II AKTIVLƏRIN ISTIFADƏSI (AZALMASI)
Əgər əməliyyat aktivlərin və eyni zamanda passivlərdə birinin azalmasına səbəb olarsa buna aktivin istifadəsi yaxud azalması əməliyyatı deyilir. Bu əməliyyat zamanı aktiv və passiv hesablardan biri eyni məbləğdə azalır və nəticədə balans pozulmur.
Əməliyyat 4. Məsələn , fərz edək ki, sahibkar noyabrın 30- da 800 $ aylıq icarə haqqını ödəyir. Bu zaman azalan hesab “Pul vəsaiti” , müvafiq olaraq azalmanı müəyyən edən hesab isə “İcarə haqqı” hesabı olaacqdır. Əməliyyatın T-hesablarda qeydiyyatı aşağıdakı kimi olacadır:
Pul vəsaiti (kassa)
Icarə haqqı xərci
Pul vəsaiti (kassa)
Kreditor borcu
Aktivlər = Öhtəliklər + Xüsusi kapital
Debet Kredit Debet Kredit
800 800
Əməliyyat 5. Yenə də təsəvvür edək ki, sahibkar dekabrın 5-də dost təşkilata olan borcunun yarısnı qaytarır. Borcu qaytardığı zaman aktivdə azalan hesab yenə də “Pul vəsaiti” hesabı olacaqdır. Bu azalma “Nə üçün oldu” sualına cavab – “Kreditor borcu” hesabı olacaqdır. əməliyyatın qeydiyyatı belə olacaqdır:
Aktivlər = Öhtəliklər + Xüsusi kapital
Debet Kredit Debet Kredit
750 750
Göründüyü kimi , aktivlər 750 dollar dəyərində azalır. Müvafiq olaraq borc da həmin məbləğ qədər azalır. Ona görə də bu tip əməliyyatlara aktivlərin azalması əməliyyatı deyilir.
III. AKTIVLƏRIN YERDƏYİŞMƏSİ
Əgər əməliyyat yalnız aktivin maddələri araslında yeni, aktiv hesabın birini artması və digərinin azalması ilə nəticələnsə və nəticədə balans dəyişməsə , buna aktivlərin yer dəyişməsi əməliyyatı deyilir.
Əməliyyat 6. Məsələn, fərz edək ki, sahibkar öz işini təşkil etmək üçün dekarın 17-də “Kompyüter avadanlıq”ları satın alır və onların müqabilində 1200 $ “Pul vəsaiti” ödəyir. əməliyyatlın müxabirələşməsi aşağıdakı kimi olacaqdır:
(Aktivlərin yerdəyişməsi)
Dostları ilə paylaş: |
