Microsoft Word Design Glo Kongre doc
Yüklə 1,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
II International Congress 341 Gazprom, 16 Mayıs 2003’de yapılan yirmi beş yıllık anlaşmayla, Kırgızistan’daki doğalgaz arama, çıkarma, işleme ve son derece zayıf olan enerji altyapısının yenilenmesi ve yeni hat inşaatları konularında kontrolünü arttırmıştır. 33 Tacikistan ile de, 15 Mayıs 2003 tarihinde ben- zer bir anlaşma yapılmıştır. 34 Bu ülkelerdeki do- ğalgaz sektörünün geliştirilmesi konusunda Gazprom ile uzun vadeli işbirliğinin temellerini atan bu anlaşmalarla, bu ülkelere doğalgaz itha- latı yapılması ve bu ülkelerin devlet kontro- lündeki doğalgaz şirketlerinin özelleştirilmesi için yapılacak ihalelere, Gazprom’un da katıl- ması kararlaştırılmıştır. Özbekistan’dan ithal edilen doğalgaz bu ülkelere ihraç edilmektedir. Böylece, Gazprom bu ülkelerdeki doğalgaz sek- töründeki faaliyet alanını genişletmiştir. Aynı zamanda, doğu pazarlarına ulaşan hatların kont- rolü de Gazprom’un eline geçmiştir. Bunlara ek olarak, Tacikistan’daki Rogun ve Kırgızistan’daki Cascade hidroelektrik santralle- rindeki elektrik enerjisi üretimi için Gazprom’un finansal destek vermesi konusunda anlaşmalar yapılmıştır. Afganistan’a ve Pakistan’a elektrik ihracatı yapılması planlanan bu santrallerdeki üretim faaliyetlerine Gazprom’un vereceği finan- sal destek, hem şirketin ekonomik kazanımlar edinmesi hem de Rusya’nın bu ülkeler üzerin- deki politik baskı gücünü arttırmasını sağlaması nedeniyle, Gazprom ve Rusya açısından önemli bir kazanımdır. 35 Kırgızistan ve Tacikistan ile yapılan anlaş- malarda dikkat çeken bir diğer nokta, Rusya’nın diğer Orta Asya devletleri ile yaptığı enerji an- laşmalarında devlet başkanlarının imzacı taraflar olmasına karşılık, Kırgızistan ve Tacikistan ile yapılan anlaşmaların bu devletlerin başbakanları ve Gazprom tarafından imzalanmış olmasıdır. 36 33 Viktoria Panfilpova, “Net Gazom Edinım”, Nezavisi- maya Gazeta, 12 Mayıs 2003. 34 Simonov, a.g.e., s.256. 35 M. Olimov, C. Olimova “Taciksko-Rossiiskoe Sotrud- niçestvo v Energetiçeskom Sfere: Etapı i Aspektı ”, Bulten Seti Etnologiçeskovo Monitoringa i Rannevo Preduprejdeniya Konfliktov, No. 67, Mayıs- Haziran 2006, s. 36–40 36 Kırgızistan ile yapılan anlaşmada Başbakan Nikolay Tanayev, Kırgızistan Hükümeti adına anlaşmayı imzala- mıştır. Yine, taraflar arasında yapılan toplantılarda da Kırgızistan doğalgaz şirketi değil, başbakan başkan- lığındaki heyet, Gazprom ile olan görüşmeleri yürüten taraf olmaktadır. Bkz.: Gazprom, “Ob Đtogah Paboçey Vstreçi Alekseya Millera i Nikolaya Tanayeva”, 21 Ocak 2004, (çevrimiçi) http://www.gazprom.ru/news/ 2004/01/211201_9341.shtml , 18 Ağustos 2006. Tacikis- tan ile yapılan anlaşmada da Tacikistan başbakanı Emomali Rahmanov Tacikistan adına anlaşmayı imza- larken, Gazprom Genel Müdürü Aleksey Miller Gazprom, sadece ekonomik kazanımları olma- yan ve Rusya’nın bölgedeki jeopolitik yarışa dönmesini sağlayacak böylesi önemli anlaş- malarda görüşmeci ve imzacı taraf olarak izlenen aktif diplomaside önemli bir rol oynamıştır. Sonuç olarak, Rus doğalgaz devi Gazprom, Orta Asya doğalgazı üzerindeki kontrolünü çok büyük oranda arttırmış ve ucuz doğalgaz sağlama yönündeki hedeflerine büyük oranda ulaşmış görünmektedir. Yapılan anlaşmalarla satın alınması öngörülen doğalgaz miktarları dikkate alındığında Orta Asya’da üretilen doğalgazın çok büyük bir miktarının Gazprom tarafından ithal edilecektir. Bununla birlikte, yapılan anlaşmaların uzun vadeli oluşu da dikkat çeken bir diğer noktadır. Böylece, yüksek miktarlarla, uzun yıllar boyunca Orta Asya devletlerinden yapılacak doğalgaz ithalatı garanti altına alınmış olmaktadır. Bu du- rum, Gazprom’un batılı pazarlara doğalgaz ihracatının miktarını arttırabilmek yönündeki politikasını hayata geçirebilmesini sağlayacak bir diğer faktördür. Ayrıca, yapılan anlaşmalarla her Orta Asya devletindeki çoğu devlet kontrolünde olan doğalgaz şirketleri ile ortaklıklar kurulması ya da şirket hisselerinin satın alınması, Gazprom’a bu ülkelerin doğalgaz politikalarına içerden müda- hale edebilme olanağı vermektedir. Bu ülkelerin kendi ekonomik olanakları ile doğalgaz üretim ve ulaştırma faaliyetlerini kendi başlarına yap- malarının ne derecede güç olduğu hatırlandı- ğında; Gazprom’un bu ülkelerdeki şirketler içinde artan finansal varlığı ve dolayısıyla bu ülke ekonomilerine yaptığı katkı, bu ülkeleri ekonomik açıdan Gazprom’a bağımlı kılacaktır. Ayrıca, Gazprom, bu ülkelerin doğalgaz şirket- lerinin alacağı her türlü kararda daha fazla etkili olacaktır. Özellikle, son yıllarda yapılan anlaşmalar neticesinde Gazprom, Orta Asya ülkelerinin doğalgaz sektörlerini kontrolü altına almıştır. Böylece, Sovyetler Birliği’nin dağılmasını takip eden yıllarda, Rusya’ya olan bağımlılıktan kur- tulmak amacında olan bölge devletleri, doğalgaz alanında Rusya’ya neredeyse tamamen bağlı kal- mış olmaktadır. Alternatif projelerin uygulanabi- lirliği de büyük enerji şirketlerinin ve finans kuru- luşlarının finansal desteğine ve bölgesel güçler ile batılı devletlerin politik desteğine bağlıdır. Gazprom adına imza atmıştır. Bkz.: Gazprom, “Ob Đtogah Vizita Alekseya Millera v Respubliku Taci- kistan”, 15 Mart 2003, (çevrimiçi) http://www.gazprom. ru/news/2003/05/151816_4769.shtml , 18 Ağustos 2006. Yüklə 1,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|