MİNORSKİ VLADİMİR FYODOROVİÇ
– məşhur rus dilçisidir.
1877-cı ildə anadan olmuşdur.
Ərəb, fars, türk dillərini bilən Minorski Yaxın Şərq ölkələrinin
etnoqrafiya, tarix, tarixi coğrafiya, ədəbiyyat tarixi və dilləri üzərində
çalışmışdır. Alim bu sahələrdə bir çox araşdırmalar nəşr etdirmişdir: “The
Khazars and the Turks in the Äkäm al-Marjän”, “The Clan of the Qara-
qoyunlu Rulers”, “Tamim ibn Baor's Journey to the Uighurs” və s. Minorski
“lslam Ansiklopedisi”nə bir çox məqalələr də yazmışdır. Onun ən böyük
əsəri «Hududü l-alem”in ingiliscə tərcüməsidir.
1940-cı ildə alim Orta İranda yaşayan xələclərin dillərinə aid “The
Turkish dialect of the Khalaj” adlı əsərini dərc etdirmişdir. İranda yaşayan
türklərin dilinə aid “Ä[nallu / Inallu” adlı məqalə nəşr etdirmişdir. Həyatının
sonlarına doğru Minorski Bartoldun bir neçə əsərini ingilis dilinə tərcümə
etmişdir.
Minorski 1966-cı ildə 89 yaşında vəfat etmişdir.
PEDERSEN HOLGER
– tanınmış danimarkalı dilçisidir. 1867-ci ildə
Gelball Koldinqdə anadan olmuşdur.
Türkologiyada əski türk yazılanın araşdırmaqla tanınmışdır. Alim
slavyan dilləri üzərində də tədqiqat aparmışdır. Hind-avropa dilləri ilə bağlı
araşdırmalarının müəllifidir. Pedersen hind-avropa dillərinin fonetikasına.
Hind toxar, kelt və erməni dillərinə aid əsərlər yazmışdır. Onun
“Vergleichende Grammatik der keltischen Sprachen” (ikicildlik, 1908-
1911), “Albanische Texte mit Glossar” (1895) “Russische Grammatik”
(1916) və s. əsərləri məşhurdur.
Pedersen hind-avropa dilləri ilə sami və fin-uqor dilləri arasında genetik
yaxınlıqları araşdırırdı. Problemin nəzəri məsələləri «Zur Frage nach der
Urverwandschaft Indoeuropäischen mit dem Ugrofinnischen» adlı
məqaləsində öz əksini tapmışdır.
Türkologiya sahəsində Pedersenin «Türkische Lautgesetze», “The
Supposed Armenian Influence on the Turkish Language» adlı əsərlərin
müəllifidir.
1953-cü ildə 86 yaşında dünyasını dəyişmiş və Kopenhagendə dəfn
edilmişdir.
RADLOV VİLHELM
(RADLOV VASİLİ VASİLYEVİÇ)
– alman
mənşəli rus türkoloqudur. 1837-cı ildə anadan olmuşdur.
Berlin Universitetində ali təhsil almışdır. 1858-ci ildə Yena
Universitetində doktor adı aldıqdan sonra Peterburqa gəlmişdir. Radlovun
Rusiyadakı fəaliyyəti üç dövrə bölünür: Altay (1859-1871), Kazan (1874-
1884) və Peterburq (1884-1918) dövrləri.
Altay dövründə Radlov Altay və Qərbi Sibir türkləri arasında dil
etnoqrafiya və folklor materiallarını toplayır, yerli dialektləri və şivələri
öyrənir və “Aus Sibirien” adlı əsərini yazır. Kazan dövründə pedaqoji və
idarəetmə fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur. Bu zaman alim “Vergleichende
Grammatik der nördlichen Türksprachen” adlı əsərinin “Phonetik der
nördlichen Türksprachen” hissəsini yazmışdır.
Peterburq dövründə Radlov Rus Elmlər Akademiyasına üzv seçilir. Ən
böyük əsəri “Opyt slovarja tjurkskix narecij”dir. Bu lüğəti tərtib etməyə 1859-
cu ildə Barnaulda başlamışdır, çapı isə 1911-ci ildə sona çatmışdır. Radlovun
rəhbərliyi altınnda Rusiya Elmlər Akademiyasında «Atlas der Altertümer der
Mongolei» adlı əsər işıq üzü görmüşdür.
Radlov əski türk yazılarına bir çox məqalələr həsr etmişdir. 1909-1912-ci
illərdə alim “Alttürkische Studien” başlığı altında altı əsər üzərində işləmişdir.
Ömrünün 81-ci ilində Peterburqda vəfat etmişdir.
REPİTSKİ JÄNOŞ
– məşhur macar türkoloqudur. 1817-cı ildə anadan
olmuşdur.
Tübingen Universitetində oxumuşdur. Ərəb, fars və türk dillərinə xüsusi
maraq göstərmişdir. 1847-ci ildə Macar Elmlər Akademiyasına üzv
seçilmişdir. 1847-ci ildə “Keleti öräk” adlı ilk əsəri nəşr edilmişdir. 1851-ci
ildə Peşt Universitetində şərq dilləri üzrə dosent seçilmişdir. Həmin il
«Gyakorlati török nyelvtan» adlı qrammatika yazmışdır.
Repitski öz tədqiqatlarında türk-macar ilişkilərinə diqqət yetirmişdir və
elmi araşdırmalarında türk yazılı abidələrinə böyük önəm vermişdir. Macar
jurnallarında mövzuda bir çox yazılar çap etdirmişdir.
1855-ci ildə Peştdə 38 yaşında vəfat etmişdir.
SCHİEFNER FRANZ ANTON
– tanınmış eston dilçisidir. 1817-cı ildə
anadan olmuşdur.
Peterburq Universitetinin hüquq fakültəsini bitirmiş Schiefner 1840-cı ildə
Berlin Universitetində şərq dilləri (xüsusilə sanskrit), Peterburqda isə yunan və
latın dillərini öyrənmişdir.
Rus Elmlər Akademiyasında Tibet dilləri üzrə mütəxəssis işləmişdir. 1863-cü
ildən ömrünün sonunadək REA Kitabxanasının şöbə müdiri vəzifəsində
çalışmışdır. Schiefner Qafqaz, türk, monqol, fin, Tibet dilləri üzərində
çalışmışdır. O, tatar dilinin koybal və kasadas dialektlərini araşdırmışdır.
Minusinsk tatarlarının dastanları haqqında bir əsər yazmışdır.
Schiefner Peterburq şəhərində 62 yaşında vəfat etmişdir.
SCHMİDT GUSTAV FRİEDRİCH
– Qafqaz dilləri üzrə mütəxəssisdir.
2007-ci ildə 130 yaşı tamam olur. Helsinki Universitetində oxumuşdur. Qafqaz
dillərinə maraq göstərmişdir. Bu mövzuda «Zur Frage der ossetisch-ungarischen
Lehnwörter», «Zur forschung der ossetisch-ungarischen Lehnbeziehungen»,
«Abchasische Lehn- ırtstudien» və s. əsərlərin müəllifidir. Schmidt öz elmi
əsərlərində Qafqaz dilləri ilə Guzey Qafqazın türk dilləri arasındakı qarşılıqları
da araşdırmışdır.
Dostları ilə paylaş: |