Varliğimiz
Yüklə 0,63 Mb.
|
26
Necə yəni necə! Bu həmin vulkan kimi püskürə bilən millət eĢqidir ki, lazım gələndə insanı yalın əllə tankın da üstünə Ģığıda bilir! Və o təpər, o qırım, o sevda ömrü boyu Cavad Heyəti tərk etmədi.
* * * XX əsrdə o taylı-bu taylı Azərbaycanın 4 dərgisi olub ki, onlar milli düĢüncənin formalaĢmasında, bütövlükdə millət quruculuğunda möhtəĢəm izlər buraxmıĢdır. XX əsrin əvvəllərində Mirzə Cəlillə Ömər Faiq Ne- manzadənin "Molla Nəsrəddin"i, Əli bəy Hüseynzadənin ―Füyuzat"ı, XX yüzilin yetmiĢ-səksəninci illərində Anarın ―Qobustan"ı və Cavad Heyətin 1979-cu ilin aprelindən üzü bu yana sıralanan ―Varlıq‖ı. Məhəmmədhüseyn ġəhriyar elə "Varlıq" dərgisinin ilk sayları oxucuyla görüĢəndə riqqətə gələrək ―Azadlıq quĢu ―Varlıq‖ Ģeirini yazıb: Artıq 36 ildir ki, "Varlıq" Ġranda ana dilində nəĢr edi- lir. Orada dərc edilən yazıların məzmunu, elmi səviyyəsi hələ bir kənara qoyularsa, yalnız məcmuənin belə uzun müddətdə milyonlarla insan arasında apardığı dil tərbiyəsi, əyani məktəb olmaq qüdrəti oxĢarı olmayan qəhrəmanlıq kimi dəyərləndirilməyə layiqdir və bütün baĢqa xidmətləri olmasa belə, elə bircə bu dərginin 36 illik yoluna görə Cavad Heyətə millətin könlündə və tarixin bağrında əbədi abidə yapılması haqqı halaldır. Həm də bu dərginin fasilələr vermədən, yarı yolda qalmadan belə sürəkli zaman məsafəsində ayaq üstə olması, təbii ki, ən əvvəl batılmaz Cavad Heyət zirehi, onun qeyri-adi dərəcədə güclü nüfuzu, sözükeçərliyi ilə əlaqədardır. Necə bəsirətli, necə uzaqgörənmiĢ ustad! 27
Ġran Ġslam inqilabı baĢ verəndən sonra açılan azadlıq pəncərəsi, ölkəni bürüyən yenilik havasının dalğasında ayrı-ayrı təĢəbbüskarlar ana dilində yeni-yeni qəzet-jurnal buraxmağa baĢladılar. Ömrü bir neçə həftə olanı da oldu, bir neçə ay sürəni də, bir neçə il çəkəni də. Ahəstə-ahəstə hamısı susdu, itib- batdı. Meydanda sabit əzəməti ilə dikələn yeganə "Varlıq" oldu. Çünki tədbirli Cavad Heyət əvvəldən iĢini düzgün qurmuĢdu. Yolunu baĢlayanda ətrafına ən sabitqədəm, ən qabaqcıl yazarları, sözü və qələmi bütöv milli düĢüncə daĢıyıcılarını toplamıĢdı – Həmid Nütqini, Savalanı, Sə- həndi, Sönməzi (Kərim MəĢrutəçi), Fərzanəni... Geridəki 36 il boyunca doktor dərgini sadiq köməkçi- lərinin, dəstəyə yeni qoĢulan silahdaĢlarının dəstəyi ilə buraxdı. Lakin bir baĢ redaktor və dəmir intizam sahibi kimi sonacan da özü jurnalın hər sayını əvvəldən-axıracan mütaliə edərək redaktələrini apardı. Çünki Cavad Heyət bu iĢə sadəcə naĢirlik, jurnal buraxmaq kimi baxmırdı. Bunu öz həyat amalının, millət quruculuğuna, türk- lüyə, azərbaycançılığa xidmətinin ümdə halqalarından biri kimi qavrayırdı. Lakin o həm də müəlliflərdən biri idi. Yeri düĢdükcə xalq üçün taleyüklü məna kəsb edən və qələmə alınması özəl qətiyyət tələb edən məsələlərlə bağlı ―Varlıq‖a yazırdı. 36 illik silsilədə belə yazılar onlarcadır, səciyyəvi olan bircəsinə diqqət yönəltsək yetər. ―Varlıq‖ın 1998-ci il qıĢ buraxılıĢında Cavad Heyət qərəzli, yanlıĢ mülahizələr irəli sürən Məhəmmədhüseyn Füruğinin ―Ġttilaat‖ qəzetinin bəhmən ayının 2-də (yəni 22 yanvarda. Bəhmən Ġran və Əfqanıstanın rəsmi təqvimində
28
on birinci aydır. QıĢın ikincı ayı olan bəhmən 21 yanvar- da baĢlayıb 19 fevralda bitir) çıxmıĢ sayındakı ―Fars dilini qoruyaq‖ adlı məqaləsinə cavab olaraq dərhal ötkəm bir məqalə ortaya qoydu: ―Fars dilini qoruyaq, lakin Ġranın türk və ərəblərinin də ana dilini əzməyək!‖ Doktor həmin müəllifin bütün yersiz iddialarını tutarlı elmi dəlillərlə rədd edəndən sonra ittihamlı məqaləsini belə yekunlaĢdırırdı: ―Ġran, islam və insaniyyət adına siz- dən xahiĢ edirəm. Özünüz dediyinizə görə, ―vətənin hifzi və müdafiəsində müqəddəs niyyət və məqsədiniz var‖. ÇalıĢın öz milli fikir və əqidələrinizi bir daha nəzərdən keçirin ki, islami vətənimizin bütün insanlarını yekdil (birdilli yox) və həmrəy edəsiniz. Vəssalam!‖ Doktor Cavad Heyət doğulub boya-baĢa çatdığı Ġranı sevirdi, bu ölkəni güclü görmək istəyirdi, hər dürlü bölü- cülüyün əleyhdarı idi: ―Biz Ġranda otuz neçə faizik, həmiĢə də ikinci yox, birinci dərəcəli vətəndaĢlar olmuĢuq‖, – deyirdi. Ona görə də öz dürüst vətəndaĢ və alim qənaətlərinə güvənən, sabahabaxan (və həm də sabahıgörən) Cavad Heyət kimin onun mövqeyinə necə reaksiya verəcəyinə bənd olmadan saxta millətçilərin, dayaz siyasətçilərin ayı xidməti göstərərək Ġranın bütövlüyünə, birlik gücünə xələl gətirə biləcək bu qəbil sayıqlamalarına soyuqqanlı ayıq cavabını heç vaxt gecikdirmirdi. ġəhriyar milli düĢüncədə zəlzələ qoparan, fırtınalar yaradan ―Heydərbabaya salam"ı doğurdu. Həm fars, həm türkdilli ədəbiyyatın tarixini ayrıntıları ilə bilən Cavad Heyət haqlı olaraq təsdiqləyirdi ki, bizim iki və üçdilli Ģairlərimiz az olmayıb. Tutalım, Nəsimi, yaxud Füzuli, ya Seyid Əzim hər üç dildə yazmıĢlar. Onların farsca və ərəbcədə yazdıqları yaxĢıdır, lakin Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|