www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
163
163
163
kitab qorunan Argentina Milli Kitabxanasında işləmişdim.
Bilirdim ki, girişin sağ tərəfindəki dairəvi pilləkən içində
kitablar, xəritələr və dövri nəşrlər saxlanılan zirzəmiyə gedib
çıxır.
Bir dəfə mən ora yollandım, hündürlüyü və çıxışa qədərki
məsafəni unutmağa çalışaraq, köhnə iş yoldaşımın yanından
keçdim, tozlu rəflərin birində ―Qum kitabı‖nı başımdan
etdim...
Ruscadan çevirəni: Aydın Xan Əbilov
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
164
164
Mövlanə Caminin yubileyinə
Sevindirici haldır ki, beynəlxalq mədəniyyət
təşkilatı olaraq YUNESKO 2014-cü ilи Mövlanə
Əbdürrəhman Caminin 600 illiк yubileyini bayram
kimi təmtəraqlı formada keçirmək barədə Tacikstan
Respublikasının təklifini dəstəkləyib və bu
münasibətlə xüsusi qətnamə qəbul edib.
Dahi tacik-fars şairi Mövlanə Nurəddin
Əbdürrəhman ibn Əhməd Cami yaradıcılığı həyat,
ədəbiyyat, fəlsəfə və mədəni epoxanın ən ziddiyyətli
cərəyanlarını özündə birləşdirərək, demək olar ki,
XV əsri əhatə edir. Şairin şöhrəti о hələ Xorasan və
Mavəraünnəhrdən (VII-VIII əsrlərdəki işğalları
zamanı Amudəryanın sağ sahilindəki torpaqlara
ərəblərin verdiyi ad - tərc.) uzaqda yaşadığı zaman
Иран, Hindistan, İraq və Kiçik Asiyayanın
ucqarlarına qədər gedib çatmışdı.
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
165
165
165
Əbdürrəhman Cami nəinki şairlər, qələm
adamları, əsərlərinin təsiri altında formalaşan
tələbələr arasında, həm də hökmdarlar, eyni
zamanda, dövrünün hakim təbəqələri arasında böyük
şöhrət və həddindən artıq nüfuza malik idi.
Maverannahr, Türküstan, İraq, Azərbaycan, İran və
Türkiyənin poeziyayla birbaşa bağlı olan əksər
məşhur şair və yazıçıları Əbdürrəhman Camiyə
tanışlıq üçün öz əsərlərini yollayar, onunla söhbət
etməyə can atar, mütəfəkkirdən ustad dərsləri alar,
bacarıqlarını zənginləşdirərdilər.
Əbdürrəhman Cami öz əsərlərində Rüdəki,
Firdovsi, Nizami, Sənai, Əttar, Cəlalləddin Rumi və
başqa sələflərinin humanist fikirlərini davam
etdirərək insanları xeyirxah işlər görməyə can atmağa
çağırırdı.
Tanınmış şərqşünas və ədəbiyyatşünas alim
M.Zand ―Baharıstan‖ (rus dilində tərcümədə
«Весеннем саде» - ―Bahar bağı‖, - tərc.) və onun
yaradıcısı haqqında‖ adlı məqaləsində yazır:
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
166
166
Sən həyat məqsədin kimi xeyri seç!
Xeyir yoluyla get, xeyirxahlıq elə!
Qızıldan da, gümüşdən də bahadır,
Hakimiyyətdən də ucadır – xeyir bilgisi.
İnsanın ömrü çox qısadır,
Fəqət yaxşı ad əsrlərcə yaşayar.
(Sətri tərcümələr mütərcimindir - red.)
Cami əsərlərində qoyduğu əsas mövzulardan
biri də istedadlı və çalışqan şəxsləri tanımaq, eyni
zamanda layiqincə qiymətləndirmək idi. Bu mənada
Caminin gəldiyi qənaətə görə, şəxsin varlığı, şöhrət
və insan ləyaqəti var-dövlətdə, qazandıqlarında deyil,
məhz sənətdə əks etdiyi xeyirxahlıqda, elmdə, eləcə
də müdriklikdə özünü büruzə verir. Çünki
yaradıcılıq, istedad, ilham, eyni zamanda, peşə insana
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
167
167
167
yalnız miras kimi verilmir, həm də onun
cəmiyyətdəki yeri ilə statusunu müəyyənləşdirir,
fərdin şərəf və hörmətinin əsasını təşkil edir:
İnsan var-dövlət, bər-bəzəklə dəyərləndirilmir,
İnsanı öz biliyi ilə istedadı bəzəyir.
Yaxud:
Şər işdə qələbən – enişindir sənin.
Xeyirxahlığın – xilasındır sənin.
Yaxud:
Ləyaqəti bizə o adam öyrədə bilməz,
Özünü ləyaqətsiz aparır həmişə.
Yaxud:
Hay-küylü işlərin əks-sədası ucalsa da,
www.kitabxana.net
– Milli
Virtual-Elektron Kitabxana
Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri
168
168
Hər əks-sədanın da son həddi var.
Mövlanə Cami təcrübəсини, ustadlığını və
istedadını əks etdirdiyi əsərlərində əsl sənət meyarları
горunurdu. Şairlər, yazıçılar və zəmanəsinin
hökmdarları arasında belə bir əlahidə hörmət və
şöhrət qazanmaq bəşəriyyət tarixinin o çətin
dövründə yalnız Cami kimi nadir istedadlara məxsüs
qabiliyyət idi.
Əbdürrəhman Caminin ilk elmi işi erkən
gənclik çağlarında yazdığı, onun dövrünün tanınmış
alimi Qazizadə Ruminin astronomiya sahəsinə aid
kitabının izahlı təfsiri idi. Müdrik, təcrübəli alim
Qazizadə Rumi ilə gənc müəllif Əbdürrəhman Cami
arasındakı elmi, eyni zamanda ədəbi münasibətlər,
dostluq yazışmaları sübut edir ki, o, sözün əsl
mənasında, fitri istedada və qeyri-adi biliklərə
yiyələnmiş insan olub.
Heç də təsadüfi deyil ki, Zeynəddin Mahmud
Vasifi
özünün
məşhur
―Badoe-ul-vakae‖
Dostları ilə paylaş: |