XroniKİ c viruslu hepatit xəSTƏLƏRİNİn müALİCƏSİNDƏ rekombinant alfa-interferon
Yüklə 263,4 Kb.
|
İqtisadi amilləri nəzərə alaraq, XCH-li xəstələrin ən azı bəzi kateqoriyasının müalicəsi üçün r-İFN preparatlarının bu gün də müəyyən yer tutması fikri aşağıdakı səbəblərlə əsaslandırılır. Əvvəla, həm r-İFN, həm də PEG-İFN preparatlarının farmakoloji təsirinin əsasını eyni bir preparat – alfa-İFN təşkil edir. Məhz ona görə, bu preparatların göstəriş və əks-göstəriş siyahısı demək olar ki, eynidir [5]. İkincisi, XCH-li xəstələrə r-İFN preparatlarının standart, birdəfəlik dozası yeridildikdə “ilkin” və “gecikmiş” əlavə toksiki effektlərin tezliyi, PEG-İFN preparatlarının standart dozasının yeridilməsi zamanı qeyd olunan analoji effektlərin qeydiyyatından statistik davamlı fərqlənmir. Bu onu göstərir ki, klinik-toksikoloji xüsusiyyətlərinə görə r-İFN preparatları PEG-İFN preparatlarından az fərqlənir [14]. Üçüncüsü, r-İFN preparatları ilə aparılmış VƏT effektivliyinə görə PEG-İFN preparatları ilə aparılmış VƏT-dən yalnız bir qədər geri qalır. Belə ki, bizim müşahidələrimizdə r-İFN preparatları ilə aparılmış standart VƏT-dən sonra davamlı virusoloji cavabın (DVC) qeydiyyatının tezliyi, PEG-İFN preparatları ilə aparılmış VƏT-dən sonra qeyd olunan uyğun göstəricidən orta hesabla 10% aşağı olmuşdur [15]. Dördüncüsü, XCH-li xəstələrin r-İFN preparatları ilə VƏT-nın effektivliyinin yüksəldilməsinin ən azı iki yolu mövcuddur: 1) bu preparatların birdəfəlik dozasının yüksəldilməsi və 2) daha tez-tez yeridilməsi. Bu preparatların uzun illər onkologiyada istifadə təcrübəsi göstərir ki, r-İFN dozalarının yüksəldilməsi mümkündür. Belə ki, onkologiyada onlar XBH-nin müalicəsində istifadə edilən dozaları dəfələrlə aşan dozalarda aylarla istifadə edilir. Bu zaman əlavə toksiki effektlərin tezliyi və təzahürü çox nadir hallarda dozadan asılı olur. Bundan əlavə, r-İFN preparatlarının gündəlik yeridilməsi zamanı qanda İFN-nin səviyyəsinin azalmasına baxmayaraq, virusəleyhinə aktivlik, onun realizasiya prosesinin inertliyi hesabına, hətta preparatın inyeksiyaları arasındakı intervalın sonunda belə sıfıra enmir.
Bu imkanların hər ikisi bizim öz klinik müşahidələrimizdə xüsusilə öyrənilmişdir. Bu müşahidələrin nəticələri göstərmişdir ki, XCH-li xəstələrdə r-İFN preparatları ilə aparılan VƏT-dən sonra davamlı virusoloji cavabın tezliyini PEG-İFN preparatların istifadəsi ilə alınan davamlı virusoloji cavabın səviyyəsinə çatdırmaq üçün aşağıdakı yollar mövcuddur: 1) günaşırı rejimdə yeridilən r-İFN preparatların birdəfəlik dozasının 3-4 dəfəyədək artırılması; 2) r-İFN preparatlarının standart dozalarda gündəlik yeridilməsi; 3) VƏT-nın iki mərhələli proqramından istifadə edilməsi: “induksiya dövründə” (ilk 1 ay ərzində) r-İFN preparatları günaşırı rejimdə çox yüksək dozalarda, sonrakı “konsolidasiya dövründə” isə günaşırı rejimdə standart birdəfəlik dozalarda yeridilir [12, 16]. Beşincisi, günaşırı rejimdə yüksək birdəfəlik dozada r-İFN preparatları yeridilən xəstələrdə, həmçinin, bu preparatlar gündəlik yeridilən xəstələrdə “ilkin” və “gecikmiş” əlavə toksiki effektlərin təzahürü və qeyd olunma tezliyi, r-İFN-un adi doza və rejimlərinin tətbiqi ilə müalicə aparılanlardan praktik olaraq fərqlənmirdi. Yalnız, VƏT-in ikimərhələli proqramlarının istifadəsi zamanı müalicənin birinci mərhələsindən sonra əlavə effektlərin qeyd edilmə tezliyi orta hesabla 15% yüksəlmişdir [16]. Beləliklə, yuxarıda qeyd olunanları nəzərə alaraq, belə bir qənaətə gəlmək olar ki, XCH-li xəstələrin müalicəsində əvvəlki kimi r-İFN preparatları istifadə oluna bilər, çünki onların rasional tətbiqi zamanı PEG-İFN preparatlarına nisbətən bir qədər zəif terapevtik effekti almaq mümkündür. Bu da öz növbəsində, XCH-in müalicəsi zamanı r-İFN preparatlarına PEG-İFN preparatlarının alternativi kimi baxılmasına imkan verir. Eyni zamanda, r-İFN preparatlarına PEG-İFN preparatlarının alternativi kimi baxıldıqda, nəzərə almaq lazımdır ki, bu preparatlar yalnız PEG-İFN preparatlarının istifadəsinə göstərişi olan xəstələrə təyin edilməlidir. Belə ki, r-İFN preparatları hepatit C virusunun “2” və ya “3” genotipi olan, həmçinin, interleykin-28B gen polimorfizminin “CC” variantı olan “1” genotipli XCH-li xəstələrə təyin edilməlidir [9]. PEG-İFN preparatlarının təyininə əks-göstəriş olan xəstələrə r-İFN preparatları təyin edilməməlidir [5]. XCH-li xəstələrin müalicəsi zamanı r-İFN preparatlarının istifadəsinin cəlbediciliyi ondan ibarətdir ki, ən effektiv preparat olmasa da (PEG-İFN preparatlarından effektivliyinə görə geri qalır), iqtisadi cəhətdən daha əlverişlidir. Belə ki, XCH-li xəstələrin intron A və ya roferon-A-nın istifadəsi ilə VƏT kursunun dəyəri PEG-İFN preparatları ilə aparılan analoji VƏT-in dəyərindən ən azı 2 dəfə aşağıdır. Əgər VƏT müasir generik r-İFN preparatlarının tətbiqi ilə aparılırsa, o zaman onun dəyəri PEG-İFN preparatları ilə aparılmış VƏT-dən 3-5 dəfə aşağı olacaq. Ona görə, güman etmək olar ki, PEG-İFN preparatlarının geniş istifadəsi və virus fermentlərinin inhibitorlarının istifadə sferasının genişləndirilməsi şəraitində belə r-İFN preparatları ən azından XCH- li xəstələrin müəyyən kateqoriyasının müalicəsi üçün istifadə edilə bilər [13, 16]. Hazırki metodik tövsiyyələr HCV-infeksiyasının müxtəlif formalı xəstələrinin müalicəsi ilə məşğul olan həkimlər üçün hazırlanmış və XCH-li xəstələrinin müalicəsi üzrə bir sıra müvafiq milli və beynəlxalq [7, 17, 18], o cümlədən 2014-cü ildə nəşr olunmuş ÜST tövsiyyələrinin əsasında tərtib edilmişdir [11].
XCH-in İNKİŞAFI VƏ VƏT-in APARILMASINA ZƏMİNLƏR
XCH-li xəstələrdə VƏT-in rasional istifadəsi məsələsinin həllinin, HCV-infeksiyasının inkişafının bir sıra xüsusiyyətlərindən asılı olmasını nəzərə alaraq, bu məsələyə HCV-infeksiyasının təbii gedişatı haqqında anlayış ilə birgə baxmaq məqsədəuyğundur. Aşağıdakı şəkildə (şəkil 1) HCV-infeksiyasının təbii gedişatının əsas həlqələri sxematik göstərilmişdir. Bu sxemə aydınlıq verərək ilk növbədə qeyd edilməlidir ki, kəskin HCV-infeksiyasının inkişafının iki əsas variantı ola bilər: manifest və subklinik. Birinci variantda infeksiya qaraciyər disfunksiyasının klinik- laborator əlamətlərinin təzahürü ilə, yəni parenximatoz hepatitin inkişafı ilə müşayiət olunur. İkinci variantda infeksiyanın inkişafı qaraciyər disfunksiyasının hər hansı bir klinik-laborator əlamətlərinin təzahürü ilə müşayiət olunmur, yəni HCV-infeksiyası subklinik qalır.
Yüklə 263,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|