Xaqani Şirvani 890-illik yubileyi münasibəti ilə mərkəzi kitabxanaların uşaq şöbələri, mks-nin şəhər, qəsəbə, kənd kitabxana filialları üçün hazırlanmış metodik vəsait
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II aparıcı
- I aparıcı
20
Xaqani Şirvani Xızrın dili ilə “get bu şər qapıdan” dedikdə Şirvanşah Axsitanın sarayını nəzərdə tutur. Sonra dünya quruluşu haqqında verdiyi suala cavab olaraq Xızr (yəni Xaqani özü) fələklərin ağıl və fəhmindən uzaq olan sirlərini bilməyin çətin olduğunu deyir və geosentrik nəzəriyyə irəli sürərək, yerin şərafətindən söhbət açır.
Qəza pərgarını sancıb dərinə,
Hər xət bir nöqtənin təkamülüdür,
Kainat yer ilə şərafətlənir.
Torpaq cövhəridir bu kainatın.
Torpaq xəzinəsidir cəvahiratın.
Dünyanın beşiyi olmuş bu torpaq.
Mənalar torpaqdan doğmuşdur ancaq.
Əgər öz meylini salsan sən yerə,
Artar şərafətin birə min kərə. Bu sözlərin ardınca deyilir ki, torpaq üzərində yetişən insan öz ağlı sayəsində günəş məqamına yüksələ bilər. Şair bu fikri başqa bir yerdə daha açıq söyləyir:
Ağlın mayasında bir zərrə ikən,
Yenə də ağlımla günəş oldum mən.
Fikrimizi yekunlaşdırıb deyə bilərik ki, “Töhfətül-İraqeyn” sadəcə bir səyahətnamə olmayıb, eyni zamanda, şairin tərcümeyi-halını, elmi-fəlsəfi görüşlərini şəhr edən, XII əsr tarixi şəraiti haqqında müəyyən məlumat verən, çox maraqlı poemadır. Bu poemaya Xaqaninin özü tərəfindən nəsrlə 21
yazılmış müqəddimə isə xüsusi əhəmiyyətə malikdir ki, bu barədə danışmaq vacibdir. Kitabxanada şairdən bəhs edən müxtəlif tədbirlər və eləcə də ədəbi-bədii gecə keçirilir. Xaqani Şirvaninin xatirəsinə həsr olunmuş “Xaqani, səndə bu himmət var ikən,” adlı ədəbi– bədii gecəyə Azərbaycanın gorkəmli ədibləri, sənət-söz adamları, oxucular, məktəblilər dəvət olunur. Qonaqlar şairin şəkilləri, müxtəlif adda əsər başlıqları və şeir misraları yazılmış çərçivərələrlə bəzədilmiş zalda öz yerlərini alırlar. Şairin kitablarından ibarət kitab sərgisi qonaqlar tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. Gecənin qonaqları ilk öncə “Xaqani Şirvani haqqında veriliş” in slaydına baxmağa dəvət edilir. Gecəni açıq elan etmək üçün aparıcılar səhnədə öz yerini alır. Hər iki aparıcı qonaqları salamlayaraq, onlara gecədə iştirak etdikləri üçün təşəkkürünü bildirlər. I aparıcı: Şairləri qartala bənzədirlər. Axı, qartallar zirvədə yaşayır, şairləri də, yüksəklik həmişə özünə səsləyir. Axı, qartallar mavi səmalarda süzüb yerə, insanlara, həyata tamaşa eləməkdən həzz alırlar. Şairlər də həyatın fövqündə dayanıb həyata baxır. Onlar həyata uzaqdan baxmaq istəmir. Azərbaycan milli mədəniyyətini min bir ulduzlu göyə bənzətmək olar. Bu sönməz ulduzların arasında ən gur işıq saçanların, öz şəkli, öz adı və öz səmti olanlardan biri də Əfzələddin Xaqani Şirvanidir. Xaqani bizə xalqın ürəyindən axıb gəlmişdir. Onun həmişəcavan poeziyası şeir aşiqlərinin qəlbində, dilində doqquz əsrə yaxındır ki, ömr sürüb, damcı- damcı bir yerə toplanıb və bugün bizim gördüyümüz ümmanı yaradıbdır.
böyük insan, Yaxın şərqin ilk intibah carçılarından olan Xaqani 22
Şirvaninin məhz bu vüqarlı, əzəmətli, iradəli obrazı qarşısında başımızı əyməklə, bir daha onun ölməz yaradıcılığına öz qədirşünas münasibətimizi bildirək! I aparıcı: Şamaxı ədəbi mühitində öz gözəl şeirləri ilə artıq diqqət mərkəzində olan 18 yaşlı şairin sorağı Şirvanşahlar sarayına çatır və gələcək qaynatası, məlikküşşüəra Əbül Üla Gəncəvinin tövsiyyəsi ilə o, sarayda fəaliyyətə başlayır. İlk çağlarda şairin qarşısında böyük yaradıcılıq imkanları açılır. O, əla bildiyi ərəb, fars və türk dillərində saray kitabxanasında mövcud olan qiymətli ədəbi və elmi əsərləri acgözlüklə oxuyur, öyrənir, məhəbbət şeirlərini, mədhiyyələrini yazır, maddi cəhətdən təmin olunur. Ona bir şair kimi ən yüksək zirvədə durduğunu təsdiq edən “Xaqani” təxəllüsü verilir. II aparıcı: Ədəbiyyatımızı dərin ümmana oxşatsaq, Xaqani poeziyası onun qoynunda böyük bir etiqad və inamla uzaqlara üzən, qərinələrin tufanında sarsılmayan əzəmətli bir gəmidir. Xaqani bu şeiriyyətin uzaq görən, çox məharətli, qasırğalara dəyanətlə köks gərən müdrik bir kapitandır. Xaqaninin dili olduqca sadə, ahəngdardır. Şeir dilimizin saflığı onun adı ilə möhkəm bağlıdır.
sevən bir şair idi. Daim vətəni tərənnüm edən şeirləri, əsərləri bu günə qədər sevilir və hər bir gəlcək nəslə örnək və nümunədir. Şairin yazdığı “Savalan dağının tərifi” vətənpərvərlik mövzusunda yazılmış öz qiymətli fikri-bədii keyfiyyətləri etibarı ilə xüsusi yer tutan əsərdir.
Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|