Virtual-mədəni turizm
Yüklə 1,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 203 203 203 vəziyyətdir. Mən bilmirəm, digər xalqların sosial şəbəkələri necədir, amma bizdə vəziyyət səviyyəcə çox aşağıdır. Nadir hallarda müzakirə qurmaq olуr və ya intellektual söhbətlərə şərait yaranır. Üçüncü acı hal isə odur ki, mən özüm də bəzən belə edirəm. Bizdə hazırda cəmiyyətin formalaşması prosesinin getdiyini, mədəni mühitin, elitar cəmiyyətin yeni tələblərə uyğun, fərqli məzmunda qurulduğunu formalaşdığını nəzərə alsaq, sosial şəbəkələrdə də intellektual mühiti yaradılmasına böyük ehtiyac duyulur. - Ənənəvi söz sənəti, yoxsa şəbəkə ədəbiyyatı, kağız kitab, yoxsa elektron kitab seçiminiz? - Sizin ənənəvi söz sənəti ilə şəbəkə ədəbiyyatının müqayisəsində hər ikisinin uduzan və udan tərəfləri var. Ənənəvi ədəbiyyat fundamentaldır, ―yazıya pozu yoxdur‖, ―göz görür, ağıl kəsir‖, əlin ilə toxunduğun hər şey realdır. Şəbəkə ədəbiyyatı isə, adından da göründüyü kimi, elektron formada yayılır, müasirdir, gələcək onundur! Kağız kitab, yoxsa elektron mətn? www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 204 204 Artıq son dövrlərdə elektron variantda oxumaq mənə ləzzət verir. Amma burada həcm problemi var. İnternet üzərindən, nədənsə, hər şeydə mobillik zəruri ehtiyaca çevrilib. Əlifba məsələsi də mütaliə və oxunmaq üçün bizə ciddi problem yaradır. Bu həll edilməlidir. Yalnız Azərbaycan dilinin orfoqrafiyasına məxsus olan ―ə‖, ―ı‖, ―ö‖, ―ü‖, ―ğ‖, ―ç‖, ―ş‖ hərfləri İnternet ədəbiyyatına əsl problemə çevrilib. Görünür bu barədə də ciddi tədbirlər planına ehtiyac var... - Maraqlı söhbətə görə minnətdarıq. - Debata dəvət etdiyinizə görə təşəkkür edirəm. Söhbətləşdi: Aydın Xan Əbilov “Ədəbiyyat qəzeti” www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 205 205 205 Kreativ debat: İnternet, yoxsa şəbəkə ədəbiyyatı?! Paytaxtımız Bakı ölkəmizin elmi-mədəni düşüncə mərkəzi olaraq nəinki bölgələrimizə, həm də qonşu dövlətlərə - istər soydaşlarımızın toplum halda tarixi torpaqlarımızda yaşadığı İran, Rusiya, Gürcüstan, İraq, Türkiyə, istərsə də Orta Asiya respublikalarına, başqa Şərq məmləkətlərinə kulturoloji təsiri hər zaman araşdırmaçıları, tədqiqatçıları təəccübləndirib. Nizami Gəncəvidən üzü bəri, Füzuli, Nəsimi, Tusi, Axundov Mirzə Cəlil kimi söz-düşüncə sahiblərimizin təsiri ilə yazıb-yaradan Şərq mütəfəkkirlərinin ədəbi-intellektual irsini xatırlayaq. Günü bu gün də bu təsirlər görünməkdədir: söz yox, bizim yerləşdiyimiz geosiyasi məkana görə Azərbaycan humanitar- intellektual düşüncəsi də müxtəlif xarici təsirlərə, həmlələrə məruz qalır. Onları milliləşdirməyi, özümüzküləşdirməyi yaxşı bacarırıq və eləcə də qonşu xalqlara da ötürəndə özümüzdən çox şeyləri qatırıq. Bəs son vaxtlar Bakıda da geniş vüsət tapmış yeni düşüncə- təsvir vasitələri bölgələrimizə necə, gedib çatırmı?! Budəfəki söhbətimiz də məhz bu yöndədir. Həmsöhbət olaraq www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 206 206 Gəncəbasardan olan cavan yazıçını - Göygöl rayonunun Üçtəpə kəndində dəqiq elmlər üzrə pedaqoq kimi çalışan, eyni zamanda “Sirli kainat”, “Fateh” kimi bədii-fantastik, eyni zamanda “Riyaziyyatın konstruktiv təlimlə tədrisi metodikası” adlı elmi-metodoloji kitabın müəllifi, Təhsil nazirliyinin keçirtdiyi “İlin müəllimi” müsabiqəsinin qalibi, elmi-fantastik əsərləri ilə İnternet məkanında kifayət qədər oxucu qazanmış Nurlan Quliyevadır. - Nurlan xanım, sizcə, həyatımıza yenicə daxil olmasına baxmayaraq, ənənəvi təsəvvürlərimizi, düşüncə tərzimizi, dünyagörüşümüzü, hətta gündəlik yaşam tərzimizi dəyişən yeni İKT texnologiyaları - kompüter, İnternet, sosial şəbəkələr ədəbiyyatın inkişafında rolu nə qədər əhəmiyyətlidir? - Yeni İKT-nin yaranması, kompüterdən istifadə bacarıqlarının formalaşması, müxtəlif İnternet saytlarından, elektron resurslardan, portallardan, həmçinin sosial şəbəkələrdən istifadə cəmiyyətimizdə gedən qloballaşmanı daha da sürətləndirdi. Zamanəmizdə istər Azərbaycanda, – paytaxt Bakıdan tutmuş, ta əyalətlərə, kəndlərimizə qədər, - istərsə də bütün dünyada, texnomodern Qərb mədəniyyətinin təsiri ilə böyüyən, informasiya bolluğunda yaşayan gənc nəsil www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 207 207 207 yetişir. Məxsus olduğu xalqın milli-mədəni dəyərlərini əks etdirdiyini nəzərə alsaq, bu mənada, tərbiyyəvi gücə malik olduğunu nəzərə alsaq İnternetdə, sosial şəbəkələrdə ədəbiyyatın yayımlanması və təbliği zəruridir. Ədəbiyyatın inkişafına isə həmişə zaman və məkan amili güclü təsir göstərib. İKT-nin inkişafı ədəbiyyata yeni məzmun, ifadə vasitələri, fərqli mövzular verir, geniş imkanlar açır. Əğər müasir yazar informasiya mədəniyyətinə sahibdirsə, o ölkəsinin sərhədlərini aşır, İntrnet vasitəsilə dünyaya çıxır, sosial şəbəkələrdə yaradıcılığını formalaşdırır, 50 milyonluq soydaşımızla virtual təmasa girir. - Əyalətdə yaşayan bir yazıçı kimi necə düşünürsüz, dünya və çağdaş milli söz sənətimiz forma dəyişikliyinə, fərqli estetik texnologiyaya, texniki yeniliklərə hazırdırmı?! - Öz ölkələrində intellektual-kreativ insan kapitalın inkişaf etdirən dünya dövlətləri artıq İKT-dən istifadənin bütün sahələrdə - elm, incəsənət, ədəbiyyat və s. bəhrəsini görürlər. Texnologiyalar bir alimə elmi işini modelləşdirmək, fəaliyyətinin nəticəsini əvvəlcədən görmək imkanı verir. İKT mədəniyyət - ədəbiyyat və incəsənətin bütün sahələrinə nüfuz edir: postmodern ədəbiyyat nümunələri, bənzərsiz rəsm əsərləri, müxtəlif məzmunlu və formalı filmlər və s. yaranır. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 208 208 Bunlara görə demək olar ki, dünya söz sənəti yeniliklərə hazırdır. Çağdaş milli söz sətimizə gəlincə, hələ görüləcək işlərimiz çoxdur. Dünya fikir tarixində öz sözünü demiş klassiklərimiz ədəbiyyatda öz layiqli yerlərini tutublar. Müasir nəsil qələm adamlarımız isə sözlərə yeni çalarlar verməli, ən əsası, intellektual-fəlsəfi əsərlər yaratmalıdırlar ki, həm ingilis, rus, türk dilləri vasitəsilə dünyaya çıxışını təmin etmiş bizim gənc oxucuları, həm də xariciləri maraqlandıra bilsinlər. Bədii ədəbiyyat milliliyi saxlamaqla dünyəvi ideyaları təblığ etməli, yazıçı geniş dünya görüşünə malik olmalıdır. Çağdaş milli ədəbiyyata intellektuallıq, virtuallıq, fərqli düşüncə texnologiyaları gətirilməlidir. Mən bunun gücünü öz yazılarımda görmüşəm: azərbaycanca yazdığım, sosial şəbəkələrdə paylaşdığım bədiiləşdirdiyim riyazi hekayələrim xaricdə yaşayan, ana dilimzdə oxuyan İnternet istifadəçilərinin – türklərin, güneyli soydaşlarımızın diqqətini başqa yazılarımdan daha çox cəlb edir. - Maraqlıdır, bəs İnternet ədəbiyyatı dedikdə, şxsən siz nəyi nəzərdə tutursuz: virtual, elektron, yaxud şəbəkə ədəbiyyatını? - İnternet ədəbiyyatı müxtəlif dövrlərdə yazılmış, hazırda elektron varianta çevrilərək qlobal informasiya şəbəkəsində www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 209 209 209 yerləşdirilən mətnlər sayıla bilər. Ümumiyyətlə, oxucuya virtual olaraq çatdırılan bütün növ ədəbiyyat nümunələri İnternet ədəbiyyatı sayılmalıdır, əslində. Buraya İKT-nin imkanları ilə əlaqədar yaranan və hətta sosial şəbəkələrdə formalaşan ədəbiyyatı – profil yazılarını, qeydləri, şərhləri, eləcə də, müxtəlif forumların, virtual debatların müzakirələrini də əlavə etmək olar. - Sizin necə, öz bloq, sosial şəbəkə səhifəniz, tutalım Feysbuk profiliniz, yaxud fərdi saytınız varmı? Zəmanəmizin bu texniki imkanlarından səmərəli istifadə edə bilirsiz? - Sözsüz, özümün yaratdığım ―Mədəniyyət‖ adlı saytım, müxtəlif İnternet resurslarındakı 10-a yaxın bloqum, bir çox qlobal şəbəkələrdə səhifəm, facebookda profilim və mədəniyyətimizi təbliğ edən qrupum var. İmkan daxilində bütün saytlarımı işlədirəm. Ən çox istifadə etdiyim isə Milli Virtual-Elektron Kitabxanadakı - kitabxana.net portalında yaratdığım bloqlar, mədəniyyətə aid nuraz.ucoz.ru ünvanlı fərdi saytım, facebook.com və twitter.com profil səhifələrimdir. - Feysbukda yazılan status yazılarını, qeydləri, onlara ünvanlanmış şərhləri, aparılan polemika və müzakirələrini, sizcə, şəbəkə ədəbiyyatı saymaq olar? www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 210 210 - Bilirsiz, İnternet, o cümlədən onun aparıcı istiqamətinə çevrilmiş sosial şəbəkələr artıq dünya dövlətlərinin, beynəlxalq təşkilatları birləşdirən, müxtəlif xalqların, millətlərin, milyarlarla insanın bir araya gəldiyi virtual məkana çevrilib, bir sözlə, real həyatın elektron variantı kimi inkişaf etməkdədir. Bu məkandakı hər bir şəxs yalnız öz mədəniyyətini, dünyagörüşünü deyil, həmçinin mənsub olduğu millətin mədəniyyətini nümayiş etdirir. Sosial şəbəkələr vasitəsilə ədəbiyyatımızı dünya miqyasında təbliğ edə, dünya söz – fikir sənətilə, fərqli mədəniyyətlərlə yaxından tanış ola bilirik. Feysbukdakı statuslar, qeydlər, şərhlər onu yazan şəxsin inteklektual səviyyəsindən asılıdır. İstedadlı şəxsin yazdığı və şəbəkədə paylaşdığı mətn, fikir, əsər gözəl bir ədəbiyyat nümunəsi də ola bilər. Polemika və müzakirələrsə müzakirə olunan məsələni kimin necə görməsindən asılıdır... - Maraqlıdı, ən çox hansı sosial şəbəkələrdən bəhrələnirsiz? - Mən daha çox artıq öyrəşdiyim Feysbuk və Tvitter kimi qlobal sosial şəbəkələrdən istifadə edirəm. Onlarda kifayət qədər elektron izləyicim, virtual dostlarım və oxucularım var. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 211 211 211 - Şəxsən sizin yaradıcılığınıza, eləcə də əsərlərinzin yayılmasına, imzanızın tanınmasına İnternet və sosial şəbəkələrin təsiri böyükmü olub? - Əlbəttə, yaradıçılığıma İnternetin çox böyük təsiri olub. Məktəb illərindən bədii əsərlər yazırdım. Lakin yaşadığım mühitdə bu haqda danışmaq mümkün deyildi. İlk dəfə evdə ―sirrimi‖ açdım. O anda köhnə kişilərdən olan müəllim atam heç özü də nə söyləyəcəyini bilməyib xeyli fikirə getdi. Amma məhz atam sonralar mənə çox dayaq oldu. Bilirsiz ki, bölgələrdə yazıb-yaradanlar, xüsusən də hələ yenicə başlamış, tanınmayan qadın müəlliflərin Bakıda öz əsərlərini çap etməsi çox çətin məsələə idi. Amma mən təkidlə çap olunmaq istəyirim. Göygöl, Daşkəsən rayonlarının, Gəncə şəhərinin mətbuat orqanlarında silsilə yazılarım çap olundu. Paytaxt qəzetlərinin biri fantastik hekayəmi nəşr etdi. Daha sonra 15 il yaradıcılıqla məşğul olmadım. Son 10 ildə İKT və İnternetin inqilabi inkişafı yaradıcılığıma təkan verdi. Riyaziyyat və informatika müəllimi olduğumdan, kompüter texnologiyaları bacarıqlarını çox tez mənimsəmişdim deyə, yeniliklərdən tez xəbər tuturdum. 2009-cu ildə kitabxana.net saytında qeydiyyatdan keçib yeni yazdığım əsərləri orada yaratdığım nuraz.kitabxana.net ünvanlı bloqunda yerləşdirməyə başladım. Bununla da www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: planetar mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 212 212 yaradıcılığımın yeni dövrü başladı. Az vaxta fantastik əsərlərdən ibarət ―Sirli kainat‖ adlı kitabım araya-ərsəyə gəldi. Kitabxan.net portalından, eləcə də Feysbuk sosial şəbəkəsindən virtual tanış olduğum Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumunun rəhbəri Aydın Xan Əbilov əsərlərimə dəyər verdi və məni birliyin üzvlüyünə qəbul etdi. Bundan sonrakı bədii yaradıcılığımdakı bütün uğurlarıma görə məhz ona minnətdaram. Bədii yaradıcılığım pedaqoji fəaliyyətimə təsir göstərdi. Azərbaycan Rspublikasının Təhsil Nazirliyi tərəfindən metodik vəsait kimi təsdiq olunan ―Riyaziyyatın konsruktiv təlimlə tədrisi metodikası‖ adlı kitabımı yazdım. İlk olaraq kitabdakı materialları Milli Virtual Kitabxanada yaratdığım nuraz7.kitabxana.net saytında yerləşdirmişdim. ―Fateh‖ adlı üçüncü kitabımın materiallarını da vaxtaşırı kitabxana.net saytında və Feysbuk sosial şəbəkəsindəki profilimdə paylaşmışam. Oxucularımın, sənət dostlarımınn rəy və təklifləri həmişə məni ruhlandırıb. İnternet və sosial şəbəkələr mənimçün dahi şəxsiyyət, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətini dərindən öyrənmək imkanı yaratdı. Aydın Xan Əbilovla həmmüəllif olduğumuz ―Heydər Əliyev məktəbi‖ adlı kitabımızı işlədik. Hazırda bütün kitablarım İnterdə paylaşılır. Bütün sahələrdə böyük www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiyalar: qlobal mədəniyyətin kulturoloji tərəfləri 213 213 213 həvəslə işlərimi davam etdirirəm. Ötən ilin sonunda 12 saylı Ərazı Vergilər Departamentindən ―Vergi dostları‖ layihəsinə seçildim. Bu işimdəki uğurlarıma da İnternetin böyük təsiri olur. - Ənənəvi söz sənəti, yoxsa şəbəkə ədəbiyyatı, kağız kitab, yoxsa elektron kitab: seçiminiz?! - Ənənəviyə hörmət edərək, milliyi qoruyaraq yeniliyə doğru getməliyik. Sözsüz şəbəkədəki hər əsər ədəbiyyat nümunəsi ola bilməz – zaman özü mətnləri, yazıları ələyəcək, yaxşılarını seçəcək. Amma İnternet şəbəkəsi gözlərimiz önündə geniş imkanları olan bir dünya açır – biz o dünyanın sakinləriyik. Zaman və məkanın tələblərinə uyğun yaşamağa məcburuq, o mənada seçimim şəbəkə ədəbiyyatı - elektron kitabdır. Söhbətləşdi: Aydın Xan Əbilov “Ədəbiyyat qəzeti” Yüklə 1,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|