamasın.  DüĢmənlərimiz,  uzun  za-

manlar bizim Ģəxsiyyətimizi müəyyən edən ən kiçik dəlili 

belə  silmək,  ortadan  qaldırmaq  və  bu  da  mümkün  olma-

yınca  təbir  və  təfsir  yoluyla  ən  zəif  rəvayətə  söy-

kən/dözərək  ən  açıq  dəlilləri  etibarsız  edib  unutdurmaq 

istədiklər.  Bu  iĢdə  bilərək  və  xəritə  üzərində  xəyanət 

edənlər  olduğu  kimi  hakim  ətrafın  ümumi  atmosferinə 

uyğun gələrək də o yolu gedənlər çox oldu. 

Bu düĢmənlərin və düĢmənlərin dostlarının təbiidir ki 

ən  baĢ  hədəfləri  dilimik  idi.  Əlbəttə  ki  dili  inkar  edə 

bilsələr, ədəbiyyatımız və onun tarixi də özbaĢına ortadan 

qalxar. 

Dediyimiz  kimi  ən  baĢ  hədəfləri  dilimiz  idi.  Ona  bir 

neçə  istiqamətdən  hücuma  keçdilər.  Ən  baĢda  Azər-

baycanlı ziyalıların Fars dili və mədəniyyətinə bəslədikləri 

səmimi  və  dərin  maraq/əlaqəni  istismar  etdilər.  Pis  isti-

qamətdə istifadə etdilər. Bu maraq/əlaqəni istismar edərək 

---

 

90 

öz  ana  dillərinə  qarĢı  soyuqluq  meydana  gətirmək  istə-

dilər. 

Ana  dildə  təhsil  və  təhsil  mümkün  olmayınca  və  dil 

yalnız  gündəlik,  səthi  münasibətlərə  hasredilince,  sözlər 

unudular,  xəzinəsi  tükənər,  dil  yoxsullaĢar.  Bu  vəziyyət 

sonradan  ziyalıların  baĢına  kakınç  olar.  Hiyləgərcə  edil-

diyi üçün bu çirkin və alçaq təbliğə inanılar. 

... 

Təhqir  hissi  ilə  özünü  və  dilini  inkar  etməyə  baĢlar. 

UĢaqlarına  köhnədən  bəri  qoyduqları  gözəl  adlar  yerinə 

Azərbaycan  Türkünün  ağızında  doğru  tələffüz  edilə 

bilməyən Fars və Avropa adları qoyarlar. UĢaqları ilə ana 

dillərində danıĢmazlar. Sonunda 'iki məscid arasında minə 

bilməz' vəziyyətinə düĢərlər. Yəni Ģəxsiyyətsiz, Ģəxsiyyət-

siz, 'haymatlos' olarlar. 

Bu  cinayəti  doğru  göstərmək  üçün  Ġranlılıqla  Farslığı 

sinonim  göstərmək  xəyanətinə  qədər  gedildi.  Halbuki, 

Ġranlılıq  bu  məmləkətdə  yaĢayan  bütün  xalqların  Ģanlı  və 

ortaq  sifətidir.  Azərbaycan  Türkü  özünə  xas  dili  və 

mədəniyyəti  ilə  və  daha  baĢqa  imtiyazları  ilə,  Ġranlılıqda 

Farslardan  bir  milim  belə  geridə  deyil.  Biz  bunu  sözlə, 

sözü güzafla yox, hərəkəti olaraq tərtəmiz qanımız, saysız 

qəhrəman  və  Ģəhidlərimiz,  uzaqlara  getməyə  ehtiyac 

yoxdur, Settar Xanlarımız və Hiyabanilerimiz ilə minlərlə 

dəfə isbat etmiĢik. 

Nə isə bu Ģərtlərdə həyasızca, ədəbsizcə və utanmadan 

Ġranlılığı  Farslığın  təkəlində  tutmaq,  baĢqa  xalqları  Fars-

lılaĢdırmaq,  assimilyasiya  etmək,  inqilabımıza  qədər  da-

vam  etdi.  Burada  bu  siyasətin  siyasi,  ictimai,  iqtisadi  və 

jeopolitik  yanlarını  bir  tərəfə  buraxaraq  məsələni  dil, 

ədəbiyyat, mədəniyyət cəhətdən araĢdırmağa çalıĢacağıq. 

Ġran  xalqlarının  bu  günə  qədər  doğru  dürüst  bir  tarixi 

daha  yazılmadı.  Tarix  deyə  beyinlərimizə  soxuĢdurulan 

---

 

91 

məlumatlar  Aranı  Ģovinizminin  xidmətində  olan  təbliğ-

lərdən kənara keçməməkdədir. Bu 3 tarixdə xalq kütlələri 

yox,  padĢahlar  nümayiĢi,  keçidi  vardır.  Hətta  bu  rəsmi 

portretlər qalereyasında  Fars olmayan çöhrələr həddindən 

çox  pis  təsvir  edilmiĢdir.  Tahrifatlar  bununla  da  məhdud 

qalmaz.  Fars  olmayan  xalqlar  "düĢmən"  və  ya  "vəhĢi" 

adlandırılar. Köçəri xalq kiçik hesab edilər. Onların mən-

filikləri böyüdülər, ĢiĢirdilər, yaxĢı yanları isə görməməz-

likdən gəlinər. 

Böyük  elm  adamları,  Ģairlər,  mürĢidlər,  bütün  ulu 

simalar haqqında fərqli Ģərhlər edərlər. Bir Ģair Ģeirlərinin 

onlarla  yerində  açıq  olaraq  "Tebrizliyim"  desə  və  Fars-

canın  yanında  Türkcə  gazelleri  mövcud  olsa  yenə  də  bə-

hanə tapıb "Saib Tebrizi" deyil "Saib  Ġsfahani" deyə israr 

edərlər.  Musiqidə  "Bayatı  Türk"ü  "Bayatı  Ġsfahan"a  çe-

virərlər.  Genceli  Nizamını  yenə  sudan  bəhanələr  Qumlu 

göstərməyə çalıĢarlar. 

Onlar bu yolda hər Ģeyi mübah sayarlar." 

 

                             "Azərbaycan Ədəbiyyatı Tarixinə  

Bir Baxış" adlı əsərindən 

 

"...1828-ci ildəki Azərbaycanın tarixi faciəsindən sonra 

bu  xalqı  ayrı-ayrı  soy  və  millətindən  saymaq  ağıl  və 

məntiqdən  uzaq  deyilmi?  Ġranda  Əhməd  Kəsrəvi  və  onu 

izləyənlər  belə  iddia  etmiĢlər  ki,  bütün  tarix  uzunu 

Azərbaycanın sərhədi Araz çayı olmuĢ, Arazın o tayı Aran 

və Albaniya adlanmıĢ, hətta xalqının soyu cənubdan baĢqa 

(yafəsi-türk)  olmuĢ,  guya  Ġran  Azərbaycanın  əhalisi  əs-

lində  fars-tat  olmuĢ  və  ancaq  monqollar  Ġrana  gəlib 

Eixanilər hökumətini qurandan sonra apardıqları türkçülük 

siyasəti  nəticəsində  xaiqın  dilini  türkləĢdirmiĢdir.  Bu 

uydurma  nəzəriyyə  Pəhləvilər  zamanında  təsadüfi  olaraq 

---

 

92 

irəli  sürülməmiĢdir.  Pəhləvi  Ģahları  və  onların  ətrafında 

toplaĢan ifrat  millətçi paniranistlər iranlılığı  farslıqla eyni 

qəbul elədikləri üçün Ġranda fars dilini yaymaqla bərabər, 

baĢqa  dilləri,  xüsusilə  türk  dilini  məhv  etməyi  özlərinə 

siyasi-mədəni  proqram  seçmiĢlər...  57  ilə  bu  siyasəti 

Ġranda həyata keçirə bildiləsələrdə, o taya, yəni əski Ģurəvi 

Azərbaycana əlləri çatmadığı üçün oranı Azərbaycan yox, 

baĢqa  ölkə  (Aran)  saymağı  məsləhət  görmüĢlər.  Fars-

laĢdırma  siyasətini  Ġranda  həyata  keçirə  bildisələr  də,  o 

tayda yaĢayan qardaĢlarımız öz dillərini, mədəniyyətlərini 

rəsmi  Ģəkildə  iĢiədib  inkiĢaf  etdirmiĢlər.  Bu  məsələ 

pəhləvi rejimini gözə batan tikan kimi narahat edirdi‖. 

 

                                                    “Varlıq” jurnalından 

 

Azərbaycan  türkcəsi  türk  dillərinin  içəriçində  ən 

zənginlərindən  biridir  və  Türkiyə  türkcəsi  ilə  qoĢa  gedir. 

Bəzi  sahələrdə  daha  da  zəngindir.  Həm  də  aĢağı-yuxarı, 

ortaq  türkcəyə  daha  yaxındır.  Yalnız  inkiĢaf  baxımından 

Türkiyə  türkcəsindən  sonra  gəlir.  Çünki  Türkiyə  türkcəsi 

600  ildir  rəsmidir.  1299-cu  ildən  bəri,  yəni  Osman  Qazi 

zamanından.  Bizim  dilimiz  daha  gəncdir,  digər  tərəfdən 

Ġranda  da  həmiĢə  qadağan  olunub,  yazı  dilimiz  olmayıb. 

Burada  da  rus  istilasında,  rus  dilinin  istilasında  qalıbdır. 

Onun  üçün  bolluca  rus  sözləri  var.  Əlbəttə,  Türkiyə 

türkcəsi  də  çoxlu  ərəb  və  fars  sözləri  ilə  dolmuĢdur.  XX 

əsrdə  bunu  təmizləməyə  baĢladılar.  Bəzən  də  ifrata 

vardılar.  Biz  ortaq  türkcə  yarada  bilmərik,  bəlkə,  ortaq 

türkcəyə  doğru  getməliyik  ki,  bir-birimizi  baĢa  düĢək. 

Bizim Azərbaycan ədəbi türkcəsi ilə Türkiyə türkcəsi bir-

birini baĢa düĢür. 

---

 

93 

* * * 

–  ġəhriyar  mənim  çox  yaxın  dostum  idi,  onu  Təb-

rizdən  Tehrana  gətirmiĢəm,  gəlib  altı  ay  bizdə  ailəsi  ilə 

qalıb.  Orada  biz  türk  və  fars  dillərində  ikidilli  ədəbi 

məhvil  yaratmıĢıq.  O  bizim  müasir  türk  dünyasının  ən 

böyük Ģairlərindəndir. 

Bir  gün  Ģahın  xanımı  kraliça  Fərəh  köməkçisini  onun 

yanına  göndərmiĢdi.  Kraliça  köməkçisindən  ġəhriyara 

çoxlu  salam  və  belə  bir  sifariĢ  göndərmiĢdi:  «Mən  razı 

deyiləm  ki,  ġəhriyar  ailəsi  ilə  doktor  Cavad  Heyətin 

evində  daimi  qalsın  və  onlara  zəhmət  versin.  Mən 

istəyirəm Ustad icazə versin, ona Tehranda bir ev alım və 

ailəsi ilə o evə köçsün». Ustad ġəhriyarsa bunun əvəzində 

salamını kraliçaya çatdırmağı xahiĢ etdi: «Kraliçaya deyin 

ki,  çox  sağ  olsun.  Mənim  evə  ehtiyacım  yoxdur.  Kraliça 

öz  lütfünü  göstərmək  istəyirsə,  göstəriĢ  versin,  mənim 

«Divan»ım türkcə də basılsın. O kitabın satıĢından özümə 

ev də ala bilərəm». Mən buna Ģahid oldum. 

 

* * * 

ġəhriyar  əvvəllər  farsca  yazırdı.  Onun  türkcə  Ģeir 

yazmasına  anası  səbəb  oldu.  Bir  gün  ġəhriyar  farsca 

yazdığı  bir  Ģeirini  evdə  anasına  oxuyur,  anası  ona  deyir: 

sənin  Ģeirini  mən  anlamıram  niyə  türki  yazmırsan  ki, 

məndə baĢa düĢüm. 

ġəhriyar  öz-özünə  söz  verir  ki,  daha  bundan  sonra 

türkcə  yazacağam.  Elə  həmin  gün  ilk  türkcə  Ģeirini  – 

«Heydərbabaya salam»ı yazmağa baĢlayır. 

Mən  ġəhriyarı  çox  sevərdim.  Onunla  60  il  dost 

olmuĢam. 

---

 

94 

* * * 

Azərbaycan  xalq  musiqisi,  muğamları  ruhumun  qida-

sıdır. Mənim üçün musiqi ana laylasından baĢlayır. Anam 

Məsumə Sultan məni çox sevrədi. Mən də onu. Adı kimi, 

özü  də  məsum  idi.  Ġstər  musiqi,  istər  ədəbiyyat  layla  ilə 

baĢlayır.  Musiqi  və  ədəbiyyat  qulaq  yolu  ilə  eĢidilib 

zehndə yazılar. Daha onun yerini heç nə tuta bilməz, nə də 

poza  bilməz.  Ġnsanın  musiqi  ilə,  Ģer  ilə  nə  qədər  çox 

xatirəsi  varsa,  bir  o  qədər  ona  bağlanar;  bəzən  ağladar, 

bəzən onu fərəhləndirər. Musiqi, ədəbiyyat və xatirə. Üçü 

də əl-ələ verib insanın fikir və düĢüncələrini alt-üst edər. 

 

* * * 

PeĢəm  baxımından  hər  kimsənin  nail  ola  bilməyə-

cəyinə  yetiĢdim.  Ġranda  ilk  açıq  ürək  cərrahi  əməliyyatı 

apardım. Keçən il Ġranda ürək cərrahlığına aid beynəlxalq 

konqres keçirilərkən mən sədrlik edirdim. Məni hər yerdə 

–  uzaq  ölkələrdə  belə  «ürək  cərrahiyyəsinin  pioneri» 

adlandırırlar.  Bu  nailiyyətlərim  həm  səyim,  bacarığım, 

həm  də  Ġran  səhiyyəsinin  yüksək  səviyyəsi  səbəbi  ilə 

olmuĢdu.  Ədəbiyyatımızı  və  dilimizlə  də  bağlı  çəkdiyim 

zəhmətlərin  səmərəsini  görürəm.  Həm  də  razı  deyiləm. 

UĢaqlarımız  gərək  birinci  sinifdən  ana  dilimizdə  təhsilə 

baĢlasın. Məktəblərimizdə fars dili ilə yanaĢı, Azərbaycan 

türkcəsi də öyrənsinlər. Universitetdə artıq bu iĢ baĢlanıb. 

 

* * * 

Qarabağın  azad  olduğu  günü  görməsəm,  həsrətlə 

getmiĢ olaram. Heydər Əliyevlə görüĢümüz zamanı soruĢ-

muĢdum  ondan:  O  günü  görəcəyikmi?  Dedi  görəcəyik, 

görəcəyik. Amma onun o günü görmədən getməsi mənim 

üçün  çox  ağırdı.  Qarabağ  göz  bəbəyimizdi,  göz  giləmdi 

mənim.  Qorxuram  mən  də  görmədən  gedəm.  Qarabağ 

---

 

95 

musiqi  yurdumuzdur.  Üzeyir  bəyi  yetirən  torpaqdı. 

Təbrizdə  də  qarabağlılar  məhəlləsi  var.  Bu  məhəllənin 

sakinləri  Azərbaycan  istila  olunanda  Qarabağdan  qaçıb 

burda yerləĢmiĢlər. Həyatda məni ən çox sevindirən hadi-

sələrdən  biri  Sovet  Ġttifaqının  dağılması  və  Azərbaycanın 

öz  müstəqilliyini  qazanmasıdır.  Bunlar  mənim  üçün  o 

qədər  mühüm  oldu  ki,  həyatımın  özünü  belə  iki  dövrə 

ayırıram:  bundan  əvvəlki  ömrüm  və  sonrakı  –  Azərbay-

canın  müstəqillik  qazandığı  dövrdə  keçən  həyatım.  Bu 

hadisə  o  qədər  mühümdür  ki,  hətta  Qarboçovun  azər-

baycanlılara  xəyanətini  də  mənə  unutdurur.  Axı  sovetin 

dağılması onun əli ilə oldu. Ġstər sezar (çar), istər Qızıl rus 

imperiyası  olsun.  Azərbaycanı,  Orta  Asiyanı  müstəm-

ləkəyə  çevirməsi  bizim  üçün  göz  dağı  idi.  Sizlərlə  görüĢ 

bir  xəyal  idi.  Ġlk  dəfə  1971-ci  ildə  Bakıda  oldum.  Amma 

həsrətlə gəldim, həsrətlə getdim. Ġndi isə çox Ģey dəyiĢib. 

Xüsusən milli oyanıĢ güclənib. 

 

* * * 

Çox  Ģeylərdən  vaz  keçmiĢəm.  ġah  zamanı  nazir  ola 

bilərdim.  Lakin  saxta  Ģəxsiyyət  kimi  yaĢamaq  lazım  idi. 

ĠstəməmiĢəm. Hərb məktəbini bitirmiĢəm. Lakin o iĢin öz 

xüsusiyyətləri  var:  kor-koranə  itaətdən  qaçmıĢam.  Azad 

olmaq istəmiĢəm. Könlüm istəyən kimi olmaq istəmiĢəm. 

Ona  görə  həkim  olmuĢam.  Mənim  ürəyim  yanır  mövqe 

üçün  saxta  yaĢamağa  məcbur  olanlara.  HəmiĢə  həqiqəti 

arzulamıĢam.  Onu  üstün  tutmuĢam.  HəmiĢə  faktı  qəbul 

etmiĢ, onunla hesablaĢmıĢam 

 

* * * 

Bəxtiyar  Ģeirlərini  daha  çox  heca  vəzni  ilə  yazmıĢ, 

ancaq  onun  əruz  vəzni  ilə  yazdığı  Ģeirləri  də  az  deyil. 

Bəxtiyara  görə.  Əsrimizin Ģeirində həm  klassik  ədəbiyyat 

---

 

96 

ənənələrini davam etdirmək, həm də günümüzün ehtiyac-

larına  cavab  verə  bilmək  lazımdır.  Klassik  Ģairlərimizdən 

Füzuli və Sabirin təsiri onun əsərlərində məhsusdur. 

Vahabzadə düĢünəndə də Ģeirlə düĢünən, onunla nəfəs 

alan  bir  Ģairdir.  ġeirlə  məqalə,  tənqid  və  tədqiq  yazar 

kimidir.  BaĢqalarının  Ģeirinə  girməmiĢ  mövzular  onun 

Ģeirlərinə daxil olmuĢdur. O, Ģeiri insanın qəlbində  yanan 

bir  atəĢə  –  oda  oxĢadır  və  deyir  ki,  əsrin  nəbzi  Ģeirin 

ahəngində  atmalıdır.  Belə  bir  Ģeir  vətən  və  millət  sevgisi 

ilə,  milli  mədəniyyət  eĢqi  ilə  dolub-daĢmalıdır.  Hamı 

vətənsiz  yaĢar,  amma  Ģair  vətənsiz  və  millətsiz  yaĢaya 

bilməz.  ġairin  ən  böyük  vəzifəsi  vətəni  sevməkdir.  ġair, 

haqq  və  həqiqət  yolunda  savaĢan,  cibiboĢ,  qəlbidolu 

insandır, Ģair vətən və millətinin məcnunudur. 

 

* * * 

UĢaqlıqda  mən  həm  idmançı,  həm  də  yaxĢı  dərs 

oxuyan  olmuĢam.  Dərs  oxumağa  məni  atam  təĢviq  edib. 

Yəni  atamı  böyük  eĢqlə  sevdiyimdən  dərslərimi  daha 

yaxĢı oxumağa cəhd göstərmiĢəm. Çünki bilirdim ki, atam 

alim  olduğu  üçün  dərs  oxuyan  uĢaqları  sevir.  Eyni 

zamanda  akrobatika  ilə  də  məĢğul  idim.  Orta  məktəbdə 

oxuyarkən  iki  sinfi  bir  ildə  bitirmiĢəm.  Ona  görə  21  ya-

Ģında doktor olmuĢam. Sonralar Ġstanbul tibb fakültəsində 

oxuyarkən  tarix  və  ədəbiyyatla  maraqlandım.  Ġranın  ədə-

biyyatı,  tarixi,  islamın  tarixi,  həmçinin  Ġstambulda  türk 

ədəbiyyatı,  türk  tarixi  ilə  məĢğul  oldum.  Bilavasitə  cər-

rahlıqla  yanaĢı  türkologiya  və  fəlsəfə  ilə  bağlı  elmi  əsər-

lərin müəllifiyəm. 

 

* * * 

Süleyman Dəmirələ yazdığım məktub Qarabağın iĢğalı 

ilə əlaqədar idi. Mən Tehranın Türkiyə səfiri ilə görüĢdüm 

---

 

97 

və  narahatçılığımı  çox  sərt  Ģəkildə  bildirdim.  «Ankaraya 

niyə  yazmırsınız,  xristianlar  hamısı  erməniləri  müdafiə 

edir,  siz  niyə  sükut  edirsiniz?»  -  dedim.  O  da  cavabında 

bildirdi  ki,  o  qədər  yazmıĢam,  mənə  deyirlər  sən  Tehran 

səfirliyisən,  yoxsa  Bakı  səfirliyi?  YaxĢısı  budur  siz, 

Doktor bəy, özünüz bir məktub yazın Süleyman Dəmirələ. 

Məktubu  bütün  duyğularımın  hakim  olduğu  göz  yaĢla-

rımla  yazdım.  Səfir  bunu  oxuyub.  «Bu  məktub  dəmiri 

əridər»  -  dedi.  Məktubu  Süleyman  Dəmirələ  göndərdik. 

Səfiri  Ankaraya  dəvət  etdilər  və  orada  bildirdilər  ki, 

Süleyman bəy mesaj göndərib ki, Doktor bəy çox narahat 

olmasın, biz əlimizdən gələni etmiĢik, edirik və edəcəyik. 

Amma  bütün  dünya  qarĢımızdadır.  arzularıma  nail 

olmuĢam,  amma  ictimai  arzularıma  nail  ola  bilməmiĢəm. 

Mən  ġərqi  Avropadan  aĢağı  deyil,  çox  yüksəklərdə,  mü-

səlmanları  isə  bərabər  və  həqiqətən  qardaĢ  görmək  istər-

dim. Amma gerçək budur ki, müsəlmanlar bərabər deyillər 

və  hətta  biri-birinin  əleyhinə  iĢ  birliyi  aparırlar.  Müsəl-

manlar geri qalıblar və bunun çarəsinə baxmaq istəmirlər. 

Mən  bir  ziyalı  kimi  əlimdən  gələn  qədər  müsəlmanları 

yaxınlaĢdırmağa,  oyatmağa  çalıĢmıĢam.Düzdür,  mən  din 

xadimi  deyiləm,  amma  həmiĢə  istəmiĢəm  ki,  dinimiz 

xürafatdan  təmizlənsin.  Bəzən  deyirlər  ki,  müsəlmanlıq  

gerilikdir,  bu  doğru  deyil.  Ziyalılarımızın  çətin  vəzifəsi 

islamın  əsaslarını  xalqımıza  tanıtmaqdır.  Ġslam  haqq  dini 

olduğu üçün bizim milli ərkanımızdandır. 

 

* * * 

Mən əziz dostum Heydər Əliyevlə tez-tez görüĢərdim 

və əksər hallarda söhbətlərimizdə Ġlham Əliyev də iĢtirak 

edərdi.  Amma  bir  dəfə  də  olsun  o  söhbətə  qarıĢmaz, 

sakitcə  qulaq  asardı.  Doğrusu,  Ġlham  Əliyev  ilk  dəfə 

Prezident  seçildikdə  məni  bir  sual  narahat  edirdi:  Gözəl, 

---

 

98 

qüsursuz  nitqi  il  hər  kəsi  heyran  qoyan  Heydər  Əliyevin 

natiqlik bacarığından, görəsən, oğluna pay düĢübmü? Çox 

Ģükürlər olsun ki, ən qısa zamanda mən bu sualıma müsbət 

cavabımı  aldım.  Belə  ki,  humanitar  təĢkilatların  iĢtirak 

etdiyi  bir  görüĢdə Prezident  Ġlham  Əliyevin  yarım  saatlıq 

nitqi  məni,  sözün  əsl  mənasında,  heyrətə  gətirdi.  Eynən 

rəhmətlik atası kimi danıĢırdı. ġəxsi görüĢlərimizin birində 

mən  ona  sual  etdim,  «axı  bu  necə  olur  ki,  siz  bu  günə 

qədər  mükəmməl  nitqə  və  təfəkkürə  sahib  ikən  mənim 

atanızla  görüĢlərimdə  heç  vaxt  söhbətlərimizə  müdaxilə 

etmirdiniz?».  Ġlham  müəllim  cavab  verdi  ki,  biz  böyük-

lərin  yanında  danıĢmırıq,  qulaq  asarıq.  Bu  məqam  bir 

gerçəyi  göstərir:  Əziz  dostumun  ailəsində  milli  adət-

ənənələr hakim olub. Demək ki, oğul nə qədər gözəl natiq, 

mütəfəkkir  olsa  da,  öz  atasının  yanında  sadə  bir  dinləyi-

cidir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

99 

 

Kitabın içindəkilər 

 

Cavad Heyət haqqında ümumi bilgi ...........................  

 

Məqalələr ....................................................................  

Rafael Hüseynov. Cavad Heyətin öpdüyü əllər ........  

Rza Bərahəni. Dr.Cavad Heyət – məhdud  

                fürsətlər dahisi ...................................................  

Anar. Cavad Heyət həqiqətən unikal Ģəxsiyyət idi ....  

Zümrüd Quluzadə. Ġslam mədəni bölgəsinin  

              təbib və mütəfəkkiri .....................................  

Əhməd Ercilasun. Cevat Heyet de Türk milletinin  

kahramanlarından biriydi ...........................................  

Aladdin Korkmaz. Türk Dünyası‘nın Bir ‗Aksakal‘ı  

     Daha Göçtü ............................................................  

Seyfəddin Altaylı. Dostum Dr. Cavad Heyətin  

      əziz xatirəsinə .......................................................  

Rza Heyət. Biçak ve kalem ustadı Cevat Heyet ........  

Pərvanə Məmmədli. Cavad Heyət ―möcüzəsi‖ı .......  

Cavad Heyət haqqında ürək sözləri ............................  

Əsərlərindən və müsahibələrindən sitatlar .................  

 

---