XroniKİ c viruslu hepatit xəSTƏLƏRİNİn müALİCƏSİNDƏ rekombinant alfa-interferon



Yüklə 263,4 Kb.
səhifə1/9
tarix25.06.2018
ölçüsü263,4 Kb.
#51824
  1   2   3   4   5   6   7   8   9


Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi  

 

 



 

 

 



 

 

 



 

XRONİKİ C VİRUSLU HEPATİT XƏSTƏLƏRİNİN 

MÜALİCƏSİNDƏ REKOMBİNANT ALFA-İNTERFERON 

DƏRMAN PREPARATLARI   

 

 

 

 

Metodik tövsiyələr 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bakı -

 

2015 


 

 

 



Resenzent: Əməkdar elm xadimi, prof. F.E. Sadıxova 

 

 



Hazırki 

metodik 


tövsiyələr 

professor 

M.Q.Məmmədov, 

professor H.Ə.Qədirova, tibb üzrə fəlsəfə  doktoru A.E.Dadaşova və 

həkim N.M.Nağıyeva tərəfindən tərtib olunmuşdur.  

 Metodik tövsiyyələr Bakı şəhərinin bir sıra tibb müəssisələrində 

aparılan  klinik  müşahidələrin  və  klinik-biokimyəvi,  seroloji  və 

molekulyar-genetik 

tədqiqatların 

nəticələrinin 

analizi 

və 


ümumiləşdirilməsi  əsasında  tərtib  olunmuşdur.  Metodik  tövsiyyələr 

həkim qastroenteroloqlar və terapevtlər üçün  nəzərdə tutulmuşdur.  

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 




GİRİŞ 

 

Məlum  olduğu  kimi,  xroniki  C  hepatitli  (XCH-li)  xəstələrin 



etiotrop  müalicəsi,  ilkin  olaraq  xəstələrə  insan  alfa-interferonunun 

(İFN)  mütəmadi  və  uzun  müddətli  parenteral  yeridilməsi  yolu  ilə 

aparılırdı.  Bu  interferon  iki  növ  dərman  preparatı  -  insan 

leykositlərindən  alınmış  təbii  İFN  və  gen  mühəndisliyi  vasitəsilə 

alınmış “rekombinant” İFN (r-İFN) şəkilində istifadə edilirdi [1, 2]. 

r-İFN  preparatları  bioloji  baxımından  daha  təhlükəsiz  (digər 

viruslarla    kontaminasiyasına  görə),  eyni  zamanda  onların  istehsalı 

iqtisadi  baxımdan  daha  əlverişli  olduğundan,    artıq  XX  əsrin  90-cı 

illərinin  başlanğıcında  xroniki  C  viruslu  hepatitin  (XCH)  etiotrop 

müalicəsində  ən  populyar  vasitələr  r-İFN  preparatları,  ilk  növbədə 

ABŞ-nın istehsalı olan “intron A” və İsveçrə istehsalı olan “roferon-

A” olmuşdur [3, 4]. 

XCH  zamanı  istifadəsinə  başlanıldığı  bir  neçə  il  ərzində 

interferonlar  monoterapiya  rejimində  istifadə  edilirdi,  1997-ci  ildən 

sonra  isə  İFN  ilə  yanaşı  virus  əleyhinə  geniş  təsir  spektri  olan 

ribavirin  preparatının  peroral  qəbulu  istifadə  olunmağa  başlandı. 

Preparatların  belə  müştərək  qəbulu  kombinəolunmuş  virus  əleyhinə 

terapiya (VƏT) adını almışdır.  

1999-cu ildə r-İFN molekulunun polietilenqlikol ilə konyuqasiya 

yolu  ilə  alınmış  və  “pegiləolunmuş”  İFN  (PEG-İFN)  adlandırılmış 

yeni  növ  İFN  preparatları  yaradıldı.  Bu  cür  preparatlar  ABŞ-da 

intron  A-nın  pegiləşdirilməsi  yolu  ilə  alınan  “pegintron”  və 

İsveçrədə roferon-A-nın əsasında alınan “peqasis” oldu. Məlum oldu 

ki,  PEG-İFN  preparatlarının  tətbiqi  XCH  xəstələrinin  müalicə 

effektivliyinin yüksəlməsinə imkan verir [5]. 

r-İFN  və  PEG-İFN  preparatlarını  müqayisə  edərkən  onu  qeyd 

etmək  lazımdır  ki,  hər  ikisinin  təsir  başlanğıcını  eyni  maddə  -  alfa-

İFN təşkil etdiyinə görə, hər ikisi demək olar ki,  eyni farmakoloji və 

klinik-toksikoloji xüsusiyyətlərə malikdir. 

Eyni  zamanda  PEG-İFN  preparatlarının  r-İFN  preparatlarından 

əsas  fərqi  ondan  ibarətdir  ki,  onlar  yeridilmə  yerindən  davamlı 

absorbsiya  qabiliyyətinə  malik  olmaqla,  həm  uzun  müddətli 

yarımparçalanma  dövrünə,  həm  də  daha  kiçik  klirensə  malikdirlər. 

Ona  görə  də  orqanizmə  yeridildikdən  sonra  qanda  və  toxumalarda 

daha  uzun  müddət  qalırlar.  Belə  ki,  əgər  r-İFN  preparatlarının 



terapevtik  konsentrasiyada  qanda  sirkulyasiya  müddəti  20  saatı 

ötmürsə, PEG-İFN preparatları 168 saat, yəni 7 sutka ərzində kifayət 

qədər  yüksək  konsentrasiyada  qalırlar.  Bu,  PEG-İFN  preparatlarını 

həftədə  1  dəfə  yeritməyə  imkan  verərək,  onlara  daha  rahat  istifadə 

imkanı kimi üstünlük verir [5]. 

Baxmayaraq  ki,  bütün  inkişafetmiş  ölkələrdə  bu  gün  də  XCH-li 

xəstələrin  VƏT-i  üçün  vasitələr  siyahısında  r-İFN  preparatları 

qalmaqdadır,  PEG-İFN  preparatları  yuxarıda  sadalanan  üstünlüklər 

hesabına  tez  bir  zamanda  VƏT  proqramlarında  r-İFN  preparatlarını 

əvəz  etmişdir.  Nəticədə,  artıq  2003-cü  ildən  etibarən  “PEG-İFN  + 

ribavirin  (RV)”  proqramı  XCH  xəstələrinin  müalicəsində  “qızıl 

standart” olaraq qəbul edilmişdir [6, 7]. 

Bununla belə, qeyd  etmək lazımdır ki, PEG-İFN preparatlarının 

tətbiqi ilə müalicənin dəyəri ən azı 2 dəfə yüksəlmiş və xəstələr üçün 

onu əldə etmək imkanı azalmışdır.      

2011-ci  ildən  başlayaraq  müalicə  məqsədilə  tabletləşdirilmiş 

virusəleyhinə:  2011-ci  ildən  “virus  proteazasının  inhibitorları”, 

2013-cü  ildən  isə  “virus  polimerazasının  inhibitorları”  qrupundan 

preparatlar  tətbiq  edilməyə  başlandı.  Bu  preparatların  istifadəsi 

nəinki  müalicənin  effektivliyini  və  imkanlarını  genişləndirdi, 

həmçinin  müalicə üçün əks-göstərişlərin siyahısını azaltmış oldu [8, 

9,  10].  Lakin,  bu  zaman  VƏT-in  qiyməti  dəfələrlə  yüksəldi  və 

əhalinin az təmin olunmuş hissəsi üçün praktik olaraq əlçatmaz oldu.  

Bununla  belə,  ÜST-nın  XHC  xəstələrinin  müalicə  ilə  təmin 

olunması  siyasətindəki  məsələləri  üzrə  rəsmi  mövqeyinə  əsasən  hər 

bir  ölkənin  VƏT-ın  maliyyələşdirilmə  strategiyası  ölkənin  iqtisadi 

ehtiyatlarının  əsasında  qurulmalıdır  və  ölkə  əhalisinin  əsas  hissəsi 

üçün  mümkün  olan  müalicə  proqramlarının  tətbiq  edilməsinə  doğru 

istiqamətləndirilməlidir.  Aydındır  ki,  məhdud  büdcəli  ölkələrdə  bu 

siyasət,  ilk  növbədə  əhalinin  əksər  hissəsi  üçün  müalicənin  əlçatan 

olmasına  (ən  effektiv  olmasa  da)  doğru  istiqamətləndirilməlidir. 

[11].  


ÜST-nın  bu  mövqeyi  r-İFN  preparatlarına  marağın  artmasına 

səbəb oldu, çünki  PEG-İFN preparatları ilə müalicəyə göstəriş olan 

XCH-li xəstələrin müalicəsi üçün onlar daha əlçatan və kifayət qədər 

effektivdir [12, 13]. 




Yüklə 263,4 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə