Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən



Yüklə 1,62 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə33/50
tarix17.01.2018
ölçüsü1,62 Mb.
#21063
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   50

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları  / BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

yer  Cənubi  Xəzərin  qərb  zonasının 

35-100 m dərinlikləridir.

Yay mövsümündə  kilkə  sürüləri 

Orta  və  Cənubi  Xəzərin  həm  şərq, 

həm  də  qərb  hissələrində,  sahildən 

uzaqda 20-30 m-dən  100-m-ə qədər 

dərinlikdə  toplanır.  Bu da  sahilyanı 

suların  tem peraturunun  yüksək 

olması ilə izah edilir.

Adi  kilkə  mühüm  vətəgə  əhə­

miyyətli  balıqdır.  Xəzərdə  onun 

ehtiyatı  416,1  min  tondur,  ondan

231,1  min tonu  Şimali Xəzərin,  185 

min  tonu  Cənubi  Xəzərin  payına 

düşür.  Lakin  bəzi  çətinliklərlə 

əlaqədar  onun  mövcud  ehtiyat­

larından tam istifadə olunmur.

Adi kilkələrplanktonla qidalanır, 

özləri  isə  suiti və  nərəkimilərin,  ağ 

qızıl balıq, sıf, siyənək və s. kimi bir 

çox balıqların qidasını təşkil edir.

tem perature  of  9  to  11°C.  In 

comparison  to  the  other  kilka 

species,  this  one  is  the  most  cold- 

loving  and  can  be  encountered  in 

winter  throughout  the  sea.  The 

wintering areas of the common kilka 

in  the  South  Caspian  lie  along  the 

western coast in the 35-100 m depth 

interval.  In  summer,  kilka  schools 

keep  close  to  both  western  and 

eastern  shores  of  the  Middle  and 

South  Caspian,  occupying  depth 

intervals from 20-30 to  100 m, where 

coastal waters are at their warmest.

The common kilka is  commercially 

important.  Its  total  biomass  in  the 

Caspian Sea is 416.1  thousand tons, 

of  which  the  northern  population 

accounts  for  231.1  thousand  tons 

and  the  southern  one,  for  185 

thousand tons. The existing reserves 

of the common  kilka are underused 

due to a number of difficulties. The 

common kilka is also a food source 

for  many  species,  including  stur­

geons,  inconnus,  sanders,  herrings, 

and so on.

İrigöz  kilkə  Big-eyed  Kilka

Clupeonella grimmi

irigöz  kilkə  Xəzər  dənizində 

yaşayan  endemik  növdür.  Adi  və 

ançousabənzər  kilkə  növlərinə 

nisbətən irigöz kilkənin başı  böyük, 

gözləri  iri,  üzgəcləri  isə  uzun  olur. 

İrigöz  kilkə  digər  kilkələrlə  yanaşı

This is an endemic Caspian species. 

It  differs  from  the  common  and 

anchovy  kilkas  by  a  comparatively 

large head,  big eyes and longer fins. 

Together  with  the  other  kilkas,  the 

big-eyed  one  is  th e  sm allest

88

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları

  /  


BIODIVERSITY: A m a z in g   C a sp ia n   F is h e s

Xəzər  ixtiofaunasmm  vətəgə  əhə­

miyyətli ən kiçik balıqlarından olub, 

uzunluğu  45-120  m m -ə,  nadir 

hallarda  isə  150  mm-ə  çatır.  İrigöz 

kilkə Cənubi və Orta Xəzərin 40-50- 

m-dən  yuxarı  (200-500  m  və  daha 

çox) dərinliklərində yayılmışdır.

commercial  species  of  the  Caspian 

ichthyofauna. Individuals ranging in 

size  from  45  to  120  mm  (rarely  150 

mm) are encountered in catches.

The  big-eyed  kilka  is  distributed 

throughout  the  open  sea  in  the

Belə  sahələr  Xəzər  dənizinin 

ümumi sahəsinin 50% - dən  çoxunu 

(200 min km2) təşkil edir.

İrigöz  kilkə  üst  qatlardan  çəki­

nərək  Xəzərin daha dərin qatlarında 

yaşamağa  uyğunlaşdığından  dəniz­

də  neft  çıxarılan  ərazilərdə  (müqa­

vilə  sahələrində)  daha  çox  təsadüf 

edilir.

Mövsümlə əlaqədar olaraq irigöz 



kilkə  areal  daxilində  müntəzəm 

olaraq öz yerini dəyişir. Belə ki, qış - 

yaz  mövsüm ündə  irigöz  kilkə 

Cənubi  Xəzərin  şimali-qərbində və 

şərq hissəsində, payız mövsümündə 

isə Cənubi və Orta Xəzərin  şimali  - 

qərbində  külli  miqdarda  toplanır. 

İrigöz  kilkələr  cinsi  yetişkənliyə  2

Middle and South Caspian at depths 

greater than 40-50 m (200-500 m and 

even deeper). The area of this zone is 

200  thousand  sq.  km  or  more  than 

50% of the entire sea.

The  big-eyed  kilka  avoids  surface 

water layers, inhabiting deeper zones 

to which its eyes are ideally adapted. 

It  is  widely  common  in  the  oil 

producing (contract) area.

The  species  changes  its  location  in 

the  sea  depending  on  the  season  of 

the  year.  During  the  winter-spring 

period, the largest congregations are 

sighted  predominantly  in  the north­

west and east of the South  Caspian, 

and  in  autumn,  in  the  northwest  of 

the  Middle  and  South  Caspian. 

Spawning  areas  of  the  species  are

89



BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları

  / 


BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

yaşında çatır.  Onlar Cənubi  və  Orta 

Xəzərdə,  yayıldıqları  ərazi  daxi­

lində,  yanvar  -  aprel  aylarında kürü 

tökürlər.  Hər bir dişi balıq  7,6-29,5 

min  ədəd  kürü  verir.  Kürüdən 

çıxmış  sürfələr  dənizin  1-5  m 

dərinlik-lərində yaşayır.

İrigöz  kilkə  Xəzərin  çoxsaylı 

vətəgə  balıqlarından  olub,  Xəzər 

balıq  ovunda  ançousabənzər  kilkə- 

dən  sonra  ikinci  yeri  tutur.  Lakin 

irigöz kilkə dənizin dərinlik-lərində 

yayıldığı üçün onun mövcud ehtiya­

tından tam istifadə edilmir.

Ətindən təzə, hisə verilmiş halda 

və konserv şəklində istifadə olunur, 

ondan yem unu hazırlanır.

situated in all zones inhabited by it in 

the Middle and South Caspian.

The  big-eyed  kilka  matures  mainly 

at the age of two years. Its fertility is 

low - 7.6 to 29.5 thousand eggs.  The 

breeding  season  is  from  January 

through April.  Developing embryos 

in  eggs  occupy  surface  water  layers 

in the 1-5 m interval.

This is  the second most fished  kilka 

in the Caspian Sea, after the anchovy 

one.  It  is  widely  used  smoked  and 

tinned,  as  well  as  a  source  of  fish 

meal.


Due  to  the  fact  that  the  big-eyed 

kilka  is  a  deep-sea  fish,  its  reserves 

are underused.

Ançousabənzər  kilkə -  Anchovy  Kilka

Clupeonella engrauliformis

Ançousabənzər  kilkə  qismən 

Cənubi  və  Orta  Xəzərin  sahildən 

aralı,  dərinliyi  20  m-dən  çox  olan 

hissələrində, əsasən isə dairəvi axın 

zonasında,  50-200  m  dərinliklərdə 

yayılmışdır.  Dənizin  200  m-dən 

dərin  hissələrində  də  ançousa­

bənzər kilkəyə təsadüf edilir.

Ançousabənzər  kilkə  istilik  se­

vən növ olub, dənizdə temperaturun 

8°C-dən  yüksək  olan  sahələrində 

daha çox toplanır.  1-2 yaşında cinsi 

yetişkənliyə çatan hər dişi balıq 9,8 - 

61,0 min ədəd kürü verir.

This kilka species is a denizen o f the 

Middle and  South  Caspian where  it 

keeps away from shores at depths of 

more  than  20  m.  The  largest 

concentrations  occur  in  the  circu­

lation current zone at depths of 50 to 

200 m. Large concentrations are also 

encountered  at  depths  in  excess  of 

200 m.


The anchovy kilka is a thermophilic 

species. Its major concentrations are 

associated  with  areas  with  a  water 

temperature  of  8°C  and  above.



90

BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK:  Xəzərin  əsrarəngiz  balıqları

  / 


BIODIVERSITY: A m a z in g   C a s p ia n   F is h e s

Bu  balığın  kürü  tökməsi  may 

ayından  başlayaraq  dekabr  ayına 

qədər  davam  edir.  Kütləvi  halda 

payız  kürütökməsi  oktyabr-noyabr 

aylarında  X əzərin  dairəvi  axın 

sahələrində  20-25  m  dərinlikdə, 

həmçinin  200  m  və  daha  çox 

dərinliklərdə baş verir.

Maturity is reached at the age o f one 

to  two  years.  Individual  fertility 

varies  from  9.8  to  61.0  thousand 

eggs.

The spawning period o f the species is 



from May through December.  Mass 

spawning  takes  place  primarily  in 

the Caspian circulation current zone

Kürütökmə  günün  qaranlıq 

vaxtı,  suda  temperatur  15-25°C 

olduqda  müşahidə  edilir.  Mayalan­

mış kürülərdən  20°C-də,  26  saatdan 

sonra sürfələr əmələ  gəlir.  Kürülər 

çox  yüngül  olduğu  üçün  onların 

inkuba-siyası  və  eləcə  də  kürüdən 

çıxmış sürfələrin inkişafı dənizin üst 

qatında gedir.

Dəniz  səthinin  hidroloji  rejimi 

dəyişkən  olduğu  üçün  ançousabən­

zər  kilkələrin  mayalanmış  kürü­

lərinin və kürüdən çıxmış sürfələrin 

sayı  suyun  hidroloji  rejimində  baş 

verən  dəyişikliklərdən  asılı  olur. 

Ançousabənzər  kilkələr  əsasən

in  the  20-25  m  depth  interval  and 

much deeper - more than 200 m).

Eggs  are  spawned  during  the  dark 

hours  o f  the  day  at  surface  water 

temperatures of 15  to  25°C.  It takes 

eggs 26 hours at a water temperature 

o f  20°C  to  incubate  or,  in  other 

words,  for  embryos  in  the  egg  to 

become fully developed. The eggs of 

the  species  are  very  light,  which  is 

why  the  embryonic  stage  o f  its 

development  occurs  in  the  water 

layer closest to the surface.

The  hydrological  regime  o f  the 

surface  layer  is  known  for  its



91


Yüklə 1,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə