Virtual-mədəni turizm
Yüklə 1,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 57 57 57 sənət nümunəsidir, ona baxmayanlar çox şeyi itirmiş olurlar. Yuxarıdakı fikirlərim isə, yalnız "Dolu" filminə aid deyil, bəlkə də bundan sonra çəkiləcək ekran əsərlərinə - bədii və televiziya nümunələrinə, sseriallara, hətta yaranacaq ədəbiyyat nümunələrinə daha çox aiddir. Kiçik bir yazıda ―Dolu‖ filminin yaxşı tərəflərini sadalasaydıq, yəqin bir neçə qəzet səhifəsi həcmində material alınardı: tutalım, quruluşçu rejissorun estetik tapıntılarını, baş operatorun əla işini, bəstəkarın yazdığı uğurlu kino- musiqisini, aktyor oyununu xatırlaya bilərəm. Bu barədə isə ayrıca bir yazımda qənatələrimi bölüşmək fikrindəyəm... www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 58 58 Ədəbi tənqid, yoxsa “ədəbsiz” tərif?!. Tarixini görkəmli mütəfəkkiriz M.F.Axundovun ədəbi təhlil və məktublarıyla başlayan Avropatipli peşəkar milli ədəbi tənqidimizin bugünkü acınacaqlı durumu göz qabağındadır: vaxtilə çağdaş söz sənətimizin formalaşmasında, istiqamətləndirilməsində, zənginləşdirilməsində - estetik- kulturoloji dəyər qazanmasında xüsusi rolu, önəmli çəkisi olan bu analitik-intellektual, yaradıcı-elmi düşüncə sahəsi, söz yox ki, indi öz böhran mərhələsindədir. SSRİ dağılandan sonra ədəbi tənqid deyil, onun hər zaman öz diqtəsi - basqısı altında saxladığı ədəbiyyatçılar bədii düşüncəmizdə xüsusi mövqe əldə etməyə çalışdılar. Bunun nəticəsi olaraq get-gedə səviyyəsi aşırı dərəcədə enən poeziyamızın, bədii və sənədli nəsrimizin, filoloji-poetik, elmi-sətri tərcümə sənətimizin zəifləməsini gördük, milli dramaturgiya, kinossenaristika, publisistika və nisbətən cavan söz sənəti istiqamətləri sayılan digər janrlardan heç danışmağa dəyməz. Çağdaş ədəbi-tənqidi yazılar altında oxuculara sırınan materiallarda analitik təhlil, söz sənəti haqqında intellektual- estetik fikirdən başqa hər şey oxumaq olar. Haqlı olaraq oxucularımız ədəbi tənqidi daha çox ―ədəbsiz tərif‖ sayırlar: www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 59 59 59 əsl həqiqətdə də çoxsaylı yazılara belə ―qiymət‖ vermək mümkündür. Ən maraqlı cəhət isə odur ki, tənqidçilər bir ortabab yazıçı, ya da şair haqqında nəsə tənqidi bir fikir yazan kimi bu müəlliflər, az qala, ədəbiyyat qəhrəmanına çevrilir, bir qədər sonra elə o yazanlar tərəfindən günümüzün söz sənətkarı səviyyəsinə qaldırılır. XX əsrin sonu və müstəqilliyimizi ikinci dəfə bərpa edəndən bu yana milli ədəbi tənqidimizdə çoxsaylı peşəkar, eləcə də başqa filoloji sahələrdən ―gəlmiş‖ ədəbi tənqidçilərdən haqq dünyasında olan Kamal Talıbzadə, Əziz Mirəhmədov, Bəkir Nəbiyev, Yaşar Qarayev, Şamil Salmanov, Akif Hüseynov, Qulu Xəlilov, Şamil Qurbanov, Asif Əfəndiyev (Ata), eləcə də Tofiq Hacıyev, Elçin, Nizami Cəfərov, Nizaməddin Şəmsizadə, Kamal Abdulla, Vaqif Yusifli, Arif Əmrahoğlu, Şirindil Alışanov, Tehran Əlişanoğlu, Rüstəm Kamal, Rahid Ulusel, Cavanşir Yusifli, Aydın Talıbzadə, Azər Turan, Əsəd Cahangir, Bəsti Əlibəyli, Elnarə Akimova, Nərgiz Cabbarova, İradə Musayeva, Elnarə Tofiqqızı, Qan Turalı, daha başqa məhsuldar imzaların böyük əksəriyyəti ədəbi həyatda sanki unudulmağa başlanılıb və onların iti qələmi, cəsarətli mülahizələri, estetik-elmi qənaətlərinə həm yazıçılarımız, həm də oxucularımız darıxmağa başlayıb... www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 60 60 Bu sintetik filoloji-mədəni sahəyə aid bir yazımda vurğulayırdıq ki, öhdəsinə çoxistiqamətli mürəkkəb vəzifə düşən ədəbi tənqidin əhatə dairəsi çox genişdir: ədəbiyyat hadisələrinə qiymət vermək, ədəbi mühiti izləməklə, onun uğurlu və zəif tərəflərini işıqlandırmaq, yaranan bədii nümunələrin vaxtında, özü də obyektiv təhlilini aparmaq, milli söz sənətimizdə gedən mürəkkəb prosesləri dünya estetik- intellektual fikir kontekstində dəyərləndirmək, klassik irslə qələmə alınan yeni əsərlərin oxşar, eləcə də fərqli tərəflərini müəyyənləşdirmək, kulturoloji duruma aydınlıq gətirmək, kreativ mühitin elmi-filoloji çərçivələrini müəyyənləşdirmək, ənənələri yaşatmaqdan ötrü müəlliflərlə oxucular arasında ikitərəfli əlaqələri yaradıb möhkəmləndirmək, ədəbi-mədəni ictimaiyyəti mədəniyyətin çağdaş durumu ilə müntəzəm, sistemli tanış etmək, zamanın tələblərinə uyğun estetik dəyərləri formalaşdırmaq və b. Ədəbiyyat – hər hansı bir ictimai-mədəni məkan-zaman daxilində çox mühüm bir hadisə kimi təsiredici vasitə, milli şüuru formalaşdırmaqda xüsusi rolu olan, ümumi ictimai fikri istiqamətləndirən intellektual-yaradıcı sahədir. Söz sənətinin ―hakim‖i rolunda isə, əlbəttə, ədəbi tənqid çıxış etməlidir. Geridə qoyduğumuz son on beş – iyirmi ildə cəmiyyətimizdə belə fikir formalaşmağa başladı: ədəbiyyat, yazılan əsərlər və Yüklə 1,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|