Xülasə I. Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat Dünya iqtisadiyyatında meyillər 5
Yüklə 2,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Haşiyə 4. İnflyasiyanın hədəflənməsi rejimi və maliyyə bazarı
15 Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat isə -0.3% təşkil etmişdir. Qiymət dəyişmələrində baş verən dəyişkliklərin əhatəliyini əks etdirən diffuziya indeksi 2 cari ildə baş verən qiymət artımının ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə daha aşağı olduğunu əks etdirir. Başqa sözlə, istehlak səbətinə daxil olan və qiymətləri artan məhsulların sayı çoxluq təşkil etmiş, qiymət artımının əhatəliyi isə daralmışdır. 2012-ci ilin 9 ayında ticarət partnyorlarına daxil olan inkişaf etmiş ölkələrdə 1.1%, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə 3.5%, neft ixrac edən ölkələrdə isə 5.1% inflyasiya qeydə alınmışdır. Ümumilikdə isə ticarət partnyorlarında 3.4% inflyasiya müşahidə olunmuşdur ki, bu da Azərbaycandakı inflyasiyadan 6.1 faiz bəndi yüksəkdir. 1.2.4.2. Sənaye məhsullarının istehsalçı qiymətləri indeksi (SİQİ). 2012-ci ilin üç rübü ərzində sənaye məhsulları istehsalçılarının orta illik qiymət indeksi 6.1% yüksəlmişdir ki, bu da sənayenin bir çox sahələrində qiymətlərin artımı ilə izah olunur. Belə ki, orta illik hesabla istehsalçı qiymətləri geyim istehsalı üzrə 11.7%, mədənçıxarma sənayesi üzrə 6.8%, metallurgiya sənayesi üzrə isə 5.9%, kimya sənayesi üzrə 2.1% artmışdır. Bununla yanaşı bəzi sənaye sahələrində azalma müşahidə olunmuşdur. Rezin və plastik kütlə məmulatlarının istehsalı üzrə 8.9%, tütün məmulatlarının istehsalı üzrə 6.0%, qida məhsullarının istehsalı üzrə 5.8%, toxuculuq sənayesi üzrə 4.1% qiymət azalması baş vermişdir. Qeyri-neft sənaye məhsullarının qiymətləri isə ilin əvvəlinə nəzərən 1.2% artmışdır. 1.2.4.3. Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçı qiymətləri (KİQİ). 2012-ci ilin 9 ayı ərzində KİQİ illik orta hesabla 0.8% azalmışdır. Qiymət dinamikasında azalma əsasən birillik bitkilər üzrə 2.5% və çoxillik bitkilər üzrə 4.4% azalma hesabına baş vermişdir. Diri heyvan və heyvandarlıq məhsulları üzrə isə 1.3% həcmində qiymət artımı müşahidə olunmuşdur.
2
Diffuziya indeksi – İstehlak səbətinə daxil olan və artım müşahidə olunan məhsulların sayı ilə azalanların fərqinin ümumi məhsul sayına nisbətidir Mənbə: DSK Mənbə: DSK 16 Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat İnflyasiyanın hədəflənməsi rejimi həm inkişaf etmiş, həm də inkişafda olan ölkələr üçün effektiv siyasət rejimi ola bilər. Amerika Birləşmiş Ştatlarının maliyyə institutlarında aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olmuşdur ki, Mərkəzi Banklar inflyasiyanın hədəflənməsi rejimi tətbiq etməklə təkcə aşağı inflyasiya həddinə nail olmur, həmçinin maliyyə bazarlarında volatilliyi azaldır. İnflyasiyanın hədəflənməsi rejiminin maliyyə bazarlarına təsirini ölçmək üçün indeks işlənib hazırlanmış və Mərkəzi Bankların fəaliyyət effektivliyi 10 element üzrə qiymətləndirilmişdir. Qiymətləndirilmə zamanı 0-3 ballıq sistemdən (aşağıdan yuxarıya) istifadə olunmuşdur: •
müstəqil olaraq inflyasiya hədəfini müəyyən edirsə, bu indeksdə 3 balla qiymətləndirilir. Hədəfi hökümətlə birlikdə müəyyənləşdirən Mərkəzi Banklar 2 balla dəyərləndirildiyi halda, hökumətin təyin etdiyi hədəfə çatmaq istiqamətində fəaliyyət göstərən Mərkəzi Banklar sadəcə 1 balla qiymətləndirilir. • Hədəf diapazonu: Mərkəzi Bankların inflyasiya hədəfi aralığı 3%-dən aşağı olarsa, bu ən yüksək balla qiymətləndirlir. İnflyasiya hədəfi 3-5% intervalında olarsa 2 balla, 7%-dən artıq olarsa 0.5 balla dəyərləndirilir. •
inflyasiyanı hədəfləyən Mərkəzi Banklar 3 balla, baza inflyasiyanı hədəfləyən Mərkəzi Banklar isə 2 balla qiymətləndirilir. •
qısa müddətli, 1 illik hədəflər müəyyənləşdirirsə, bu indeksdə 3 balla öz əksini tapır. Uzun müddətli inflyasiya hədəfləri müddətdən asılı olaraq daha aşağı bala layiq görülür. •
qiymət sabitliyindən başqa hədəflər olduqda bu indeksdə aşağı balla öz əksini tapır. •
Banklar inflyasiyanın hədəflənməsi siyasətini həyata keçirərkən əlavə lövbəri olmursa, bu 3 balla qiymətləndirilir. •
edilmiş qaydada, Mərkəzi Bankın hədəfləri yerinə yetirməkdən başqa alternativi yoxdursa, bu, ən yüksək balla qiymətləndirilir. İstisnalar balı aşağı salır. •
Mərkəzi Bank qanunla müəyyən olunmuş qaydada qoyulmuş hədəfə çatmaq üçün məsuliyyət daşıyırsa, 3 balla qiymətləndirilir. •
İnflyasiya proqnozu çap edən Mərkəzi Banklar maliyyə bazarında volatilliyi effektiv dərəcədə azalda bilir və bu funksiya 3 balla qiymətləndirilir. •
maq üçün Mərkəzi Bank maliyyə alətlərindən müstəqil olaraq istifadə edirsə, bu, inflyasiyanın hədəflənməsi rejiminin daha səmərəli həyata keçirilməsinə dəlalət edir və yuxarı balla qiymətləndirilir. Qeyd edilmiş qiymətləndirmə metodu ilə Mərkəzi Banklar maksimum 30 bala layiq görülə bilər ki, bu da onun maliyyə bazarlarında volatilliyi uğurla idarə etməsini və etibarlı maliyyə institutu olmasını sübut edir. İndeksdən istifadə etməklə təyin olunmuşdur ki, inflyasiyanın birbaşa hədəflənməsi siyasəti maliyyə bazarını qəfil şoklardan və spekulyativ hücumlardan müdafiə edir.
Ölkə
İndeks göstəricisi İsveç
27 Yeni Zelandiya 27 Korea
24.5 Böyük Britaniya 26
Yüklə 2,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|