O‘lchov va Tarozilar Xalqaro Qo‘mitasi, Metr Konvensiyasi ………………………………………………………………………
|
8
|
8-nashrga muqaddima …………………………………………………………………………………………………………………………………
|
12
|
1. Kirish………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
|
14
|
1.1 Fizik kattaliklar va birliklar…………………………………………………………………………………………………………………….
|
14
|
1.2 Xalqaro Birliklar Tizimi va uning kattaliklari………………………………………………………………………………………..
|
15
|
1.3 Fizik kattaliklarning o‘lchamliklari………………………………………………………………………………………………………..
|
16
|
1.4 Kogerent hosilaviy birliklar, o‘z maxsus nomiga ega hosilaviy birliklar, SIning old qo‘shimchalari
|
17
|
1.5 SI birliklari umumiy nisbiylik nazariyasi strukturasida…………………………………………………………………………
|
18
|
1.6 Biologik jarayonlarni ifodalovchi kattaliklarning birliklari……………………………………………………………………
|
18
|
1.7 Birliklar borasidagi qonunchilik…………………………………………………………………………………………………………….
|
19
|
1.9 Tarixiy ma’lumotlar………………………………………………………………………………………………………………………………..
|
20
|
2. SI birliklari………………………………………………………………………………………………………………………………………….
|
23
|
2.1 Sining asosiy birliklari…………………………………………………………………………………………………………………………..
|
23
|
2.1.1 Ta’riflar…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
|
23
|
2.1.1.1 Uzunlik va masofa birligi – metr……………………………………………………………………………………………………
|
23
|
2.1.1.2 Massa birligi – kilogramm……………………………………………………………………………………………………………..
|
24
|
2.1.1.3 Vaqt birligi – soniya………………………………………………………………………………………………………………………..
|
24
|
2.1.1.4 Elektr toki birligi – amper……………………………………………………………………………………………………………….
|
25
|
2.1.1.5 Termodinamik harorat birligi - kelvin…………………………………………………………………………………………….
|
25
|
2.1.1.6 Modda miqdori birligi – mol……………………………………………………………………………………………………………
|
26
|
2.1.1.7 Yorug‘lik kuchu birligi - kandela……………………………………………………………………………………………………..
|
28
|
2.1.2 Yetti asosiy birlikning belgilari…………………………………………………………………………………………………………
|
28
|
2.2 SI ning hosilaviy birliklari…………………………………………………………………………………………………………………
|
29
|
2.2.1 Asosiy birliklardan keltirib chiqariladigan hosilaviy birliklar………………………………………………………..
|
29
|
2.2.2 O‘z maxsus nomi va belgisiga ega hosilaviy birliklar, maxsus nom va belgilarni o‘z ichiga oladigan hosilaviy birliklar………………………………………………………………………………………………………………..
|
29
|
2.2.3 O‘lchamsiz yoki, bir o‘lchamli birliklar……………………………………………………………………………………………
|
32
|
3. SI ning o‘nli karrali va ulushli birliklari………………………………………………………………………………………………
|
34
|
3.1 SIning old qo‘shimchalari………………………………………………………………………………………………………………………
|
34
|
3.2 Kilogramm……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
|
35
|
4. SI ga kirmaydigan birliklar……………………………………………………………………………………………………………….
|
36
|
4.1 SI tarkibiga kirmaydigan, lekin, SI bilan birgalikda qo‘llanishi mumkin bo‘lgan birliklar, hamda,
fundamental fizik doimiylarga asoslangan birliklar. ………………………………………………………………………….
|
36
|
4.2 Qo‘llash tavsiya etilmaydigan SI tarkibiga kirmaydigan birliklar………………………………………………………
|
42
|
5. Birliklarning nomlari, belgilari va fizik kattaliklarning qiymatlarini yozish qoidalari…………………….
|
43
|
5.1 Birliklarning belgilari……………………………………………………………………………………………………………………………..
|
43
|
5.2 Birliklarning nomlari………………………………………………………………………………………………………………………………
|
44
|
5.3 Fizik kattaliklarning qiymatlarini ifodalash borasidagi imloviy va uslubiy qoidalar…………………………
|
45
|
5.3.1 Fizik kattaliklarning qiymati va ularning son ifodasi, hisoblashlarda fizik kattaliklarni qo‘llash
|
45
|
5.3.2 Fizik kattaliklarning va ularning birliklarining belgilari………………………………………………………………………
|
46
|
5.3.3 Fizik kattaliklarning qiymatlarini yozish……………………………………………………………………………………………
|
46
|
5.3.4 Son ifodalarining yozilishi va o‘nli kasr markeri………………………………………………………………………………
|
47
|
5.3.5 Fizik kattaliklarning qiymatini ifodalashda noaniqlik ko‘rsatkichining yozilishi (taqribiy qiymatlar)
|
47
|
5.3.6 Fizik kattaliklarning belgilari, qiymatlari va son ifodalarini bo‘lish va ko‘paytirish…………………………
|
48
|
5.3.7 O‘lchamsiz kattaliklar va o‘lchamligi birga teng bo‘lgan kattaliklarni ifodalash……………………………
|
48
|