World Bank Document


Korporativ  dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan



Yüklə 1,57 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/28
tarix20.09.2018
ölçüsü1,57 Mb.
#69739
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   28

Korporativ  dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan 

 

 



sentyabr 2009 

 

 



S hif   4 

qdl ri haqq nda 

yeni qaydalar  

t rifi verilir v  maraql   t r fd n  qdd  mara n t bi ti v   h cmi haqq nda mü ahid  

uras na yaz l  m lumat verm si t l b olunur. Qaydalarda, h mçinin, t l b olunur ki, 

irk tin aktivl rinin 5%-d n yüks k olan aidiyy ti t r fl rin  qdl ri s hmdarlar n 

ümumi y nca nda t sdiq olunsun v  h min  qdl r haqq nda m lumat ictimaiyy t  

aç qlans n. Yeni qaydalar   q bul edilm si mühüm ir lil yi  olsa da, bazar n bir çox 

i tirakç lar  onlardan agah deyill r.  

 

  Aç qlama 



Qanun  irk tl rd n 

audit yoxlamas  

apar lm  maliyy  

hesabatlar n n 

haz ralnmas n  

t l b edir, lakin bir 

çox  irk tl r bu 

t l bi yerin  

yetirmir 

 

Bütün  irk tl rd n balans hesabat  v  m nf t v  z r rl r hesabat n  daxil ed n audit 



yoxlamas  apar lm  maliyy  hesabatlar n n haz rlanmas   t l b olunur. Bir çox SC-

l rd n na d pul dövriyy si hesabat   v   n zar t ed n v  faktiki sahibl r haqq nda 

m lumat t l b olunmur. Son zamanlara q d r,  irk tl rin  ks riyy ti illik hesabatlar v  

ya maliyy  hesabatlar n  haz rlam rd lar v  ya s hmdarlara t qdim etmirdil r. QKDK 

pozuntulara gör   c rim l ri t tbiq etm y  ba lay b v  art q  irk tl rin  ks riyy ti 

maliyy  hesabatlar n  haz rlay r. Bir çoxlar  is  h l  d , haz rlam r v  bir çox hallarda 

keyfiyy t a a d r.  

MBHS-dan daha 

çox bank v  dig r 

irk tl r istifad  

edir  

 

Banklar v  (2008-ci ilin yanvar ay ndan) ictimai  h miyy tli qurumlar



2

 say lan 

irk tl rd n Maliyy  Hesabatlar n n Beyn lxalq Standartlar  (MBHS) konsolid  

olunmu  maliyy  hesabatlar n n haz rlanmas   t l b olunur. Dig r  irk tl r Milli 

Mühasibat Uçotu Standartlar ndan istifad  ed  bil rl r. MMUS-lar MHBS-lara 

uy unla d r l b, lakin onlar daha sad dir v  bununla kiçik v  orta mü ssis l r üçün 

onlara riay t etm si daha asand r. Daha iri banklar v  b zi  irk tl r, bir qayda olaraq 

xarici investisiyalar qoyulmu   v  ya n zar t olunan  irk tl r MHBS-lar n t tbiqind  

ir lil yib, dig r  irk tl r is  yox. Bir çox  irk tl r h l  d  MMUS-lar  t tbiq etmir v  

hesabatlar n  vergi uçotu  sas nda haz rlay r.  



Auditin keyfiyy ti 

t dric n art r  

 

Bütün SC-l rd n k nar auditorun c lb olunmas  t l b edils  d , bu yax nlara q d r bir 



çoxlar  bu t l bi yerin  yetirmirdi. Audit yoxlamalar n n keyfiyy ti, h mçinin, bazar n 

b zi i tirakç lar nda  übh  yarad b, lakin yerli bazarda xarici audit firmalar n n say n n 

artmas  v  mühasibat uçotu v  audit sah sind  t hsilin keyfiyy tinin t dric n artmas  

n az  banklar v  mü yy n  irk tl r üçün auditin keyfiyy tini art ra bil r.  



Auditorun 

müst qilliyi il  

ba l  t l bl r azd r  

 

Auditorlar  irk t  birba a ba l  ola bilm zl r v  pe kar etika m c ll sin  riay t 



etm lidirl r. Auditorun s hmdarlara hesabatl l  haqq nda müdd alar faktiki olaraq 

qanundan ç xar l b v   v z olunmay b. Audit firmalar  v  ya partnyorlar n d yi m si 

il  ba l   t l bl r yoxdur v  müst qillikl  ba l  dig r t l bl r minimald r. Bir çox 

hallarda, auditorlar mü t ril ri üçün auditd n ibar t olmayan i i yerin  yetirir. B zi 

hallarda onlar, faktiki olaraq, hesabatlar  h m haz rlaya, h m yoxlaya bil rl r.  

Auditorlar Palatas  pe ni t nziml yir v  auditorlar v  audit firmalar na lisenziya 

verir. Palata yerli audit standartlar n  mü yy n edir v  2009-cu ild n ba layaraq 

Beyn lxalq Audit Standartlar n n (BAS) t tbiq olunmas n  t l b edir. Palata auditorlar 

v  mü t ril r aras nda yaranm  mübahis l ri h ll ed  bil r v  auditin keyfiyy tini 

yoxlay r. O, keyfiyy ti a a  olan audit yoxlamalar na gör  lisenziyan  geri ça ra 

bil r v  bir neç  hallarda geri ça rm d r. Palata lisenziya alm  auditorlardan cari 

t liml rd   i tirak etm yi t l b edir v   t liml ri t kil edir. Palata 2008-ci ild n 

ba layaraq IFAC- n tam üzvüdür. Bazar i tirakç lar n n Palataya qar  münasib ti 

 

 

Auditorlar Palatas  

pe ni t nziml yir  

 

                                                           



Qanuna  sas n, ictimai  h miyy tli qurumlara s orta  irk tl ri, banklar, s hml ri birjada ticar t olunan dig r SC-l r v   hökum t t r find n mü yy n 

edilmi  konkret limitl r  cavab ver n dig r kommersiya t kilatlar  daxildir. T crüb d , banklar, s orta  irk tl ri v   b zi iri dövl t mü ssis sind n 

ba qa, ictimai  h miyy tli qurumun t l bl rin  az n zar t olunur v  bununla ba l  m lumatl l q a a  s viyy d dir. 

 



Korporativ  dar etm nin Qiym tl ndirilm si Az rbaycan 

 

 



sentyabr 2009 

 

 



S hif   5 

qar qd r, bir çoxlar  müsb t r y bildirib, lakin b zil ri hesabt etdil r ki, o, mühasibat 

uçotu v  auditin keyfiyy tinin art r lmas  sah sind  daha s m r li ola bil rdi.  

nformasiyan  h l  

d  ç tin  ld  etm k 

olar  

 

2005-ci ilin SN H-d n sonra v ziyy tin yax la mas  mü ahid  olunsa da, s hmdarlar 



v  investorlar  irk t haqq nda m lumatlar n  ld  edilm si il  ba l  probleml rin 

olmas n  bildirm y  davam edirl r. BFB emissiya prospektl ri v  kiçik sayda illik 

hesabatlar kimi, b zi m lumatlar  yerl dirir v   N qliyyat Nazirliyinin Reyestrind , 

h mçinin,  irk tl r üçün  sas m lumatlar var. B zi banklar v  bir neç   irk tin 

ictimaiyy t üçün m lumatlarla internet s hif l ri var.  

 

 

irk t  n zar t v  mü ahid   uras  v  idar  hey ti  



Mü ahid   uras  v  

idar  hey ti 

aras nda 

v zif l rin bölgüsü 

bir çox hallarda 

ayd n deyil  

 

Az rbaycanda  irk tl rin idar etm  strukturu iki pill lidir: mü ahid   uras   v  idar  



hey ti

3

. Mü ahid   uras  idar  hey tinin f aliyy tin  n zar t etm lidir, idar  hey ti is  



irk tin günd lik f aliyy ti üçün m suliyy t da y r. T crüb d  is   v ziyy t 

h miyy tli d r c d  f rql nir v  b zi  irk tl rd  mü ahid   uras  çox az rol oynay r, 

dig rl rind  is  günd lik idar etm  m s l l rin  daxil olaraq h dd n art q f al i tirak 

edir. Ümumiyy tl , bir çox SC-l rd  mü ahid   uralar   sas funksiyalara, o cüml d n, 

korporativ strategiya, maliyy  hesabatverm si, riskl rin idar  edilm si v  siyas t  

n zar t etmir.  



dar  hey tinin 

üzvl ri bir çox 

hallarda mü ahid  

uras   v zin  

s hmdarlar n 

ümumi y nca  

t r find n seçilir  

 

Mülki m c ll y   sas n, SC-l rin idar  hey tl ri s hmdarlar n ümumi y nca  v  ya 



mü ahid   uras   t r find n seçil  bil r.  irk tl rin iki pill li idar etm  strukturunu 

t tbiq ed n bir çox ölk l rd  yaln z mü ahid   uralar  idar  hey tini t yin ed  bil rl r. 

dar  hey tinin üzvl rinin s hmdarlar n ümumi y nca   t r find n seçilm si 

mü ahid   uras n n r hb rliy   n zar t  etm k v  onlar   m suliyy t   c lb etm k 

imkan n  m hdudla d r r.  

T fti  komissiyalar  

korporativ 

strukturun elementi 

olaraq qal r  

 

T fti  komissiyalar   s hmdarlar n ümumi y nca   t r find n seçilir v  onlar n 



üzvl ri mü ahid   uras   v  idar  hey tinin üzvl ri deyill r. Onlar maliyy  

hesabatlar n n t sdiqind n vergi m s l l ri üzr   m sl h tl rin verilm sin   q d r 

müxt lif m qs dl r  xidm t edir. Bir çox hallarda, gördükl ri i in audit komit si v  ya 

k nar auditor t r find n görül n i d n f rql nm si  ayd n deyil.  Bu cür orqanlarda 

rqi v   M rk zi Avropa ölk l rind  art q islahatlar keçirilib v  ya onlar tamamil  

l v olunub v  b zi ekspertl r d  Az rbaycan üçün bunu tövsiy  etmi dir.

4

  

Hal-haz rda Daxili Audit haqq nda Qanun mü yy n  irk tl rin audit komit l rind n 



t fti  komissiyalar n n gördüyü i i yerin  yetirilm sini t l b edir. Anla lmazl  

art raraq, banklar n m cburi audit komit l ri var v  onlar s hmdar c miyy tl rin t fti  

komissiyalar  il  ox ar funksiyalar  yerin  yetirir v   s orta  irk tl rinin “t fti  

komissiyalar ” var v  onlar  uran n audit komit sin  ox ard r. Mü ahid   uras n n 

dig r komit l rind n geni  istifad  olunmur.  

Fidusiar v zif l r 

t tbiq olunub 

 

2007-ci ild  Mülki M c ll d  mü ahid   uras n n üzvl ri üçün fidusiar v zif l r 



mü yy n edilib. H min v zif l r  uy un olaraq, direktorlar v   irk tin r hb r v zif li 

xsl ri  irk t  qar   m ntiql   v  vicdanla h r k t etm lidirl r. Direktorlar haqs z 

h r k tl r n tic sind   irk t  vurulmu   z r r  gör   m suliyy t   c lb oluna bil rl r, 

                                                           

3

 S hmdarlar n say  50 v  daha az olan s hmdar c miyy tl rin mü ahid   uralar  yoxdur v , banklar v   s orta  irk tl ri istisna olmaqla, s hmdar 



c miyy tl ri idar  hey ti  v zin  bir direktoru seç  bil rl r. S hmdarlar n say  100 v  ondan çox olan  irk tl rin  ks riyy tind  h m mü ahid   uras , 

h m idar  hey ti var.  

4

Bura Çarlz Kenfild v  Vüsal EynullayevAz rbaycan n Qanunvericiliyind   T fti  komissiyalar n n l v edilm si v  Audit Komit sinin yarad lmas , 



Az rbaycanda Korporativ  dar etm   cmal  (sentyabr 2007) v  

T-in Avrasiyan n Banklar nda Korporativ  dar etm  haqq nda Siyas t S n di (aprel 



2008) daxildir.  


Yüklə 1,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   28




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə