Microsoft Word Agahuseyn ?liyev docx

55 

 

gecə-gündüz pul kəsirdi.  

II  Dünya  müharibəsi  və  sonrakı  dövr:  Bu  dövrlərdə  Yunanıstan,    Macarıstan,  

Polşa,  Rusiya və bir sıra ölkələrdə  nflyasiya müşahidə edilmişdir.  1943-1944-cü 

illər  ərzində  Yunanıstanda  qiymətlər  4700000  dəfə  artmışdır.  1943-cü  ilin 

oktyabrmdan başlayan bu  nflyasiyanın 11-ci ayında  nflyasiya 85 mln % olmuşdur. 

II  Dünya  müharibəsi  illərində  Macanstanda  dünyanm  ən  böyük  nflyasiyası  olmuş 

və  Ginnesin  Rekordlar  kitabına  daxil  olmuşdur.  1944-1945-ci  illərdə  aylıq 

nflyasiya 19800% olmuşdur.  nflyasiyanın yüksək olduğuson ildə illik  nflyasiya 3, 

8x10

27

% olmuşdur.  

1921-ci ildə Polşada aylıq  nflyasiya 82% olmuş,  1923-1924-cü illər Rusiyada isə 

57% olmuşdur ki,  bunların hər ikisi hiperinflyasiyadır.  

Ümumilikdə  götürsək,    II  Dünya  müharibəsindən  70-80-cı  illərə  qədər  dünya 

dövlətləri  nflyasiyaya "qalib" gələ bilmişlər.  Lakin 70-80-ci illərdə baş verən enerji 

böhranı bu prossesə təkan verdi.  Həmin dövrdə enerji ehtiyatlannm,  xüsusilə neftin 

qiymətinin  qalxması  dünya  üzrə  qiymətlərin  qalxmasına  səbəb  oldu.    Bu  proses 

Latın  Amerikası  öl-kələrində  xüsusilə  ciddi  formada  idi.    Belə  ki,    həm  neftin 

qiymətinin  qalxması,    həm  də  bir  sıra  metallann  qiymətinin  aşağı  düşməsi 

nəticəsində  bu  ölkələrdə  tədiyyə  balansınm  vəziyyəti  pisləşmiş  və  nflyasiya  baş 

vermişdir (Cədvəl 3).  

 

 

 

---

56 

 

Cədvəl 3 

Latın  Amerikası  ölkələrində  yüksək  nflyasiya  (istehlak  qiymətlərinin  illik 

artımı, %-lə) 

 

llər 

A

rg

en

ti

n

a 

B

ol

iv

iy

a 

B

ra

zi

li

ya

 

N

ik

ar

aq

u

a 

 

P

er

u

 

 

M

ek

si

k

a 

1978-1987 

210, 9 

229, 8 

127, 1 

110, 7 

84, 9 

55, 2 

1987-1994 

343, 0 

16, 0 

684, 6 

14315, 8 

667, 0 

114, 2 

1994-1998 

3080, 5  15, 2 

1319, 9 

4709, 3 

3398, 7 

20, 0 

1998-1999 

2314, 7  17, 1 

2740, 0 

3127, 5 

7481, 6 

26, 7 

1999-2000  171, 7 

21, 4 

413, 3 

7755, 3 

409, 2 

22, 7 

2001-2010  24, 9 

12, 1 

991, 4 

40, 5 

73, 2 

15, 5 

2011 

10, 6 

8, 5 

2103, 3 

20, 4 

48, 5 

9, 8 

2012 

4, 3 

7, 9 

2407, 6 

7, 7 

23, 7 

7, 1 

2013 

3, 4 

10, 2 

67, 4 

8, 4 

11, 2 

35, 0 

2014 

0, 2 

13, 4 

18, 2 

12 

11, 5 

34, 4 

2015 

0. 3 

14. 1 

16. 2` 

13. 1 

11. 8 

32. 1 

 

 

---

57 

 

Cədvəl 4 

Keçid ölkələrində  nflyasiya (illik %-lə) 

Ölkələr 

2014 

2014 

2015 

2014 

2014 

2015 

Älbaniya 

104 

237 

31 

16 

6 

42 

Bolqanstan 

339 

79 

64 

122 

33 

592 

Xorvatiya 

250 

938 - 

1149 

-3 

4 

4 

Çexiya 

52 

13 

18 

19 

8 

9 

Estoniya 

304 

954 

36 

42 

29 

12 

Makedoniya  230 

1925 

230 

55 

9 

8 

Macarıstan 

32 

22 

21 

21 

28 

17 

Latviya 

262 

959 

35 

26 

23 

8 

Litva 

345 

1161 

189 

45 

36 

10 

Polşa 

60 

44 

38 

29 

22 

15 

Rummiya 

223 

199 

296 

62 

28 

116 

llovakiya 

58 

9 

25 

12 

7 

7 

iloveniya 

247 

93 

23 

18 

9 

9 

Ş

. Avropa və  193 

510 

166 

35 

19 

65 

 

 

Son  onillikdə  baş  vermiş-güclü  nflyasiyalara  1996-1997-ci  illərdə  Zairdə 

(1713%),  1997-də Bolqarıstanda (592%) olan inflyasiyaları göstərmək olar.  

Kağız  pulların  buraxılmasında  ölçü  həddinin  aşılması  ciddi  şəkildə  başqa  cür 

təqdim  edilə  bilməz,    bu  hər  kəsin  əmlakının  bir  hissəsinin  gözə  görülməz 

oğurlanmasıdır.  

XXI  əsrin  əvvəllərinə  yaxın  Sovet  işğalından  və  təsir  dairəsindən  azad  olmuş 

ölkələrdə  də  nflyasiya  vüsət  almışdır.  Bu  ölkələr  bazar  iqtisadiyyatına  keçməkdə 

olan ölkələrdir (Cədvəl 4).  

 

---