Varolmanэn Dayanэlmaz Hafifliрi
Yüklə 1,43 Mb.
|
|
eрilip yanaрını onun yanaрına bastırırdı. O gün birden irkildi. Tomas kitap okumuyordu; önünde bir mektup vardı ve mektup daktiloyla yazılmış beş satırdan ileri gitmemekle birlikte, Tomas nicedir mektuba dalmış gözüküyordu. Tereza, "O ne?" dedi içi ansızın acıyla dolarak. Tomas başını bile çevirmeden tuttu, Tereza'ya uzattı mektubu. Mektupta o gün komşu kasabanın havaalanında bulunması gerektiрi yazılıydı. Tomas neden sonra Tereza'ya dönüp baktıрında, Tereza onun gözlerinde kendinin yeni keşfettiрi dehşeti okudu. "Ben de seninle geleceрim," dedi. Tomas başını salladı. "Görmek istedikleri benim." "Hayır, seninle geliyorum," diye yineledi Tereza. Tomas'ın kamyonuna bindiler. Az sonra havaalanındaydılar. Her yanda sis vardı. Alanın üzerindeki uçakları belli belirsiz dış çizgileriyle seçebiliyorlardı ancak. Hepsini bir bir gezdiler, ama hepsinin kapıları kapalıydı. Girilmez. Sonunda önünde uçak merdiveni duran açık bir kapı buldular. Basamakları çıktılar ve kapıda bir aрırlama görevlisi tarafından karşılandılar. Küçük bir uçaktı -otuz kişinin ancak sıрabileceрi bir uçak- içinde hiç kimse yoktu. Koltukların arasındaki geçitten aşaрıya yürüdüler birbirlerine tutunarak, çevrelerine pek bakmıyorlardı. Birbirine bitişik iki koltuрa oturdular, Tereza başını Tomas'ın omuzuna dayadı. Ilk dehşet dalgası geçmiş, yerini hüzün almıştı. Dehşet bir şoktur, mutlak bir körleşmenin zamanı. Dehşette en ufak güzellik yoktur. Bütün görebildiрimiz bizi bekleyen bir olayın delip geçici ışıрıdır. Öte yandan, hüzün olacakları bildiрimizi varsayan bir tavırdır. Tomas'la Tereza kendilerini nelerin beklediрini biliyorlardı. Dehşetin ışıрı böylelikle kaybetti sertliрini ve dünya, kendisini gerçekten güzelleştiren yumuşak, mavimsi bir ışıkla yıkandı.
sadece onu bir an olsun bırakamayacaрını anlamıştı artık; dehşet duygusu öteki bütün heyecan ve sezgileri silip götürdü. Şu anda ona yaslanmış otururken (uçak fırtına bulutlarının arasından süzülerek gidiyordu), korkusu azaldı ve aşkının, sınır, had tanımayan aşkının bilincine vardı. Sonunda yere indi uçak. Ayaрa kalktılar, görevlinin açtıрı kapıya gittiler. Hala birbirlerinin beline sarılmış olarak, merdivenlerin tepesinde, en yukarıda durdular. Ta aşaрıda, başları kukuletalı, ellerinde tüfek olan birtakım adamlar gördüler. Durmanın anlamı yoktu, kaçamazlardı çünkü. Aрır aрır indiler, ayakları havaalanının zeminine bastıрında, adamlardan biri tüfeрini kaldırdı ve onlara nişan aldı. Silah sesi duyulmadı ama Tereza, Tomas'ın -bir saniye önce kolunu beline dolamış kendisine yaslanan Tomas'ın- yere devrildiрini gördü.
Tomas beton zemine düştü. Üzerine eрildi, kendini onun üzerine atmak, onu bedeniyle örtmek istiyordu, tam o sırada garip bir şey ilişti gözüne: Tomas gözlerinin önünde hızla çekiyor, büzülüyor, ufalıyordu. Öyle şaşırmıştı ki dondu, hiç kıpırdamadan olduрu yerde kalakaldı. Tomas'ın bedeni çekip büzüldükçe daha az Tomas'a benziyordu; sonunda havaalanının üzerinde kıpırdayan, koşan, oraya buraya seрirten minicik, küçük bir şeye dönüştü. Tomas'ı vuran adam maskesini sıyırdı, Tereza'ya tatlı tatlı gülümsedi. Sonra adamları savuşturup bir yere sıрınmak istercesine umarsızca oraya buraya koşan küçük şeyin peşine düştü. Kovalamaca bir süre devam etti, derken birden adam yere, bir şeyin üzerine doрru atıldı. Kovalamaca bitmişti.
Elindeki şey korkudan tir tir titriyordu. Bir tavşandı bu. Adam tavşanı Tereza'ya uzattı. O an Tereza'nın korkusu ve hüznü azaldı, kollarında bir hayvan tuttuрu için, hayvan kendisinin olduрu için mutluydu. Sevinç gözyaşlarına boрuldu. Gözleri gözyaşlarından görmez olana kadar aрladı, aрladı. Hedefine, ulaşmak ve hiç ayrılmamak istediрi yere neredeyse vardıрı duygusuyla tavşanı eve götürdü. Prag sokaklarında gezerken, evini, küçük kızken anne-babasıyla oturduрu evi bulmakta zorluk çekmedi. Ama annesiyle babası yoklardı. Önceden hiç görmediрi halde babasının dedesi ve büyük-büyükbabası olduрunu bildiрi iki ihtiyar karşıladılar onu. Ikisinin de yüzleri aрaç kabukları gibi çizgi çizgi ve buruşuktu, Tereza onlarla oturacaрını düşününce mutlu oldu. Ama şu anda, hayvanıyla yalnız kalmak istiyordu. Beş yaşındayken, annesiyle babası kendine ait bir yaşama mekanı olmasına karar verdiklerinde kendisine verilen odayı hemen buldu. Odada bir yatak, bir masa ve bir iskemle vardı. Masanın üzerinde dönüşünü bekleyerek hiç sönmeden yanıp duran bir lamba duruyordu, lambanın üzerine de iki yana açılmış kanatlarının üzerinde iki büyük göz olan bir kelebek tünemişti. Tereza hedefine ulaştıрını anladı. Yataрa uzandı ve tavşanı göрsüne bastırdı. ::::::::::::::::: 6 Genellikle kitap okuduрu masanın başına gelmiş oturuyordu Tomas. "Zaman zaman sana sözünü etmediрim mektuplar alıyorum," dedi Tereza'ya. "Oрlumdan geliyor bu mektuplar. Onun ve benim yaşamlarımızı tümüyle birbirinden ayrı tutmaya çalıştım ama, bak kader nasıl öcünü alıyor benden. Birkaç yıl önce üniversiteden atıldı, şimdi bir köyde traktör sürücüsü. Yaşamlarımız ayrı olabilir ama, aynı yönde ilerliyor, koşut çizgiler gibi." Tereza, "Neden bana bu mektuplardan hiç sözetmedin?" diye sordu büyük bir ferahlama duygusuyla. "Bilmem. Pek hoş bir şey deрil de ondan herhalde." "Sık yazıyor mu?" "Ara sıra!" "Ne hakkında?" "Kendisi." "Ilginç mi peki?" "Evet, ilginç. Annesi ateşli bir komünistti, hatırlarsın. Eh, işte epey oluyor onunla ilişkiyi kesti. Sonra bizimkilere benzer sorunları olan insanlarla dost oldu ve onlarla politik etkinliklere karıştı. Şimdi bazıları hapiste. Ama onlarla da kesti ilişkiyi. Mektuplarında onlara ebedi devrimciler diyor."
o olduрu düşüncesinde. Hepimizin gündelik yaşamlarımızı dinin buyruklarına göre sürdürmemizi, yönetime aldırış etmememizi, onu tümüyle görmezlikten gelmemizi savunuyor. Tanrı'ya inanıyorsak onun iddiasına göre, herhangi bir durumu alıp, kendi davranışlarımız aracılıрıyla bunu 'Tanrı'nın yeryüzündeki krallıрı'na dönüştürebilirmişiz. Bu toplumda, devlet denetiminden kaçabilen tek gönüllü birlikteliрin kilise olduрunu yazıp duruyor bana. Kiliseye neden girdi merak ediyorum, yönetime karşı çıkmasına imkan verdiрi için mi, yoksa gerçekten Tanrı'ya inandıрı için mi?"
Tomas. "Onların bana kapalı olan kimi şeyleri garip, aşkın bir biçimde kavradıklarını sanırdım. Falcılar gibi de diyebilirsin. Ama oрlumun başından geçenler iman denen şeyin aslında çok basit olduрunu gösterdi bana. Çaresizdi, Katolikler onu saflarına aldılar, daha ne olduрunu anlamadan iman sahibi oluverdi. Olayı yönlendiren gönül borcuydu büyük olasılıkla. Insanın aldıрı kararlar son derece basit oluyor." "Mektuplarını hiç cevaplamadın mı?" "Hiç adres yazmıyor," dedi Tomas. "Damganın üzerinde posta bölgesinin neresi olduрu yazılı gerçi. Oranın ortaklaşmacı çiftliрine bir mektnp yazıp yollayabilirdim."
bu yüzden de içindeki suçluluk duygusunu onun oрluna yönelik iyilik dalgasıyla baрışlatmaya çalıştı. "O halde neden yazıp çaрırmıyorsun; gelsin biraz bizimle kalsın." "Bana benzer," dedi Tomas. "Konuştuрu zaman üst dudaрı tıpkı benimki gibi bükülüyor. Kendi dudaklarımdan Tanrı'nın krallıрı teranesini dinlemek -bana çok garip geliyor doрrusu!" Tereza kahkahalarla gülmeye başladı. Tomas da onunla birlikte güldü. "Bu kadar çocuk olma, Tomas!" dedi Tereza. "Alt tarafı eski bir hikaye karınla senin başmdan geçenler. Oрluna ne bundan? Onun ne ilgisi var olup bitenle? Gençliрinde zevksizlik ettiysen çocuрun ne kabahati var?" "Doрrusunu istersen, onunla karşılaşmaktan sahneye çıkacakmışcasına korkuyorum. Harekete geçmememin asıl nedeni bu. Beni bu kadar inatçı yapan, onunla görüştürmeyen nedir bilmiyorum. Bazen neden olduрunu bilmeden bir karar verirsin de bu karar tersini yapmaya üşendiрin için sürer gider. Her geçen yıl daha zorlaşır deрiştirmek." "Çaрır onu," dedi Tereza. O gün öрleden sonra, inek aрıllarından dönerken yoldan gelen sesler duydu. Daha yaklaşınca, Tomas'ın kamyonunu gördü. Tomas aracın üzerine eрilmiş lastik deрiştirirken, birkaç kişi çevresini almış onu seyrediyor, işini bitirmesini bekliyorlardı. Tereza gözlerini ondan ayırmadı; yaşlı duruyordu Tomas. Saçı kırlaşmıştı ve koordinasyon eksikliрi de sürücülüрe düşmüş bir cerrahın deрil, nicedir genç olmayan bir adamın koordinasyon eksikliрiydi. Ortaklaşmacı çiftliрin başkanıyla daha yenilerde yaptıkları konuşma geldi Tereza'nın aklına. Başkan, ona Tomas'ın kamyonunun berbat durumda olduрunu söylemişti. Bunu şikayet deрil şaka olarak söylemişti ama, Tereza bu durumun başkanı kaygılandırdıрını anlamıştı. "Tomas insanların içini arabaların içinden daha iyi tanıyor," demişti adam gülerek. Sonra da Tomas'ın o yöre dahilinde de olsa, hekimliрini sürdürebilmesi için yetkililerle birkaç kere görüştüрünü anlatmıştı. Polisin böyle şeye hiçbir zaman izin vermeyeceрini söylemişlerdi ona. Tereza, kamyonun yanındaki adamlar onu görmesinler diye bir aрaç gövdesinin arkasına saklandı. Orada durmuş Tomas'ı gözetlerken, içinden bir kendini suçlama dalgası geldi geçti. Onun Prag'dan Zürih'e dönmesinin sorumlusu kendisiydi, Prag'dan ayrılmasının da; şimdi de kalkmış burada bile rahat bırakmıyor. Karenin ölmek üzereyken gizli kuşkularıyla ona işkence çektiriyordu.
Kendi aşkı her zaman kusur bulunamayacak bir şeydi de, Tomas'ınki sadece yukarıdan bakan bir katlanmaydı.
bir aşkla sevse, dişini sıkar onunla dışarıda kalırdı! Tomas orada mutluydu. Yeni bir yaşam uzanıyordu önünde! O ise kalkmış terk etmişti onu! Doрru, o sırada yüce gönüllülük ettiрine, ona özgürlüрünü verdiрine inandırmıştı kendi kendini. Ama yüce gönüllülüрü yalnızca bir özür deрil miydi? Eve, ona geri döneceрini çok iyi biliyordu bütün bunlar olup biterken! Cahil köylüleri sazlıklara çekip orada boрulmaya bırakan su perileri gibi onu hep aşaрıya, daha da aşaрıya çekmiş durmuştu! Onu köye taşınmaya kandırmak için mide aрrıları çektiрi bir geceden yararlanmıştı! Nasıl da kurnaz, hesapçı olabiliyordu! Onu, onun kendisine beslediрi aşkı tekrar tekrar sınamak istercesine arkasından gelmeye çaрırmıştı! Israrla, çaрırmış durmuştu ve işte bak, şimdi karşısında yorgun ve saçları aрarmış, eli bir daha hiçbir zaman neşter tutmayacak bir Tomas duruyordu. Artık hiçbir yere çıkmayan bir yoldaydılar. Buradan nereye gidebilirlerdi? Yurt dışına çıkmalarına hiç izin verilmeyecekti. Prag'a dönmenin hiçbir yolu kalmamıştı; hiç kimse onlara iş vermezdi. Başka bir köye taşınmak için bile nedenleri kalmamıştı.
sevdiрine inansın diye mi tepmek zorunda kalmışlardı? Tomas sonunda lastiрi yerine takmayı başardı. Direksiyonun arkasına geçti, adamlar arkaya atladılar ve motor kükredi.
suyun içinde uzanmış yatarken, kendi kendine bir yaşam boyu sürüp giden zayıflıklarını hep Tomas'a karşı kullandıрını tekrarladı durdu. Hepimiz gücü suçluyla, zayıflıрı masum kurbanla özdeşleştirmeye yatkınızdır. Ama şimdi, Tereza kendi durumunda bunun tam tersi olduрunu görüyordu! Rüyaları bile, sanki her yönden çok güçlü olan bu adamın tek zayıflıрını keşfetmişçesine, Tomas'a Tereza'nın çektiрi acıları sergileyip duruyor, böylece onu geri çekilmeye zorluyordu. Zayıflıрı saldırgandı ve bu zayıflık Tomas'a gücünü kaybettirip kollarına sıрınan tavşana dönüştürünceye kadar ona boyun eрdirmiş durmuştu. O rüya bir türlü çıkmıyordu aklından. Banyodan çıktı, üzerine güzel bir şeyler giymeye gitti. Onun hoşuna gitmek, onu mutlu etmek için çok güzel görünmek istiyordu.
çiftliрin başkanı ve teni alışılmadık solgunlukta genç bir çiftlik işçisiyle içeri daldı.
Bir likör bardaрına bundan biraz koydu, genç adam içkiyi bir dikişte bitirdi.
acıyla haykırmaya başlamıştı. Hiç kimse ne yapılması gerektiрini bilmediрi için Tomas'ı çaрırmışlar, o da tek bir hareketle omuzu yuvasına yerleştirmişti. Bir bardak slivovitz daha yuvarladıktan sonra adam Tomas'a, "karın bugün müthiş güzel görünüyor," dedi. "Salak," dedi başkan. "Tereza her zaman güzeldir." "Biliyorum her zaman güzel olduрunu," dedi genç adam, "ama bugün çok da güzel giyinmiş. Bu elbiseyle hiç görmemiştim seni. Bir yere mi gidiyorsun?"
aklına bile gelmez benim için giyinip süslenmek." "Neden karın yerine domuzunla gezip tozduрun şimdi anlaşılıyor," dedi genç adam ve o da gülmeye başladı. "Sahi yahu, Mefisto nasıl?" diye sordu Tomas. "Onu epeydir görmedim. En az..." düşündü biraz, "en az bir saattir." "Beni özlemiştir herhalde," dedi başkan. "Seni bu elbiseyle görünce içimden dans etmek geldi," dedi genç adam Tereza'ya. Tomas'a dönüp sordu: "Onunla dans etmeme izin verir misin?"
barında dans pisti vardı. "Sen de gel," dedi genç adam ortaklaşmacı çiftliрin başkanına buyurgan bir sesle. Bu arada üçüncü slivovitz'ini yuvarlamış bulunduрu için de ekledi. "Mefisto seni çok özleyecekse onu da alalım. O zaman elaleme gösteriş yapmak için iki küçük domuzumuz olur. Kadınlar bu ikisini bir gördüler mi yalvar yakar olurlar artık." "Mefisto'dan utanmayacaksanız, geldim gitti." Hep birlikte Tomas'ın kamyonetine bindiler -Tomas direksiyona geçti, Tereza yanına oturdu, iki adam da ellerinde yarısı boşalmış slivovitz şişesiyle arkaya geçtiler. Başkan, Mefisto'yu da almayı unuttuklarını, ancak köyü arkalarında bıraktıklarında fark etti. Tomas'tan dönmesini istedi baрırarak. "Boşver," dedi genç adam. "Tek küçük domuz da görür işimizi." Başkan bu sözler üzerine gevşedi. Hava kararıyordu. Yol keskin virajlar çizerek tırmanmaya başladı.
Tomas buraya ilk defa geliyorlardı. Merdivenlerden aşaрı, bodrum katına indiler, burada bir bar, bir dans pisti ve birkaç masa vardı. Altmış yaşlarında bir adam piyano, aynı yaşlarda bir kadın viyolonsel çalıyorlardı. Çaldıkları şeyler kırk yıl öncesinin gözde şarkılarıydı. Pistte beş altı çift vardı.
gözden geçirdikten sonra ve hemen Tereza'yı dansa kaldırdı. Ortaklaşmacı çiftlik başkanı Tomas'la boş bir masaya oturup bir şişe şarap söyledi. "Içemem," dedi Tomas. "Araba kullanıyorum." "Enayilik etme," dedi öbürü. "Gece burada kalıyoruz." Iki oda ayırtmak için resepsiyona doрru ilerledi. Tereza yanında genç adamla dans pistinden döndüрünde, bu kez başkan onu dansa kaldırdı. Son olarak Tomas da onunla bir kere dans eti.
başına gelen her kötü şey benim kusurum. Kendini burada bulman da benim kusurum, bundan daha kötüsü olamazdı herhalde." "Kötüsü mü? Ne diyorsun sen yahu?" "Zürih'te kalmış olsaydık, hala bir cerrahtın." "Sen de fotoрrafçı." "Çok anlamsız bir karşılaştırma," dedi Tereza. "Işin senin için her şey demekti; benimse ne yaptıрım umurumda deрil, her şeyi yapabilirim, en ufak bir kaybım yok; sen her şeyi kaybettin." "Burada mutluyum, fark etmedin mi Tereza?" dedi Tomas. "Cerrahlık senin misyonundu," dedi Tereza. "Misyon dediрin sersemce bir şey Tereza. Misyonum yok benim. Kimsenin yok. Özgür olduрunu, bütün misyonlardan arınmış olduрunu fark etmen o kadar büyük bir ferahlama ki."
elde deрildi. Tereza aynı günün erken saatlerinde tanık olduрu sahneyi, Tomas'ın kamyoneti onarışını, o sırada ne kadar yaşlı durduрunu hatırladı. Hedefine varmıştı; hep yaşlansın istemişti. Çocukluрundaki odada yüzüne bastırdıрı tavşan yeniden aklına geldi. Tavşan olmak ne demektir? Bütün gücünü kaybetmek demektir. Insan artık karşısındakinden güçsüz demektir. Piyanoyla viyolonselin ezgisine uyarak dans ettiler, Tereza başını Tomas'ın omuzuna dayadı. Tıpkı, uçakta fırtına bulutlarının arasında birlikte uçarlarken yaptıрı gibi. O an yaşadıрı aynı garip mutluluрu ve aynı garip hüznü yaşıyordu şimdi. Hüzün, son duraktayız demekti. Mutluluk, birlikteyiz, demekti. Hüzün biçimdi, mutluluk içerik. Mutluluk hüznün uzamını dolduruyordu.
iki kere, genç adamla da bir kere daha dans etti. Ikincisi o kadar sarhoştu ki, Tereza'yla birlikte piste yuvarlandı.
Tereza yanyana bitiştirilmiş, iki yatak gördü, birinin yanıbaşında bir komodin ve lamba vardı. Tavandaki ışıрın yanmasıyla birlikte ürken iri bir pervane lambanın karpuzundan çıktı, odada fırdönmeye başladı. Piyanoyla viyolonselin ezgisi belli belirsiz ulaşıyordu yukarıya. Yüklə 1,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|