Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ĠĢlər Ġdarəsi
PREZĠDENT KĠTABXANASI
───────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────
83
olmayaraq bütün hüquq və azadlıqlara malik olmalıdır. Lakin yuxarıda göstərilənlər insan hüquq və
azadlıqlarının pozulmasının adi halı deyildi. Əsrin əvvəllərindən baĢlayaraq plana uyğun surətdə
azərbaycanlılara qarĢı həyata keçirilən "etnik təmizləmə", soyqırımı idi.
Ermənistan tərəfindən azərbaycanlılara qarĢı soyqırımı təkcə Ermənistan ərazisində deyil, eyni zamanda
Azərbaycan ərazilərində də davam etdirilirdi. Bu da bir daha təsdiq edir ki, azərbaycanlılara qarĢı soyqırımı
siyasəti Ermənistanın dövlət siyasətinin tərkib hissəsidir.
Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqiĢəsi dövründə Azərbaycan xalqına qarĢı törədilmiĢ ən
amansız cinayətlərdən biri də 1992-ci ilin fevral ayının 25-dən 26-na keçən gecə baĢ vermiĢ Xocalı genosidi idi.
Həmin gecə Ermənistan Respublikasının silahlı qüvvələri öz havadarları və bir qrup muzdlu dəstələri ilə
birlikdə Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ regionunda yerləĢən Xocalı Ģəhərinə hücum edərək heç
bir günahı olmayan mülki əhalinin Ģəhəri tərk edə bilməmiĢ hissəsini də qəddarlıqla qətlə yetirmiĢlər. ġahidlər
təsdiq edirlər ki, həmin gecə onlarla qadın, 2 yaĢından 15 yaĢınadək uĢaq və qoca güllələnmiĢ, bəzi meyitlərdə
bir neçə xəsarət yerləri aĢkar edilmiĢdir ki, onlardan biri yaxın məsafədən baĢ nahiyəsinə yetirilmiĢ odlu silah
xəsarətləri olmuĢdur. Bu da onu göstərir ki, yaraqlılar sonradan odlu silahla öldürülmüĢdür. Bir neçə uĢaq
meyitinin qulaqları kəsilmiĢdir. YaĢlı qadının sifətinin sol yanağının dərisi soyulmuĢ, qoca kiĢinin qafa sümüyü
çıxarılmıĢdır. Ġlk dəfə 28 fevral 1992-ci ildə hadisə yerinə vertolyotla gələnlər 500 metr radiusda ərazinin
meyitlərlə örtüldüyünü görmüĢlər.
Xocalı sakini Canan Orucov çoxsaylı insan tələfatı, xüsusən qadın və uĢaqların öldürülməsi barədə
məlumat vermiĢdir. Onun 16 yaĢlı oğlunu güllələmiĢ, 23 yaĢlı qızmı əkiz uĢaqları ilə birlikdə və ikinci 18 yaĢlı
hamilə qızmı girov götürmüĢlər.
Səriyyə Talıbova adlı Ģəxs göstərmiĢdir ki, erməni döyüĢçüsünün qəbri üstündə 4 nəfər mesxet türkünün
və 3 azərbaycanlının baĢını kəsmiĢlər. Valideynlərinin yanında uĢaqlara iĢgəncə vermiĢ və onları öldürmüĢlər.
Milli hərbi geyimdə olan azərbaycanlı əsgərin gözlərini oymuĢlar.
Xocalıda mülki əhalinin tələf edilməsinin planauyğun surətdə həyata keçirilməsini təsdiq edən
faktlardan biri də odur ki, əhalinin bir hissəsi zorakılıqdan qaçıb qurtarmaq istəyərkən qabaqcadan xüsusi olaraq
düzəldilmiĢ pusqularda qətlə yetirilmiĢdir. Xocalı Ġcra Hakimiyyəti baĢçısı Elman Məmmədovun məlumatına
görə, Naxçıvanik kəndi ərazisində Xocalıdan qaçan əhali avtomat, pulemyot və baĢqa silahlardan gülləbaran
edilmiĢdir. Xocalılara qarsı həmin hərəkətlər ermənilərin niyyətinin məhz soyqırımı cinayətini törətməyə
yönəlmiĢ olduğunu göstərir.
Xocalı sakini Sənubər Ələkbərova Naxçıvanik kəndində qadın, uĢaq və qoca meyitlərindən yaranmıĢ
təpəni heç vaxt unutmayacağını bildirib. Həmin kənddə ermənilərin qurduğu pusquya düĢdükdən sonra onun əri,
iki qızı - Sevinc və Hicran öldürülmüĢ, özü isə yaralanmıĢdır. Orada 200 nəfər azərbaycanlı girov götürülmüĢdür.
Cəmil Məmmədov da girov düĢmüĢ azərbaycanlılardan olmuĢdur. Onun dırnaqlarım çıxarmıĢ, təpiklə sifətinə
xəsarət yetirmiĢ, nəvəsini isə ondan alıb götürmüĢ, anası və qızı xəbərsiz itkin düĢmüĢdür. UĢaqların zorla bir
qrupdan alınıb baĢqa bir qrupa verilməsi də soyqırımı cinayətinin obyektiv cəhətini təĢkil edən əlamətlərdəndir.
Soyqırımı hadisəsindən sonra cinayətin baĢ verdiyi yerdə olmuĢ fransız jurnalisti Can Ġv Yunet
demiĢdir: "Mən müharibələr haqqında, alman faĢistlərinin qəddarlığı haqqında çox eĢitmiĢəm. Ancaq ermənilər
5-6 yaĢlı uĢaqları, mülki əhalini öldürməklə onları ötüb keçiblər".
"Ġzvestiya" qəzetinin müxbiri V. Bulıx göstərmiĢdir ki, Xocalı hadisələri zamanı gözləri oyulmuĢ,
qulaqları kəsilmiĢ, qafa sümükləri çıxarılmıĢ, baĢları kəsilmiĢ meyitlərin Ģahidi olmuĢdur.
Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi tibbi xidmətinin rəisi Xanlar Hacıyev xidməti iĢi ilə əlaqədar çox ölüm
və əzablarla qarĢılaĢsa da, Xocalı hadisələri zamanı törədilmiĢ vəhĢiliklərdən dəhĢətə gəlmiĢdir. DonmuĢ qızın
üzünün bıçaqla kəsilməsi, döyüĢçünün bağırsaqlarının çıxarılaraq qarıĢdırılması bu cür vəhĢiliklərə misaldır.
Mayor Leonid Kroveç özü 200 meyit müĢahidə etdiyini, onunla bir yerdə olan polis nəfərinin 4 yaĢlı
uĢağının meyitini tapıb, baĢının əzildiyini gördükdə, ağlını itirməsinin Ģahidi olmasını təsdiq etmiĢdir.
Moskva "Memorial" hüquq-mühafizə mərkəzinin Xocalı Ģəhərinin iĢğalı zamanı insan hüquqlarının
kütləvi pozulması faktları barədə məlumatında göstərilir: "Qaçanlar ermənilərin pusqusuna düĢmüĢ və
gülləbaran edilmiĢlər... Dörd gün ərzində Ağdama 200 meyit gətirilmiĢ, onlarca meyitə təhqirə məruzqalma
əlamətləri olmuĢdur. Dörd meyitin baĢının dərisinin soyulduğu və bir meyitin baĢının kəsildiyi qeydə alınmıĢdır.
Ağdamda 181 meyit (130 kiĢi və 51 qadın, o cümlədən 13 uĢaq) dövlət məhkəmə-tibbi ekspertizasından
keçirilmiĢdir. Ekspertlərin rəyi ilə müəyyən edilmiĢdir ki, 151 nəfərin ölümünə güllə yaraları, 20 nəfərin - qəlpə
yararları səbəb olmuĢ, 10 nəfər küt alətlə vurulmaqla öldürülmüĢdür... Ağdamda sanitar qatar jurnalında
qeydiyyatdan keçirilənlərin 598 nəfərində xəsarət və donma faktları müĢahidə olunmuĢdur. Orada diri adamın
baĢ dərisinin soyulması faktı qeydə alınmıĢdır.
Ermənistanın Azərbaycana təcavüzü nəticəsində minlərlə insan həyatdan məhrum edilmiĢ, Ģikəst olmuĢ,
900 yaĢayıĢ məntəqəsi dağıdılıb talan edilmiĢ, mülki əhalinin ümumi sahəsi 9 milyon kv. m. olan mülkləri
Dostları ilə paylaş: |