Xix əsr azərbaycan şERİ antologiyasi

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

Ġzn olmadı, qucam incə belindən, 

Öpəm dodağından, əmam dilindən. 

Mən ġ akirəm, bir zalımın əlindən, 

Cavan ömrü verdim bada, ay mədəd!

 

 

* * *

 

 

ġamü səhə r qan süzüldü didəmdən, 

Razi-dilim pərizada yetmədi.

 

 

Gah yalvardım, gah döĢəndim payinə, 

Kar guĢinə nalə, səda yetmədi.

 

 

Tora saldı canan könül quĢumu,

 

 

Aldadıban sərdən aldı huĢumu.

 

 

Qatdı fələk qovğalarla baĢımı,

 

Rəhmə gəlib yar imdada yetmədi.

 

 

O gözləri Ģəhla, qaməti bəstə, 

Anlamaz, nə çəkir ġakir Ģikəstə, 

Didari Ģövqündən düĢübdü xəstə, 

Ömür keçib, bir murada yetmədi.

 

 

* * *

 

 

Qaradır üzümüz haqq dərgahında,

 

 

Kef üstə kef gələr damaq üstünə.

 

Vilayət məğĢuĢdu, zülm bihesab,

 

Bir üz də salarıq yamaq üstünə.

 

 

Bu dövranda hünər söhbəti bitdi,

 

 

Bərəkət qeyb oldu, kiĢilik itdi,

 

Kərəmli kiĢilər rəhmətə getdi,

 

 

Kələf çözələndi yumaqüstünə.

 

 

Naiblər mahalı xali tapdılar,

 

 

Bəyzadələr kənd - kəsəyi çapdılar,

 

DaĢdan yumĢaq nə gördülər, qapdılar,

 

 

Qapqara yaxdılar dümağ üstünə.

 

 

 

 

 

 

38

 

---

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

Çuxam çula dönüb, yırtılıb kürküm, 

Keçib boğazıma sürtülmüĢ börküm. 

Ġnsafdan, mürvətdən danıĢsa hər kim, 

Tökülər yüz yerdən çomaq üstünə.

 

 

Kimin ki baĢından aĢardı varı,

 

 

Tapılmaz evində bir çanaq darı.

 

Yollanaq Tiflisə, tapaq sərdarı,

 

 

Hərəmiz bir yandan cumaq üstünə.

 

 

GƏRAYLI

 

 

Nə müddətdi o biilqar

 

 

Mənimlə göz-gözə gəlməz.

 

BoĢ, bihudə sözdən ötrü,

 

Yar yarınnan sözə gəlməz.

 

 

EĢqinə can verə-verə,

 

 

MüĢtaq idim o dilbərə,

 

 

Tor qurmuĢam nahaq yerə,

 

Ahu olub düzə gəlməz.

 

 

Az qalıb ki, fitnə-feli, 

ġakiri eylə dəli Qapı-

qapı g əzər eli ġakın 

eləyə dəlı,

 

 

Yön çevırıb bızə gəlməz.

 

 

TƏNQİDİ ŞEİR

 

 

QUBERNĠYA BĠNA OLANDAN BƏRĠ

 

 

Quberniya bina olandan bəri,

 

 

Oğrunun hər biri bir xanə dönüb;

 

Yox yetiĢən ərzə, divan eyləyən,

 

Dağılıb vilayət, viranə dönüb.

 

 

 

 

 

 

 

39

 

---

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

Murovlar buyurur oğurlayın at,

 

 

Naçalnikdən eyləməyin ehtiyat,

 

 

Olmaz urusluqda eyləmək isbat,

 

Onunçün tülkülər aslanə dönüb.

 

 

Dəxi bizdə qalmayıbdır day, dana,

 

 

Gedirik sərdarə yetiĢdik cana,

 

Olubdu oğrular sahibi-xana

 

 

O ki ev sahibi, mehmanə dönüb.

 

 

Var idi on atım, iyırmi malım,

 

 

Qərəz, bir tövr ilə keçirdi halım,

 

Yığıb bir hal ilə apardı zalım,

 

 

Qapımız sovrulmuĢ xırmanə dönüb.

 

 

Bu əsrdə olan sahib-ixtiyar,

 

 

Tamam oğurluqda olubdur pərgar,

 

Yatmayıb sübhədək dartar nə ki var,

 

Qarabağın malı bostanə dönüb.

 

 

QalmıĢıq məəttəl sultanlı, xanlı, 

Əgər belə keçsə, qalmaz bir canlı, 

Kürün o tayında olurdu qanlı, 

ġimdi bu dağılmıĢ ġirvanə dönüb.

 

 

Deyirlər bu saat Qanlı Ġsmayil

 

 

Bir milyon dövlətə olmayır qayil,

 

Kəsib Əriklini misli-Əzrayü,

 

 

Bac alır hər gələn karvanə dönüb.

 

 

Rəsuldan Ģərm yox, Allahdan da bim, 

Allah rizasına danıĢmaz heç kim, 

Qarabağ düzəlməz, mənim əzizim, 

Çünki öz əhlimiz Ģeytanə dönüb.

 

 

Əmiraslan idi əvvəl talançı, Gecə-

gündüz qırqə gəzən dilənçi, Uzun 

nəfəs, mütəqəllib, yalançı, ġimdi 

aləm Əmiraslanə dönüb.

 

 

 

40

 

---

____________________Milli Kitabxana______________________

 

 

O ki ġahnazoğlu hamıdan baĢdı,

 

 

At Rəhmin oğlu ilə yoldaĢdı.

 

 

Kələntərli GöyüĢ, Ģirvanlı DaĢdı,

 

Ağamməd qardaĢı Qurbanə dönüb.

 

 

Bu dörd-beĢ dananın əlində zarıq,

 

 

Apardı hər nə var qüttaüttəriq,

 

Zülm ifrat, mənzil irağ, at arıq,

 

 

Qaradağlı bizə Tehranə dönüb.

 

 

Murovlar oğrunu buyurur gündə,

 

 

Girin pusqusuna, gözləyin gendə,

 

Görün sala bilirsizmi kəməndə,

 

 

Heç deməz, it oğlu ceyranə dönüb.

 

 

Bu nə qubernator, bu necə sərdar?!

 

 

Dağılıb vilayət, oldu tarımar;

 

Cəldlənibdir rüĢivətə murovlar,

 

Xəlqin iĢi ahü əfqanə dönüb.

 

 

Bundan əqdəm ellər ged ərdi dağa, 

Məhəbbət eylərdi düĢən qonağa, 

ġimdi gedə bilməz evd ən irağa, 

KiĢiyə dövləti zindanə dönüb.

 

 

O ki Əfətlinin özgədir karı,

 

 

Tamam olarındır ölkənin varı,

 

Razıyıq verələr bizə bir xarı,

 

 

Bir ədna gədəsi sultanə dönüb.

 

 

Qarabağın h əramisi, yalanı, 

Üstə düĢsən danıĢmazlar 

yalanı, ġimdi derlər təqəllübdə

 

 

Kolanı Cəmilliyə, Kürdüstanə dönüb.

 

 

Rzaqulu oğlu ġirvanlı Səfi,

 

 

Nəsibin, əlbəttə, veribdir dəfi,

 

Dağıdır əqmiĢə, alır əĢrəfi,

 

Hər biri bir tülək tərlanə dönüb.

 

 

 

 

41

 

---