Voleybol Voleybol 1895 yilda AQSHning MASSACHUSITI shtatining XOLIOK shahridagi kollejning jismoni tarbiya o’qituvchisi Vil’yam Dj. Morgan tomonidan kasf etilgan.U o’rta va katta yoshdagi shug’ullanuvchilarga yangi o’yinnini tabsiya qiladi. U 197sm baklandlikda osib qo’yilgan tennisi to’rini ustidan basketbol koptogini kamerasiga havo to’ldirib , uni to’rini ustidan oshirib o’ynaydilar. Bu oyin hammaga ma’qul keladi. Uni 1896yil Springfilt shahrida o’tkazilgan xiristian yoshlari uyushmalari konfederatsiyasida professor Al’f red T. Xal’stedi voleybol deb atadi. Bu inglizch so’z bo’lib uchuvchi to’p degan ma’nni bildiradi, chunki to’p havoda ko’proq ushlab turiladi. - Voleybol 1895 yilda AQSHning MASSACHUSITI shtatining XOLIOK shahridagi kollejning jismoni tarbiya o’qituvchisi Vil’yam Dj. Morgan tomonidan kasf etilgan.U o’rta va katta yoshdagi shug’ullanuvchilarga yangi o’yinnini tabsiya qiladi. U 197sm baklandlikda osib qo’yilgan tennisi to’rini ustidan basketbol koptogini kamerasiga havo to’ldirib , uni to’rini ustidan oshirib o’ynaydilar. Bu oyin hammaga ma’qul keladi. Uni 1896yil Springfilt shahrida o’tkazilgan xiristian yoshlari uyushmalari konfederatsiyasida professor Al’f red T. Xal’stedi voleybol deb atadi. Bu inglizch so’z bo’lib uchuvchi to’p degan ma’nni bildiradi, chunki to’p havoda ko’proq ushlab turiladi.
Voleybol to’pi - O’bekistonda voleybol 1924-1925 yillarida paydo bo’lganligi haqida ma’lumotlarida eslatilib o’tiladi.Sport havaskorlarining birining aytishicha Toshkent sharidagi CHerinishiv nomli maktabning jismoniy tarbiya o’qituvchisi 1925yilning oxiri – 1926yilning boshlarida birinchi marta Maskva shahridan voleybol to’pi, to’r va mosobaqa qoidalarini olib keladi. Maktabda voleybol to’gharagi tazadi. SHu maktabning voleybol jamoasi 1927yil 27 aprelda Mtalist jamoasi bilan o’nab 3:0ga yutadi. SHu vaqtdan boshlab voleybolni ishchi kulublarida va jismoniy tarbiya toi’garaklarida o’ynay boshlaydilar.
- 1927yili KIM stadionida voleybol bo’yicha maktablararo bohorga shahar birinchiligi musobaqasi o’tkaziladi. 1927yili 1 Butun O’zbekiston spartakiadasi o’tkazildi va uni dasturiga voleybol ham kiritilgan edi.SHunday qilib O’zbekistonda voleybol 1927yildan dunyoga kildi desa bo’ladi.
Voleybol to’rini eni va uzunligi - Voleybol to’rini eni 1m, uzunligi 9,5m bo’ladi. To’rini kvadratlari 10x10sm ga teng. O’g’il bolalar uchun to’rini balandligi: 11-12 yosh -2,20 m, 13-14yoshli-2,30m, 15-16 yosh - 2,40 m, 17 -18 yosh – 2,43m.
- Qiz bolalar uchunto’g’ri balandligi : 11-12 yosh -2,00 m, 13-14 yosh -2,10 m, 15-16 yosh -2,20 m, 17 -18 yosh -2,00m, 13-14 yosh -2,10m , 15-16 yosh -2,20m, 17-18 yosh -2,24 m.
Voleybol komandasi o`yinchilari ketma–ketlikda joy almashishlari - Komandada o`yinchilar soni asosiy va zaxiradagi o`yinchilar bilan birgalikda 12 kishidan oshmasligi kerak.
- Asosiy o`yinchilar 6 o`yinchidan iborat, ular o`yinni boshlaydilar. O`yin davomida xoxlagan asosiy o`yinchini zaxiradagi o`yinchi bilan almashtirish mumkin. To`pni uzatishdan oldin ikkala kamandani o`yinchilari o`zlarining ikkita chiziqda 3 kishidan joylashib turadilar. Agar kamanda 5 kishi bo`lsa unda orqa chiziqda ikki kishi turadi. To`rni oldida turgan o`yinchilarni oldingi chiziqdagi o`yinchilar yoki hujumchilar, qolganlari – orqa chiziqdagi o`yinchilar yoki himoyachilar deyiladi. O`yinchilarga tartib nomer berilsa(1,2,3,4,5,6), 1-to`p oshirish o`tsa , unda 6-5- ni, 5-4, 4-3ni, 3-2ni, 2-1nio`rniga o`tadilar, ya’ni shu tartibda joy almashadilar.
Voleybol to`pini oshirish usuli - Topni pasttdan to`g`ri uzatish;to`pni yuqoridan;yo`g`ri uzatish;to`pni yuqori yon tomondan uxzatish;to`pni past yon tomondan uzatish.
Voleybol o‘yin maydoni - Maydon o‘lchamlari. Maydon to‘g‘ri to‘rtburchak shaklida bo‘lib, o‘yin maydoni uzunligi 18 metr, eni 9 metr bo‘lishi kerak. Maydon tashqarisida birinchi chiziqdan 3 metr uzoqlikda yana bir chiziq tortilib, bu oraliq xavfsizlik zonasi deyiladi. Shuning hisobiga qurilish o‘lchami 24x15 metr bo‘ladi. Xavfsizlik zonasi ochiqda joylashgan maydonda 3 metr, yopiqdagida esa 2 metr bo‘ladi. Soddalashtirilgan qoidaga muvofiq 15x7,5 metrni tashkil etadi.
- Maydonni chegaralovchi chiziqlar maydon bilan bir tekislikda bo‘lib, chiziqlar eni 5 sm bo‘ladi. Uzunasiga tortilgan chiziq - yon chiziq, eniga, ya'ni ko‘ndalangiga tortilgan chiziq - yuz yoki en chiziq deb ataladi. Maydon o‘rtasida ikkita yon chiziqqa tutashgan o‘rta chiziq o‘tadi.
Voleybol o‘yin maydoni - Voleybol o‘yin maydoni
- U maydonni ikkiga bo‘lib turadi. Har bir maydonchada o‘rta chiziqdan 3 metr uzoqlikda o‘rta chiziqqa parallel yana bir chiziq o‘tib, bu oraliq-hujum zonasi deb ataladi. Hujum zonasi chizig‘idan orqa yuz chiziqqacha 6 metr oraliq - himoya zonasi deb ataladi.
- Voleybol maydoni quyidagi jihozlar bilan ta'minlanadi.
- To‘r. O‘rta chiziq ustida maydonga ko‘ndalang tortiladi, uzunligi 9,5 metr, eni 1 metr, katakchalarining o‘lchami 10x10 sm bo‘ladi. Balandligi o‘yinchilarning jinsi va yoshiga qarab, ya'ni: erkak guruhi uchun - 2,43 sm; ayollar guruhi uchun - 2,24 sm bo‘ladi. To‘r kanop yoki ipak ipidan to‘qilgan va yo‘g‘onligi 5 mm bo‘ladi.
- To‘p. To‘p yumaloq bo‘lib, aylanasi 66±1 sm, og‘irligi 270±10 g, charmdan yasalgan.
Voleybol o’yin maydoni chizmasi
Dostları ilə paylaş: |
