Xalq ta’limi vazirligi s amarqand viloyati xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi sattarova Adashoy Amonovna
Yüklə 1,57 Mb.
|
| Didaktik o`yinlar nazariy, amaliy, jismoniy, rolli, ishchanlik va boshqa yo`nalishlar bo`yicha turlarga ajratiladi. Hozirda kompyuter vositasidagi didaktik o`yinlar alohida o`ringa ega bo`lib bormoqda. Didaktik o`yinlar o`quvchilarda tahlil qilish, mantiqiy fikrlash, tadqiq qilish, hisoblash, o`lchash, yasash, sinash, kuzatish, solishtirish, xulosa chiqarish, mustaqil qaror qabul qilish, guruh yoki jamoa tarkibida ishlash, axloq-odob o`rgatish, nutq o`stirish, til o`rgatish, yangi bilimlar o`rgatish va boshqa faoliyat turlarini rivojlantirishga yo`naltirilgan o`yinlarga ajratiladi.
Konstruktivist o'qituvchi dars beruvchi o'qituvchi emas, u ta'lim oluvchilarning muammoli yo’naltirilgan tadqiqot faoliyatiga konsultant, tashkilotchi va muvofiqlashtiruvchi hisoblanadi. U o'quvchilarning mustaqil axiliy faoliyati uchun sharoitlar yaratadi va ularning tashabbuslarini har tomonlama quvvatlaydi. O'quvchilar esa o'z navbatida, ta'lim jarayonining tola uquvli ishtirokchilari bo'lib qoladilar va ta'lim jarayoni hamda natijalari uchun o'qituvchi bilan birga javobgar boladilar. O'qituvchi dars maqsadlarini belgilashda tasniflang, asoslab beringtekshirib koring, umumlashtiring, tahlil qiling, bashorat qiling baholang, modelini yasab qo'ying va shu kabi faoliyat atamalaridan foydalanadi. Ta'lim maqsadlarini hamda o'quv muammolari va vazifalarini shunday belgilash o'quvchilarning dars materiali boyicha chuqurroq fikrlashi, ularni mazmunli bahs-munozaraga jalb qilish, o'z nuqtai- nazarlarini, mulohazalarini va taxminlarini aytish motivlarini shakllantiradi. Konstruktivizm nazariyasi Bu nazariyani amerikalik pedagog Djon Dyui (1859- 1952) ishlab chiqqan, Jan Piaje shu yo’nalishda ishlar olib borgan. So'nggi 30 yil davomida konstruktivizm pedagogikada nazariy hamda amaliy yo'nalish sifatida ommalashdi. Unga ko'ra ta'lim o'quvchining fikrlash faoliyati yordamida bilim yaratiladigan jarayon hisoblanadi. Hech kim hech kimni hech narsaga orgata olmaydi, o'quvchi o'zi o'rganishi kerak. Ta'lim odamlar o'z tajribasi asosida bilimlarni yaratadigan faol jarayon. Odamlar royalarni tayyor holda olmaydilar, ularni yaratadilar. Bu g'oya J.Piajening kons- truktivistik nazariyalariga asoslangan. Unga ko'ra «bola o'z intellektining me'mori». Shunday qilib, o'qituvchi o'quv- chilaming oqishiga yordamlashuvchi rahbar bo'lib qoladi. D.Dyui nazariyasiga ko'ra, bolaning bilish faolligi, qizgaquvchanligi uning toliq aqliy rivojlanishi va ta'lim olishi uchun batamom yetarli deb hisoblanadi. Ta'lim ja- rayoni, asosan, bolaning mustaqil ta'lim olish va mustaqil takomillashuv ko'nikmalari rivojlanadigan mehnat va o'yin faoliyati sifatida otishi kerak. Bola tajriba va bilimni muammoli ta'lim muhitini qilish, turli maketlar, sxemalar tayyorlash, tajribalar o'tkazish, bahsli savollarga javoblar topish va umuman, xususiydan umumiyga qarab chiqish, ya'ni bilishning induktiv metodini qo'llash jarayonida «amalda bajarish» yuli bilan o'rganishi lozim. Bu pedagogik kontseptsiya «instrumental pedagogika» no mini olgan. Bolaga stixiyali izlanishlar yoli xos va bu uning uchun eng tabiiy yol. Bola mustaqil tadqiqot jarayonida narsalar va hodisalarning xususiyatlari va qadriyatlarni o'zi uchun kashf qilishi zarur, pedagog esa faqat bolaning savollariga, agar savollar bolsa, javob berishi mumkin. Bilimlarni ta'lim oluvchiga tayyor holda berib bolmaydi, har kim o'z hayoti davomida o'zining atrof-muhitni tushunishini konstruktsiyalaydi. Aynan shuning uchun har kim o'z dunyoqarashi, e'tiqodlari bilan betakrordir. Konstruktivizm bola tomonidan yangi bilimlarni o'rganish boyicha o'z tajribasi, bilimlari bilan tashqi, noma'lum reallik orasidagi bilish ziddiyatini yengib utish jarayonini ifodalaydi.
Ko'p ma'nolilikka ega bo'lish kerak, ya'ni tushunchalar, nazariyalarni so'zlar, rasmlar, matematik ifodalar yordamida bera olish, istalgan kontseptsiyani o'z so'zlari yoki simvollar bilan aniq bera olish zarur; Axborotni zichlashtira olish va umumlashtira olish. Samarali umumlashtirish 10 mingta so'z bilan ifodalash .Mumkin bo'lgan suratga uxshaydi. O'quvchilarni o'zlari uchun qulay va tejamli bo'lgan tuzilmalar, kontseptual karta va sxemalar yaratishga o'rgatish kerak; —abstrakt fikrlay olish, konkret fikrlashdan chetlashgan holda; —istalgan hodisaning bosh, yetakchi tamoyillarini topish. Bola intellekti rivojlanishi nazariyasi. Bu nazariyani shveytsariyalik psixolog Jan Piaje (1896-1980) ishlab chiqqan. Bu nazariya bolalar intellekti rivojlanishini tushunish uchun katta ahamiyatga ega bo'ldi. Unga ko'ra bolalar fikrlashining ko'p xususiyatlari ochib berildi. Bular: egotsentrizm - boshqa odamning nuqtai-nazariga o'ta olmaslik; sinkretizm - har turli hodisalarni yetarli ichki asos bo'lmagani holda o'zaro moyilligi: hosil boladigan tafakkur turi; transduktsiya - mantiliy fikrlashning xususiyati bo'lib, bunda xususiydan-xususiyga tomon, umumiylikni chetlagan holda, o'tish amalga oshiriladi; artifitsializm-olamni goyo odam qo'li bilan yaratilgan, sun'iy deb idrok qilish; animizm-olamni jonli deb hisoblash, ziddiyatlarni sezmaslik. Bola psixikasi rivojlanishining tort bosqichi nazariyasini ishlab chiqadi, bular quyidagi bosqichlar:
Sensomotor bosqich (tugilgandan 2 yoshga tolguncha) - jismoniy his tuygular: teri sezgisi, ochlik, ogriq, shovtsin, yoruglik va boshqalarga munosabat shakllanadi. Faoliyatgacha bosqich (2 - 7 yosh) - bola o'ziga atrof- dagilar ko'zi bilan qaraydi. Bunda ijobiy muhitning ahamiyati katta. Bola o'ziga ijobiy baho berishi yaxshi rivojlanishga, past baho berishi, aksincha natijaga olib keladi. Aniq faoliyat bosqichi (7-11 yosh) - faktlarni qiyoslash, ob'ektiv aqliy xulosalar chiqarish, atrofdagilarning tan olishiga erishish va bolalarcha egotsentrizmdan xalos bo'lish, mavjud me'yor va qoidalarni o'zlashtirish bosqichi. Rasmiy faoliyat bosqichi (11 -15 yosh) - mustaqil fikrlashga intilish bilan hayotiy qadriyatlarni qayta baholash, shaxsiy e'tiqodlar, qadriyatlarga munosabat, yangi odamlar bilan o'zaro munosabatlar, umidlar, kelgusi yolni tanlash, biror ma'naviy qahramon yoki faoliyat sohasiga e'tibor va qiziqishlarning yo’nalganligi, axborotlarni jadal, ko'pincha, aralashiga, ba'zan tanlab, toplash bosqichi. Shu har bir bosqichda osha darajadagi o'zgarmas operatsiya paydo bo'lishi hamda uning o'zgaruvchanligi rivoj- lanib borishidan iborat ikkitadan bosqich mavjud. Bunda agar bolaga ta nish tajribalar takrorlansa, bu oson qabul qilinadi va o'zgarmas operatsiya buladi. Agar bu boshqa yoki yangi tajriba bo'lsa, bola yangi sharoitga moslashish uchun muvozanatdan chiqadi va o'zinining bilimi tarkibini o'zgartiradi. Shunday qilib, bola borgan sari ko'proq adekvat bilimlari tarkibini boyitib boradi. Xulosa qilib aytish mumkinki, ta'lim-tarbiya jarayonida o'quvchining rivojlanish darajasiga mos va uning mantiliy, aqliy va shaxsiy o'sishiga yordam beruvchi mashg'ulotlarni rejalashtirish zarur. Eng yaqin rivojlanish sohasi nazariyasi. Bu nazariyani rossiyalik psixolog Vigotskiy Lev Semyonovich (1896-1934) ishlab chiqqan. Bu nazariyaga kora ta'lim oldinda borishi va bolaning rivojlanishini o'ziga ergashtirib borishi lozim. Rivojlanish faqat bola yangi ko'nikmalarni o'zlashtirganida hosil boladi. Lekin uni real hayotdan ajralgan holda emas, o'zida bor bo'lgan bilimlar asosida o'zlashtirishi shart. Bu «eng yaqin rivojlanish sohasi» deb nom- landi va pedagogika hamda psixologiya faniga kirdi. Eng yaqin rivojlanish sohasi deb L.S.Vigostkiy «yetilish jarayonidagi, ertaga yetiladigan, hozir paydo bolayotgan holatda bo'lgan funktsiyalarni, ularni rivojlanish mevasi deb emas, rivojlanish ko'rtaklari, gullari, ya'ni endigina yetilib kelayotgan funktsiyalar»ni tushuntirgan edi. Eng yaqin rivojlanish sohasi bola o'z yoshiga nisbatan qiyin masalalarni katta yoshdagi odamning yordami bo'lganda yechishi jarayonida aniqlanadi. Masalan, emaklashni o'rganib olgan chaqaloq uchun emaklash u o'zlashtirgan ko'nikma, lekin tik turish va yurish esa, uning tomonidan endi o'rganilayotgan va katta yoshdagilar yordamida o'rganiladigan ko'nikma bo'lib, bu ko'nikma bolaning eng yaqin rivojlanish sohasida hisoblanadi. O'quvchi bilan muloqotda uning qiziqishlaridan kelib chiqqan holda uning eng yaqin rivojlanish sohasi keng bo'lgan belgilarni topish va asta-sekin yangi bilimlar bilan to'ldirib borish orqali kutilgan natijaga erishiladi. Bunda bolalarga do'stlik va o'zaro hurmatda bo'lish asosiy shart hisoblanadi. Intellekt ko'pligi nazariyasi. Bu nazariyani amerikalik psixolog Govard Gardner (1943 yil 11 iyulda tug'ilgan) ishlab chiqqan. Bu nazariya har bir odam turli darajada ifodalangan kamida sakkizta tipdagi intellektga ega ekanligini ochib berdi. Ular quyidagilar: Verbal-lingvistik intellekt-so'z xotirasi, so'z boy- ligi yaxshi, o'qishni yaxshi ko'radi, so'z bilan ijod qilishni yoqtiradi. Bular shoir, yozuvchi, notiqlar. Mantiliy-matematik intellekt-hisoblash va sonlar bilan ishlashni, mantiliy masalalar, boshqotirmalarni yechishni, shaxmat uynashni yaxshi ko'radi, tenqurlariga nis- batan ko'proq abstrakt darajada fikrlaydi, sabab-oqibat bog'liqliklarini tushunadi. Bular matematik, fizik va boiщalar. Vizual-fazoviy intellekt-ko'rish obrazlari bilan fikrlaydi, karta, sxema, diagrammalarni tekstga nisbatan oson uqiydi, xayolga berilish, raem chizish, modellar konstruktsiyalashni yaxshi ko'radi. Bular rassom, haykaltarosh, me'mor, ixtirochi, shaxmatchilar. Motor-harakatli intellekt-yuqori sport natijasiga erishadi, boshqalarning harakatlari, mimikasi, odatlarini yaxshi takrorlaydi, narsaga qo'l tekkizish, buyumlarni qismlarga ajratish va yig'ish, yugurish, sakrash, ko'rash tushishni yaxshi ko'radi. Hunarlarga qobiliyatli. Bular raq-qos, artist, sportchilar. 5. Musiqiy-ritmik intellekt-qo'shiqlar, kuylarni eslab qoladi, ovozi yaxshi, musiqa asbobini chaladi, xorda ashula aytadi, harakatlari va so'zlashi ritmli, o'zicha sezmasdan kuylaydi, biror ish qilayotib, stolni ritmik chertadi. Bular bastakor, musiqachi, qo'shiqchi, raqqoslar. Shaxslararo intellekt-tengqurlari bilan muloqotni, boshqa bolalar bilan uynash va ularga o'rgatishni yaxshi ko'radi, turli holatlarda yetakchi bo'lib qoladi, hamdardlik- ni, boshqalarga g'amxorlik ko'rsatishni biladi, boshqa bolalar unga sherik bo'lishga intiladilar. Bular diniy xodim, siyosatchi, diplomatlar. Ichki shaxsiy intellekt-mustaqillik hissi, iroda kuchini namoyish qiladi, o'zinining yaxshi va yomon xislatlarini real anglaydi, vazifalarni hech kim xalaqit bermaganda yaxshi bajaradi, o'zini boshqara oladi, yakka ishlashni ma'qul ko'radi, o'z hissiyotlarini aniq tasvirlaydi, o'z xatolaridan ibrat oladi, o'z qadrini bilish hissi rivojlangan. Bular psixolog, o'qituvchi, tarbiyachilar. Tabiatshunos intellekti-tabiatga, tabiat hodisa- lariga, jonivorlar, osimliklarga qiziqadi, tabiat ola- mini tushunish, atrof-muhitning belgilari va xususiyat- larini fardlash, tasniflash va shu kabilarga qobiliyatini namoyon qiladi. Bular tabiatshunos, ekolog, qishloq xo'jalik xodimlari. Ayrim bolalar o'zlaridagi eng ustun intellekt tipi orqali boshqalarga nisbatan osonroq o'qishlari mumkin. Har bir boladagi o'z vaqtida aniqlangan va rivojlan- tirilgan talant unga hayotda yuksak cho'qqilarga erishish uchun yol ochib beradi. Xulosa qilib aytganda, ta'lim jarayoni bolalarga intellektning har xil tiplarini jalb qilishni talab eta- digan tajribalar orttirish imkoniyatini beradigan holda tashkil etilishi lozim. Interfaol mashg'ulotlarni kuzatish, tahlil qilish va samaradorligini belgilash usullari: Interfaol mashg'ulotlardan amalda foydalanish boyicha tajriba almashish, o'rganish, ommalashtirish uchun o'qituvchilar bunday mapnulotlarni ko'zatish, tahlil qilish, sifat va samaradorligini belgilash ko'nikmalariga ega bo'lishlari lozim. Buning uchun avval, ko'zatilayotgan mashg'ulotning maqsadi, unga erishish uchun belgilangan vazifalar va ularning mashg'ulot jarayonida amalga oshirilishini ko'zatib, tahlil qilinadi. Tahlil natijasida mashg'ulotni o'tkazgan o'qituvchining tayyorgarlik darajasi, o'quv vositalarining yetarliligi va sifati, mashg'ulot jarayonining maqsadga muvofiq tashkil etilgani, mashg'ulot modulla- rining amalga oshirilishi sifati tegishlicha aniqlanib, zarur darajada baholanadi. Shu bilan birga o'quvchilarning mashg'ulotga tayyorligi, ularning faolligini ta'minlash va o'zlashtirishlariga erishilganligi darajasi hamda vaqtdan unumli foydalanish, mashg'ulotning asosiy yutuqlari va kamchiliklari, uni yanada takomillashtirish boyicha foydali deb hisoblangan tavsiyalar beriladi. Interfaol mashg'ulot samaradorligini belgilashning pedagogik-psixologik asoslari sifatida o'qituvchining mashg'ulotni olib borishdagi kasbiy pedagogik mahorati, o'quvchilarning mashg'ulot mavzusini sanchalik to'liq va puxta o'zlashtirishga erishganliklari kabi ma'lumotlar hisobga olinadi. Bunda tutilgan DTS talablariga muvofiqligini aniqlash va interfaol mashg'ulotlar boyicha aloqida yo’nalishda monitoring olib borilishini yolga qoyish maqsadga muvofiq. Interfaol ta'lim va tarbiya jarayoni ishtirokchilari. Interfaol mashg'ulotlar o'ziga xos tashkiliy tuzilishga ega bo'lib, uni tashkil qilish va olib borish boyicha faoliyat turlari alohida ajratilgan va har biri boyicha alohida vazifalar shaklida nomlar berilgan. Bunda bir mashg'ulot jarayonida shu mashg'ulotni olib boruvchi bir vaqtda ushbu turli vazifalarni bajarishi ko'zda tutiladi. Shu bilan birga bir mashg'ulotni ikki yoki uch pedagog yoki yordamchilar birgalikda olib borishi ham qo'llaniladi. Ular bajaradigan vazifalariga ko'ra quyidagicha nomlanadilar: Moderator - ta'lim mazmunini yaratish, modulla- rini ishlab ch^sh. Trener - o'quvchilarning ko'nikmalarini rivojlantiruvchi mashqlar o'tkazuvchi maxsus tayyorgarlikdan utgan mutaxassis. Tyutor - masofadan oqitish dasturlarini yaratish va bajarilishini ta'minlash. Fasilitator - darsda ko'makchi, yo’naltiruvchi, jarayonga javob bermaydi, xulosa chiqarmaydi. Mentor - ustoz, o'rgatuvchi (yakka va guruhli tartibda). Kouch - ta'lim oluvchilarning to'liq o'zlashtirishlari uchun yordam ko'rsatuvchi repetitor, instruktor, trener. Amaliyot davomida amaliy mashg'ulotni, ish jarayonini nazo- rat qiluvchi, ko'zatuvchi. (kouching-imtihonlarga yoki sport buyicha tayyorgarlik ko'rish Konsultant - maslaxat berish, tushuntirish, qo'shim- cha ma'lumot berish. Lektor - nazariy ma'lumotlar bilan tanishtiruvchi. Ekspert - ko'zatish, tahlil, tekshirish, xulosa, tav- siya, taklif, mulohaza bildirish. Innovator - yangiliklarni ta'lim mazmuni va mashg'ulotlar jarayoniga joriy qilish. Kommunikator - o'zaro muloqotlaming sifati va samaradorligini oshirish, takomillashtirish. O'qituvchi - mashg'ulot mavzusi boyicha ko'zda tu- tilgan mazmunni tushuntirish, o'quv jarayoniga rahbarlik. Menejer - tashkiliy-pedagogik va щtisodiy ma- salalarni hal etish. Spekter - ko'zatish, tahlil qilish va xulosalarni bayon qilish. Assistent - mashg'ulot uchun tayyorlangan vosita- larni amalda qo'llashga tayyorlash, mashg'ulot ishtirokchi- lariga yordam ko'rsatib turish. Kotib - zarur ma'lumotlarni yozib borish, tegishli hujjatlarni rasmiylaiggirish, urnatilgan tartibda sats- lash. Texnolog - pedagogik tezsnologiya mutaxassisi. Zamo- naviy pedagogik texnologiyalar asosidagi dasturlarni ish- lab chiqish va amalga oshirishni ta'minlash bilan bog'liq masalalarni hal etib boradi. Metodist - ta'lim-tarbiya metodlari boyicha mo'ta- xassis. Dasturlarni ishlab chiqishda va amalga oshirish jarayonida metodik masalalarni hal etib boradi. Koordinator - loyihalar, dasturlarni ishlab chi- qishga raqbarlik, ularni amalga oshirishni rejalashtirish, muvofiqlashtirish, tashkiliy va moliyaviy masalalarni hal etish. O'quvchilar - ta'lim oluvchilar. Xulosa qilib aytish mumkinki, interfaol ta'lim bir vaqtda bir nechta masalani hal etish imkoniyatini beradi. Bulardan asosiysi-o'quvchilarning muloqot olib borish buyicha ko'nikma va malakalarini rivojlantiradi, o'quvchilar orasida emotsional aloqalar ornatilishiga yordam beradi, ularni jamoa tarkibida ishlashga, o'z o'rtoqlarining fikrini tinglashga o'rgatish orqali tarbiyaviy vazifa- laming bajarilishini ta'minlaydi6. Shu bilan birga, amaliyotdan ma'lum bo'lishicha, dars jarayonida interfaolmetodlarni qo'llash o'quvchilarning asabiy zo'riqishlarini bartaraf qiladi, ular faoliyatining shaklini almashtirib turish jihatlarini dars mavzusining asosiy masalalariga jalb qilish imkoniyatini beradi. Interfaol mashg'ulotlarni tashkil qilish va olib borish mashqlarini bajarish Maktabda metodik faoliyatning hozirgi dolzarb vazi- falaridan biri har bir o'qituvchi ayrim turdagi interfaol mashg'ulot o'quv materiallarini amalda qo'llash uchun tayyor- lashini tashkil qilish hisoblanadi. Bunda o'qituvchilar o'z mutaxassislik fanlari buyicha o'zlari tanlagan mavzudagi darslarni eng maqsadga muvofiq interfaol usullardan foydalanib o'tkazish yuzasidan dars ishlanmalari tayyorlaydilar va uning asosida metod birlashma majlisida shy mashg'ulotni qisqa bayon qilib beradilar va tegishli muhokama o'tkaziladi. Xulosa Xulosa qilib aytish mumkinki, interfaol ta’lim bir vaqtda bir nechta masalani hal etish imkoniyatini beradi. Bulardan asosiysi-o’quvchilarning muloqot olib borish bo’yicha ko’nikma va malakalarini rivojlantiradi, o’quvchilar orasida emostional aloqalar o’rnatilishiga yordam beradi, ularni jamoa tarkibida ishlashga, o’z o’rtoqlarining fikrini tinglashga o’rgatish orqali tarbiyaviy vazifalarning bajarilishini ta’minlaydi. Shu bilan birga, amaliyotdan ma’lum bo’lishicha, dars jarayonida interfaol metodlarni qo’llash o’quvchilarning asabiy zo’riqishlarini bartaraf qiladi, ular faoliyatining shaklini almashtirib turish, diqqatlarini dars mavzusining asosiy masalalariga jalb qilish imkoniyatini beradi. Interfaol mashg’ulot turlari ko’p bo’lib, ularni dars mavzusining xususiyatlari hamda ko’zda tutilgan maqsadlarga muvofiq tanlanadi va tegishlicha tayyorgarlik ko’riladi. Interfaol mashg’ulotda ishtirok etish uchun o’quvchilarning tayyorliklariga o’ziga xos talablar qo’yiladi, bular mashg’ulotda faol ishtirok etish uchun zarur bilimlarni o’zlashtirganlik, muloqotga tayyorlik, o’zaro hamkorlikda ishlash, mustaqil fikrlash, o’z fikrini erkin bayon qilish va himoya qila olish ko’nikmalari va boshqalardan iborat. Mashg’ulotda vaqtdan unumli foydalanish zarur shart hisoblanadi. Buning uchun zarur vositalarni to’g’ri tanlash, tayyorlash hamda mashg’ulot o’tkazuvchilar va ularning vazifalari aniq belgilangan bo’lishi lozim. Interfaol metodlar bilan an’anaviy ta’lim usullari orasida o’ziga xos farqlar mavjud bo’lib, har bir o’qituvchi bu farqlarni qiyoslashi, ularning bir-biriga nisbatan afzalliklari va kamchiliklarini darsni rejalashtirish va uni o’tkazish usullarini tanlashda to’g’ri hisobga olishi zarur. Bunda yangi bilimlarni berish, ko’nikmalarni shakllantirish, rivojlantirish, mustahkamlash, bilimlarni takrorlash, amalda qo’llash mashg’ulotlarida hamda o’quv fanining xususiyatlarini hisobga olgan holda har bir mavzu bo’yicha mashg’ulot uchun eng maqsadga muvofiq bo’lgan interfaol yoki boshqa metodlarni to’g’ri tanlash nazarda tutiladi. To’g’ri tanlangan metodlarni qo’llash mashg’ulotning qiziqarli va samarali bo’lishini ta’minlaydi. Interfaol metodlar konstruktivizm nazariyasi bilan bog’liq bo’lib, bu metodlardan amalda foydalanishda konstruktivizmning quyidagi asosiy xulosalarini hisobga olish lozim: O’quvchi o’zi o’rganishi kerak, aks holda unga hech kim hech narsani o’rgata olmaydi; O’qituvchi o’quvchilarga bilimlarni «kashf qilishga» yordam beradigan jarayonni tashkil qiladi; Bilim borliqdan ko’chirilgan nusxa emas, uni odam shakllantiradi. Foydalanilgan adabiyotlar Mirziyoev Sh.M. “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz” mavzusidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag‘ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutqi. – T.: “O‘zbekiston”, 2016.-56 b. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga quramiz. – T.: “O‘zbekiston”, 2017.-488 b. Ta'limda yangi pedagogik texnologiyalar:muammolar,yechimlar.Ilmiy-amaliy konferensiya materiallari.-T.:Oz PFITI,1999. Farberman B.L.Ilg'or pedagogik texnologiyalar.-T.:"Fan",2000. Yoldoshev J.F.,Usmonov S.A. Pedagogik texnologiya asoslari.Qollanma.- T.:"Oqituvchi",2004. "Ta'lim samaradorligini oshirish yollari" mavzusidagi seminar trening materiallari. - T.:2002. Tolipov O.Q.,Usmonboyeva M.Pedagogik texnologiyalarning tatbiqiy asoslari(oquv qollanma).-T.:"Fan",2006. Qurbonov Sh.,Seytxalilov Y.Ta'lim sifatini boshqarish.-T.:"Turon-Iqbol",2006. Yüklə 1,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|