ВәҺҺабијЈӘтин сијаси тарихи тарихи

2 Fəzai Yusif, “Münazirati imam Fəxr Razi”, səh.226

1 Ləstərnec “Coğrafiyayi sərzəminhayi xilafəti şərqi”, Mahmud İrfanın tərcüməsi, şirkəti İntişarati elmi və fərhəngi, Tehran, 1367, 3-cü çap, səh.91

2 Kermanşahi Ağa Əhməd ibn Məhəmmədəli, “Mir`atul-əhval cahannəma” “İntişarati ənsariyan”, Qum, 1-ci çap, tir ayı, 1373, 1-ci cild, 216-cı, səhifənin vərəqaltı haşiyası

1 Lisi Robert, “Sərzəmini səlatin”, 1-ci cild, səh.82

2 Həmin mənbə

3 Həmin mənbə, səh.82

1 Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.151

1 Stanford, “Tarixi imperatoriye Osmani və Türkiyeyi cədid” (Mahmud Ramazanzadənin tərcüməsi), səh.293-294

1 Həmin mənbə, səh.375

2 Stanford, “Tarixi imperatoriye Osmani və Türkiyeyi cədid” (Mahmud Ramazanzadənin tərcüməsi), səh.88-89

3 Həmin mənbə, səh.89

1 Stanford, “Tarixi imperatoriye Osmani və Türkiyeyi cədid” (Mahmud Ramazanzadənin tərcüməsi), 1-ci cild, səh.425

1 Həmin mənbə, 1-ci cild, səh.425-426

1 Stanford, “Tarixi imperatoriye Osmani və Türkiyeyi cədid” (Mahmud Ramazanzadənin tərcüməsi),, 1-ci cild, səh.436-438

1 Həmin mənbə, 1-ci cild, səh.448-460-461

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, s səh.22

1 İnayət, “Seyri dər əndişeyi siyasiye ərəb”, səh.10

1 Dunun Pyer, “Tarixi rəvabiti beynənmiləl dər qərni nuzdəhom”, Qasim Səfəvinin tərcüməsi, Müavinəti-fərhəngiye-Astani-Qüdsi-Rəzəvi, birinci cap, 1370, ikinci cild, səh.305 -308

1 Behişti Əhməd. “Şəxsiyyət və əndişehayi Kaşiful-ğita”, Kanuni nəşri əndişeyi islami, Qum, 1370, 1-ci çap, səh.100

1 Əl-əmin Möhsin. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, səh.30 -31

2 Lisi Həmin mənbə, 1-ci cild səh.107

3 Halidi Fred, “Ərəbistani bisəlatin”, Bəhram Əfrasiyabinin tərcüməsi, İntişarati kitabsəra, 1358, mordad, 1-ci cild, səh.44

1 Lisi Robert, “Sərzəmini səlatin”, 1-ci cild səh.108

2 Lisi Robert, “Sərzəmini səlatin”, səh.108 -109

1 Fəqihi, Həmin mənbə, səh.304

2 Fuiye Fuiye Təlud. “Nizami Ali-Səud”, Nuriddin Şirazinin tərcüməsi, İntişarati fərəndiş, səh.28

3 Həmin mənbə

1 Lisi Robert, “Sərzəmini səlatin”, 1-ci cild, səh.104.

2 Həmin mənbə, səh.107.

3 Həmin mənbə, səh. 112.

1 Lisi, Robert, “Sərzəmini səlatin”, 1-ci cild, səh.115

2 Həmin mənbə, səh.119 -120

3 Həmin mənbə, 151.

1 Lisi Robert, “Sərzəmini səlatin”, 1-ci cild, səh.153-154.

2 Həmin mənbə, səh. 159.

1 Həmin mənbə.

2 Həmin mənbə, səh.177-181

3 Lorens, T.İ. “Həft rükni hikmət” (Lorensin Ərəbistandakı xatirələri), Məs`ud Keşavərzinin tərcüməsi, mətbuati Ətai müəssiəsi, Tehran, 1369, ikinci çap, 1-ci cild səh.111

1 Dehqan İzzətullah. “Peydayişi vəhhabiyyət və əqaidi an”, Darul-kutubul-İslamiyyə, Tehran 1367 birinci çap, səh.18.

2 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətül-Ərəb”, “Əbrar” qəzeti, səh.4

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh-25.

1 Müğniyə Məhəmməd Cavad. “İnəst ayini Vəhhabiyyət”, Seyyid İbrahim Ələvinin tərcüməsi, Tehran, 1351 -ci il, səh.117.

2 Sübhani Cə`fər, “Fərhəngi əqaid və məzahibi İslami”, 3-cü cild səh.58 -59

3 Həmin mənbə, səh-60.

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.25.

1 Həmin mənbə, səh.25

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.26

2 Həmin mənbə, səh.26

3 Həmin mənbə, səh.26

1 Fəqihi, Həmin mənbə, səh.298

2 Həmin mənbə, səh.299

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.26

1 Həmin mənbə, səh.26 27

1 Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.300 -301

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.27

3 Həmin mənbə, səh.27

1 Vəhhabilərin Kərbəla, Nəcəf, Taif, Məkkə və Mədinədə törətdikləri cinayətlər dördüncü fəsildə müfəssəl şəkildə qeyd olunacaqdır.

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.27

3 Fuiyə Klevd, “Nizamo Ali-Səud”, səh.23

1 Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.176

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.27

3 Müvəssəqi Seyyid Əhməd. “Conbeşhayi İslamiye müasir”, 1364-cü il, səh.146

1 Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.347

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild səh.27

1 Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.253

2 Əmini Məhəmməd Hadi. “Tarixi Məkkə” (Möhsin Axundinin tərcüməsi), səh.171

3 Əl-əmin, Möhsin. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, səh.57

4 Stanford, “Tarixi imperatoriye Osmani və Türkiyeyi cədid” (Mahmud Ramazanzadənin tərcüməsi), səh.438

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild səh.27

2 Həmin mənbə, səh.27

3 Əl-əmin, Möhsin. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, səh.59

4 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.28

5 Həmin mənbə, səh.28

6 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.23

1 Əl-əmin Möhsin. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, səh.61

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.28

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.24

2 Qəzvini Məhəmməd Hüseyn. “Firqeyi vəhhabi və pasoxe şübhəhaye anha”, səh.52

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.28

1 Həmin mənbə, səh.28

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.24-25.

2 Həmin mənbə.

1 Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.367

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.29

3 Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.367

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.29

2 Qəzvini Məhəmməd Hüseyn. “Firqeyi vəhhabi və pasoxe şübhəhaye anha”, səh.52 -53

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.29

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.5

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.29

3 Fuiyə, Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.25

1 Həmin mənbə, səh.304

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.27

2 Həmin mənbə, səh.28

1 Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.305

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.30

1 Lisi Robert, “Sərzəmini səlatin”, səh.96

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.30

3 İxvan firqəsi islam firqələrindən heç birini tövhidçi hesab etmir və onları öz məramlarına də`vət edirdilər. Onlar Ərəbistanın şərq nahiyələrində yaşayan şiələr barəsində deyirlər: “Biz şiələr barəsində belə fətva veririk ki, Əbdül-Əziz onları İslama tabe olmağa vadar etməli, onların öz məsləklərindəki şüarlarını aşkar etməyin qarşısını almalıdır ki, onlar məcbur olub Allahın və Peyğəmbərin (s) dininə tabe olsunlar, Əhli-beytdən (ə) və başqalarından olan salehləri öz hacətlərinin rəva olunması üçün çağırmasınlar.” (“Siyasət və hökumət dər Ərəbistani Səudi” kitabından, səh.34 Seyyid Davud Ağayi)

Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.446

1 Lisi Robert, “Sərzəmini səlatin”, 1-ci cild səh.97

2 Lisi Robert, “Sərzəmini səlatin”, səh.97

3 “Tarixi dövləthayi islami və xanədanhayi hökumətgər”, Sadiq Səccadinin tərcüməsi, birinci çap səh.190

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.30

2 Dərvişpur Höcətullah. “Bərrəsiye pədiyeyi nasionalizm dər cahani ərəb”, 1-ci çap, səh.13

3 Sübhani Cə`fər, “Fərhəngi əqaid və məzahibi İslami”, 1-ci cild səh.283 -284

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.37

2 Qəzvini Məhəmməd Hüseyn. “Firqeyi vəhhabi və pasoxe şübhəhaye anha”, səh.54

1 Fəqihi Əliəsğər. “Vəhhabilər”, “İntişarati Səba”, Tehran, 1352, 1-ci çap, səh.231 -232

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.31

1 Qəzvini Məhəmməd Hüseyn. “Firqeyi vəhhabi və pasoxe şübhəhaye anha”, səh.55-56

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, səh.57

1 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətül-Ərəb”, “Əbrar” qəzeti, 160 səh.4

1 “Fərhəngi əqaid və məzahibi islami”, 1-ci cild səh.283-284

2 Linça Fiski Corc “Tarixi xavərimiyanə”, doktor Hadi Cəzairinin tərcüməsi, səh.493

3 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.57

1 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətül-Ərəb”, səh.4

2 Məscid Camei “Məhəmməd, Vəhhabiyyət dər cəzirətul-ərəb”, səh.4

3 “Siyasət və hökumət dər Ərəbistani Səudi”, Seyyid Davud Ağayi, səh.33

4 Həmin mənbə, səh.35

5 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.32

1 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətül-Ərəb”, səh.4

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.33 34

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.88

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.34

2 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.100-101

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.121

2 “Siyasət və hökumət dər Ərəbistani Səudi”, Seyyid Davud Ağayi, səh.114

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.4

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.109-110

1 Həmin mənbə, səh.111

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.35

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.129 130

2 “Siyasət və hökumət dər Ərəbistani Səudi”, Seyyid Davud Ağayi, səh.121

1 Həmin mənbə, səh.123 124

2 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.136 137

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.36

1 “Siyasət və hökumət dər Ərəbistani Səudi”, Seyyid Davud Ağayi, səh.125

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.37.

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.144

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.34

1 “Siyasət və hökumət dər Ərəbistani Səudi”, Seyyid Davud Ağayi, səh.131

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.37

3 Fuiyə Klevd “Nizami-Ali-Səud”, səh.57

1 1349-cu ildə dörd səudiyyə təyyarəsi “Fəth”in (Fələstinin azadlığı üçün xalq cəbhəsi) şaxələrindən biri tərəfindən oğurlanıb qaçırıldı. Onun üçü İordaniyanın Davson təyyarə limanında patrladıldı. Bu hadisədən bir neçə gün sonra Məlik Hüseyn İordaniyada Fələstin qüvvələrini şiddətlə məhv etdi. Onları kütləvi şəkildə qırdı və qanlı sentyabr hadisələrini törətdi (Nizami-Ali-Səud, səh.158).

2 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətul-Ərəb”, _səh.4

1 Həmin mənbə

2 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.155

1 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətul-Ərəb”, səh.4

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.37

3 “Siyasət və hökumət dər Ərəbistani Səudi”, Seyyid Davud Ağayi, səh.128 129

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.159

2 Həmin mənbə, səh.162

1 Fuiyə Klevd, “Nizami-Ali-Səud”, səh.167

2 “Siyasət və hökumət dər Ərəbistani Səudi”, Seyyid Davud Ağayi, səh.139

1 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətul-Ərəb”

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.37

3 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətul-Ərəb”

1 Həmin mənbə

2 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.37

1 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətul-Ərəb”

1 Həmin mənbə

1 Həmin mənbə

1 Hərəkatın rəhbərliyini Cəhiman əl-Ətibi və Məhəmməd ibn Əbdüllah Qəhtani öhdələrinə almışdılar. 1979-cu ilin noyabrın 20-də 200-300 nəfərlik silahlı bir dəstə (onların əksəriyyətini yəmənli, misirli və küveytli dini tələbələr təşkil edirdi) Qəhtaninin rəhbərliyi ilə Məscidül-həramı ələ keçirtdilər və 22 gün müqavimət göstərdikdən sonra məğlub oldular. E`lan etdilmişdi ki,bu hadisələrdə dövlət qüvvələrindən 127 nəfər ölmüş, 461 nəfər yaralanmış, qiyamçılardan isə 117 nəfər öldürülmüş və qalanları da əsir tutulmuşdu. 1980-cı ilin yanvar ayında tutulanlardan başda Əl-Ətibi olmaqla 63 nəfər gizli şəkildə aparılan sür`ətli mühakimədən sonra dəstələrə bölündü. Hər dəstəni bir şəhərə göndərdilər və 1980-cı il yanvarın 9-da şəhərlərin meydanlarında hamısının boynu vuruldu. (“Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.38

2 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətul-Ərəb”

3 Həmin mənbə

1 “Siyasət və hökumət dər Ərəbistani Səudi”, Seyyid Davud Ağayi, səh.42 -48

1 Həmin mənbə

1 Sübhani Cə`fər, “Fərhəngi əqaid və məzahibi İslami”, 3-cü cild, səh.65

2 Mənsuri Cavad, “İslam inqilabı əleyhinə mədəni müharibə”, səh.70

1 Məscid Camei Məhəmməd, “Vəhhabiyyət dər cəzirətul-Ərəb”

1 Həmin mənbə, səh.72

1 “Böyük İslam Enskilopediyası”, 2-ci cild, səh.25

1 Məhəmməd Baqir Xalisi, “Vəhhabiyyət əz didqahi əhli-təsənnün”, səh.8

1 Əmin Məhəmməd Hadi. “Məkkənin tarixi”, Axundinin tərcüməsi, səh.78-79, 177

1 Həmin mənbə, səh.179

1 Həmin mənbə, səh. 20-21.

1 Həmin mənbə, səh. 22-23-24.

2 “Vəhhabilər”, _{Cəmil Sədaqi Zəhavi} səh. 301-302.

1 Əl-əmin, Möhsün. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, tərcümə Seyyid İbrahim Seyid Ələvi, səh. 25-26.

1 “Müəssiseyi mütaliatiye tarixi xavəri-miyanə”, “Süruş” nəşriyyatı, Tehran, 1-ci çap, 1369-cu il, 1-ci cild, səh.18.

2 Əl-əmin, Möhsün. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, tərcümə Seyyid İbrahim Seyid Ələvi, səh. 17.

1 Fəqihi, Həmin mənbə, səh. 307-308.

2 “Vəhhabiyyət və onun kökləri”, Nurəddin Çahardehi, “Fəthi” nəşriyyatı, 1363-cü il, Tehran, 1-ci çap, səh. 147.

1 Əl-əmin, Möhsün. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, tərcümə Seyyid İbrahim Seyid Ələvi, səh. 29-30.

2 Həmin mənbə, səh. 33.

1 Həmin mənbə, səh. 33-35

2 Həmin mənbə, səh. 35.

1 Həmin mənbə, səh. 35.

2 Həmin mənbə, səh. 36.

1 Həmin mənbə, səh. 42.

2 Həmin mənbə, səh. 42.

1 Həmin mənbə, Fəqihi, səh. 310

2 “Bəqi” qəbiristanlığı Mədinənin şərqində, Sovr darvazasının birləşdiyi bir yerdə yerləşən böyük bir qəbiristanlıqdır. Onun divarı üç zər` hündürlüyündə olub daşdan və əhəngdən tikilmişdi. Dörd qapısı vardı. Orada imamlardan dördü – İmam Həsən (ə), İmam Səccad (ə), İmam Məhəmməd Baqir (ə) və İmam Cə`fər Sadiq (ə) dəfn olunmuşdur. Həmçinin bu qəbiristanlıqda Peyğəmbərin (s) əmisi Abbas və qızı Fatimeyi-Zəhra (s) da dəfn olunmuşdur. (Fəqihi, Həmin mənbə, səh. 410-411.)

1 Əl-əmin Möhsün. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, tərcümə Seyyid İbrahim Seyid Ələvi, səh. 5-184.

2 Klevd Fuiyə, səh. 23.