SaqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia wliuri angariSi

 
114
ganzogadebulia axali kondensirebuli indo-
linuri  bis-spiropiranebis  sinTezi  heqsameTildi-
hidroindolo[4,5-e]_da_
 
[7,6-g] indolebidan, da ase-
ve  heqsameTildihidrobenzo[e]  pirolo[3,2-g]  indo-
lidan sam safexurad. meore safexurze miRebulia 
fiSeris  fuZeebis  izomeruli  bis-analogebis  kon-
densaciiT  salicilis  aldehidTan  sinTezirebu-
lia  bis-spiropiranebi:  6,6
''
-dinitro-,  6,6
'' 
,
8,8
''
  –tet-
ranitro-,  6,6
''
,
8,8
''
-tetrabrom-1
'
,3
'
,  3
'
,  6
'
,  8
'
,  8
'
- 
heqsame-
Tilspiro[qromeno- 2, 2
'
-indolino [7,6-g] indolino-
7
'
,2
''
-
qromenebi],  6,6
''
-dinitro-,  6,6
''
,
8,8
''
-tetranitro-, 
6,6
''
,
8,8
''
-tetrabrom-1
'
,1
'
,  3
'
,  8
'
,  10
'
,  10
'
- 
heqsameTilspiro 
[qromeno- 2, 2
'
-indolino [4,5-e] indolino-9
'
,2
''
-
qrome-
nebi],  6,6
''
-dinitro-,  6,6
''
-dibrom-  da  6,6
''
,
8,8
''
-tetra-
brom-1
'
,1
'
,  8
'
,  8
'
- 
tetrameTil-1
'
,4
'
,5
'
,  8
' 
–
tetrahidrospi-
ro[qromeno-2,2
'
-dipirolo[1,2,3-d,e:3,2,1-i,j]-benzo[g]qi-
noqsalin-7
'
,2
''
-
qromenebi].  
2011  wels  akad.  k.jafariZe  xelmZRvanelobda 
vladimer  WavWaniZis  sax. kibernetikis  institutis 
samecniero-kvleviT  samuSaos  `gazrdili  foto-
mgrZnobiarobis spiropiranebis sinTezi da kvleva 
nanoteqnoligiebisTvis~. 
igi  aris  saqarTvelos  teqnikuri  universi-
tetis  grantiT  dafinansebuli  proeqtis  _  `nano-
struqturirebuli  Txevadkristaluri  polimeru-
li  firebi  informaciis  asaxvis  Tanamedrove  sis-
temebisaTvis~ xelmZRvaneli.  
akad.  k.jafariZe  2011  wels  monawileobda  sa-
mecniero konferenciebSi da waikiTxa moxsenebebi: 
_  `fotoqromuli  qolesteruli  Txevadkris-
taluri  firi  da  optikuri  informaciis  Camweri 
gaumjobesebuli  garemo~  (TanaavtorobiT;  saerTa-
Soriso konferencia, erevani, somxeTi); 

---

 
115
_  samecniero  konferenciaze  `fotonika  2011~ 
(TanaavtorobiT; Tbilisi) waikiTxa 2 moxseneba: 
1)  `spiropiranebis  nanoreaqtorebi  fotoniki-
saTvis~;  
2)  `spiropiranebis  dipoluri  momentis  gav-
lena nanoreaqtorebis warmoqmnaze~. 
_  me-7  sruliad  ruseTis  konferenciaze  `mo-
lekuluri modelireba~ (moskovi)  waikiTxa 3 mox-
seneba: 
1)  `spiropiranebis  anomaliuri  maRali  xsna-
doba~; 
2)  `molekulis  indolinuri  nawilis  gavlena 
spiropiranebis fotoqromul Tvisebebze~; 
3)  `Seferili  formis  spiropiranebis  moleku-
lis aRnagobis zogierTi sakiTxi~. 
_  me-2  saerTaSoriso  konferenciaze  organul 
qimiaSi  `heterocikluri  qimiis  miRwevebi~,  GeoHet-
2011 
(Tbilisi), wakiTxulia ori moxseneba: 
1)  `spiropiranebi  2H-azaqromenis  warmoebule-
bis bazaze~; 
2)  `dihidrolonaftalinis  bis-spiroqromene-
bis fotoqromuli Tvisebebi~. 
miRebuli  aqvs  patenti  gamogonebaze  `foto-
mgrZnobiare  Txevadkristaluri  polimeruli  fi-
ris  miRebis  xerxi  da  firi,  miRebuli  am  xerxiT~ 
(2011, # P 5232). 
akad.  k.jafariZe  aris  qimiisa  da  qimiuri  teq-
nologiebis
 
ganyofilebasTan
 
arsebuli
 
qimiis dar-
gobrivi komisiis Tavmjdomare. 
 
 
 
 

---

 
116
akademiis wevr-korespondenti giorgi TavaZe  
 
wigni 
`specialuri  masalebis miReba  TviTgavrcele-
badi  maRaltemperaturuli  sinTezis  meTodebiT” 
(gadacemulia dasabeWdad saqarTvelos mecniereba-
Ta  erovnuli  akademiis  saredaqcio-sagamomcemlo 
sabWoSi, 208 gv.). 
ganxilulia  Tanamedroveobis  erT-erTi  popu-
laruli  teqnologiis  –  TviTgavrcelebadi  ma-
Raltemperaturuli  sinTezis  (Tms)  gamoyenebiT 
mxurvalmtkice,  mxurvalmedegi,  zesali,  korozia-
medegi  da  sxva  specialuri  masalebis  miRebis 
sakiTxebi.  masalaTmcodneobis  am  mimarTulebam 
farTo  aRiareba  moipova  msoflios  mraval  qve-
yanaSi (ruseTi, iaponia, SeerTebuli Statebi, saf-
rangeTi,  CineTi,  germania  da  sxv.),  maT  Soris  sa-
qarTveloSic. 
statiebi 
1) `foladis pirdapiri legirebis inovaciuri 
teqnologia  da  misi  srulyofis  SesaZleblobebi~ 
(TanaavtorobiT;  saqarTvelos  mecnierebaTa  erov-
nuli akademiis moambe, t. 5, #1, 2011,  84-88, ingli-
sur enaze). 
foladis  pirdapiri  legirebis  teqnologia 
iTvaliswinebs  Txevadi  foladis  siTbos  gamoye-
nebiT malegirebeli elementis aluminiT aRdgenas 
aluminoTermuli  briketebidan.  tradiciuli  teq-
nologiisagan  gansxvavebiT,  mocemul  SemTxvevaSi 
(manganumis  magaliTze)  adgili  aqvs  manganumis 
oqsidebidan (an karbonatebidan) manganumis aRdge-
nisa  da  gaxsnis  process  uSualod  foladsam-
sxmelo  cicxvebSi.  Sesabamisad,  Txevadi  foladis 
ganJangva-gaugogirdoebisa 
da 
legirebisaTvis 

---

 
117
gamoiricxeba  ZviradRirebuli  feroSenadnobebis 
an ligaturebis gamoyeneba.  
aRmdgeneli  aluminis  winmswrebi  Jangvisa  da 
fuWi  amowvis  SemcirebisaTvis  SemoTavazebulia 
briketSi  aluminze  aqtiuri  aRmdgeneli  kom-
ponentis,  kerZod,  Tavisufali  naxSirbadis  war-
momqmneli  organuli  naerTis  _  melasis  Seyvana. 
amasTan,  foladis  pirdapiri  legirebis  marTvi-
saTvis  SemuSavebulia  rogorc  Txevadi  foladi-
dan  briketze  siTbogadacemis  procesis  maTemati-
kuri  modeli,  aseve  teqnologiuri  parametrebis 
optimizaciisa  da  marTvis  avtomatizebuli  sis-
tema,  romelic  axorcielebs  aRniSnuli  paramet-
rebis  operatiul  kontrols  da,  winaswargansaz-
Rvruli  pirobebidan  gamomdinare,  axdens  brike-
tebis  mowodebis  reJimebis  regulirebas.  SemoTa-
vazebuli  novaciebi  warmoSobs  foladis  pirda-
piri  legirebis  teqnologiis  efeqtianobis  amaR-
lebis axal SesaZleblobebs. 
2)  `mZime  liTonebiT  dabinZurebuli  niadage-
bis  gawmenda-aRdgena  fitoremediaciis  meTodiT~ 
(TanaavtorobiT;  saqarTvelos  qimiuri  Jurnali,  
t. 11, 1, 2011, 95-105). 
ukanasknel  wlebSi  industriulad  ganviTa-
rebul  qveynebSi  mniSvnelovan  interess  iwvevs 
mZime  liTonebiT  dabinZurebuli  niadagebisa  da 
wylebis  gawmendis  axali  ekologiuri  meTodebi. 
madneulis  dabinZurebuli  niadagebisa  da  mdina-
reebis  _  kazreTulas  da  maSaveras  fitoremedia-
ciis (fitoeqstraqciis) SemoTavazebuli biologi-
uri meTodi maRalefeqturi, ekologiurad usafr-
Txo  da  ekonomiuria.  meTodis  arsi  mdgomareobs 
iseTi mcenareebis gamoyenebaSi, romlebic gamoir-

---